Το αποτέλεσμα των βρετανικών εκλογών πιστοποιεί μία νέα, δυστοπική πραγματικότητα. Οι διαδοχικές νίκες δεξιών σχηματισμών στην Ευρώπη (με την εξαίρεση της Ιβηρικής), αλλά και στη Λατινική Αμερική (με την εξαίρεση της Αργεντινής) διαμορφώνουν μια νέα πραγματικότητα ηγεμονίας ακραίων συντηρητικών, ξενοφοβικών και νεοφιλελεύθερων αντιλήψεων. Με την ίδια ένταση, διαμορφώνεται το πολιτικό σκηνικό στη χώρα μας μετά την εκλογική νίκη της ΝΔ. Η έμφαση στην καταστολή, η ξενοφοβική διαχείριση του προσφυγικού, οι πολιτικές που εντείνουν τις ανισότητες σε βάρος των αδύναμων στρωμάτων ήταν αναμενόμενες. Σε καμία περίπτωση, όμως, δεν ήταν αναμενόμενη η διαμόρφωση μίας νέας κοινωνικής πλειοψηφίας, που φαίνεται να συμμερίζεται την κυβερνητική πολιτική και, έστω προσωρινά, η ΝΔ κυριαρχεί ιδεολογικά.
Επάνοδος στην κυβέρνηση, με το πρόγραμμα της αριστεράς
Σε αυτό το δυστοπικό πεδίο, η σύγχρονη αριστερά, ο ΣΥΡΙΖΑ, καλείται να αντιμετωπίσει τη νέα νεοφιλελεύθερη –συντηρητική ηγεμονία, να αποτρέψει μία οριστική δεξιά-συντηρητική στροφή της ελληνικής κοινωνίας. Στις σημερινές συνθήκες, η προσπάθεια της σύγχρονης ριζοσπαστικής αριστεράς οφείλει να επιδιώκει την επάνοδο στην κυβέρνηση. Αυτή, εξ άλλου, είναι η απαίτηση των 1.800.000 πολιτών που τον ψήφισαν με πείσμα σε αντίξοες συνθήκες και, την ίδια στιγμή, αποφασιστικά να θέτει στο επίκεντρο την ιδεολογική και πολιτική αντιπαράθεση με τη συντήρηση και το νεοφιλελευθερισμό, την προβολή των αξιών, των οραμάτων, αλλά και του προγράμματος της αριστεράς. Πιστεύουμε ότι στην πορεία για το 3ο συνέδριο ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να κινηθεί προς αυτή τη κατεύθυνση, αξιοποιώντας την εμπειρία των χρόνων της μνημονιακής κρίσης που τον οδήγησε στην κυβέρνηση, αγνοώντας τις συστημικές προτροπές να μετατοπισθεί προς το κέντρο και να αποτελέσει πόλο ενός συναινετικού δικομματικού συστήματος.
Άλλωστε, μία στροφή του ΣΥΡΙΖΑ προς το κέντρο θα ήταν προϋπόθεση της παγίωσης της συντηρητικής στροφής της ελληνικής πολιτικής ζωής και της ελληνικής κοινωνίας και θα επισφράγιζε οριστικά τη συντηρητική κυριαρχία.
Περισσότερη αριστερά
Στον αντίποδα της αντίληψης της κεντρώας συστημικής μετατόπισης, ο κόσμος του ΣΥΡΙΖΑ, η νεολαία ΣΥΡΙΖΑ, οι άνθρωποι που αποφασίζουν μετά την εκλογική ήττα να ενταχθούν στις γραμμές του, επιμένουν στην ανάγκη για «περισσότερη αριστερά» ή όπως ισχυρίζεται ο Γιάννης Λούλης «η Αριστερά οφείλει να είναι προσγειωμένη, αλλά κυρίως ριζοσπαστική».(1)
Συνεπώς, η απαραίτητη διεύρυνση και η μαζικοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ, πρέπει να συνδυασθεί με την εμβάθυνση της αριστερής ριζοσπαστικής ταυτότητας του, επικεντρώνοντας σε τρεις μεγάλες θεματικές ενότητες: αντιμετώπιση των κοινωνικών ανισοτήτων, αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και προστασία του περιβάλλοντος, διεύρυνση των κοινωνικών και πολιτικών δικαιωμάτων. Αυτή η σύγχρονη, αριστερή, ριζοσπαστική ταυτότητα πρέπει να αποτυπωθεί στο πρόγραμμα του κόμματος που θα εγκριθεί στο 3ο Συνέδριο του. Πρόγραμμα το οποίο οφείλει να έχει στρατηγική πνοή, θέτοντας το ζήτημα του κοινωνικού μετασχηματισμού και του δημοκρατικού δρόμου προς το σοσιαλισμό.
Στη σημερινή συγκυρία, χρειαζόμαστε μία τολμηρή αριστερά, που θα έχει ανοιχτό μέτωπο ενάντια στην ακροδεξιά ατζέντα, το φασισμό, το ρατσισμό, την ξενοφοβία, που θα ασκήσει σκληρή αλλά και τεκμηριωμένη αντιπολίτευση στην κυβερνητική πολιτική της Ν.Δ., που θα αντιμετωπίσει το κράτος καταστολής και τρόμου που προσπαθεί να οικοδομήσει η κυβέρνηση του Κ. Μητσοτάκη. Στη σημερινή συγκυρία, πρέπει να πείσουμε ευρύτερα στρώματα της ελληνικής κοινωνίας, ότι το πρόβλημα δεν είναι οι διαδηλώσεις και οι καταλήψεις, που είναι ένα φαινόμενο διαδεδομένο σε όλο τον κόσμο και αναπτύσσονται ως στοιχείο αντίστασης σε ένα τόπο χωρίς δημόσιο χώρο, με έντονο το οικιστικό πρόβλημα εξ αίτιας του Airbnb, αλλά ότι το πρόβλημα είναι η καταστολή και η εμπέδωση του δόγματος του νόμου και της τάξης.
Ένα κόμμα που ξέρει να συμμαχεί
Χρειαζόμαστε μία ισχυρή αριστερά που θα πρωταγωνιστήσει στην διαμόρφωση ενός ευρύτατου κοινωνικού και πολιτικού μετώπου, για να υπερασπισθεί τα συμφέροντα των αδύναμων στρωμάτων της ελληνικής κοινωνίας και να διαμορφώσει τις προϋποθέσεις, ώστε να υπερβούμε τους πολιτικούς σχεδιασμούς της ΝΔ ώστε να παρακαμφθεί το εκλογικό σύστημα της απλής αναλογικής. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι κόμμα που ξέρει και μπορεί να διαμορφώνει ευρύτερες πολιτικές συμμαχίες. Για να είμαστε, όμως, αποτελεσματικοί και αν ειλικρινά επιθυμούμε στις επόμενες εκλογές να προκύψει μία κυβέρνηση των ευρύτερων προοδευτικών -αντινεοφιλελεύθερων δυνάμεων οφείλουμε καταρχάς να απευθυνθούμε σε όλες τις δυνάμεις (ΚΙΝΑΛ, ΚΚΕ, ΜΕΡΑ 25) υπερβαίνοντας δυσανεξίες του παρελθόντος.
Το 3ο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ οφείλει να διαμορφώσει έγκαιρα το πλαίσιο με το οποίο θα απευθυνθούμε στις συγκεκριμένες πολιτικές δυνάμεις, ώστε να υπερβούμε όλες τις υπαρκτές δυσκολίες. Ειδικά για το ΚΙΝΑΛ, οφείλουμε να διευκρινίσουμε ότι εφόσον μας ενδιαφέρει ειλικρινά μία πιθανή μελλοντική κυβερνητική συνεργασία θα πρέπει να κάνουμε τις απαραίτητες επιλογές, καθώς είναι αδύνατον να διεμβολίζεις το ΚΙΝΑΛ, διεκδικώντας τον πολιτικό χώρο που αυτό καλύπτει, χωρίς να δημιουργείς ισχυρά αμυντικά αντανακλαστικά, που στην ακραία εκδοχή τους επιτρέπουν στο συγκεκριμένο χώρο τον εναγκαλισμό με την δεξιά. Στον αντίποδα, υπάρχει το ισπανικό μοντέλο της συνεργασίας Σοσιαλιστών–Αριστεράς, μίας συνεργασίας ανάμεσα σε δύο διακριτούς και οριοθετημένους πολιτικά και ιδεολογικά πολιτικούς χώρους. Η πολιτική παράδοση της χώρας μας και της Ευρώπης, αλλά και οι προτεραιότητες της πολιτικής συγκυρίας επιβάλλουν την δεύτερη επιλογή.
Όπως με τις Πρέσπες
Χρειαζόμαστε μία αριστερά, τολμηρή και χρήσιμη στα μείζονα ζητήματα της εξωτερικής πολιτικής, των ελληνοτουρκικών σχέσεων και της κρίσης στην Ανατολική Μεσόγειο. Η δική μας αριστερά για να είναι χρήσιμη οφείλει να προτείνει και να εργασθεί και με άλλες πολιτικές δυνάμεις, ώστε να υπάρξει υπέρβαση της έντασης και οριστική διευθέτηση των ελληνο-τουρκικών διαφορών. Με αυτά τα δεδομένα, η προοπτική της προσφυγής των δύο χωρών στο διεθνές δικαστήριο της Χάγης φαίνεται να αποτελεί μέρος της λύσης.
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ τόλμησε με τη συμφωνία των Πρεσπών και μας έκανε υπερήφανους, οδηγώντας τη χώρα μας σε μία έντιμη και επωφελή συμφωνία. Αυτή την πρακτική, αυτή την εμπειρία, μπορούμε να αξιοποιήσουμε, εργαζόμενοι ακόμα και από τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης για την ειρηνική, οριστική και δίκαιη επίλυση των προβλημάτων που έχουν προκύψει στην Ανατολική Μεσόγειο.
Χρειαζόμαστε έναν ΣΥΡΙΖΑ μαζικό, στενά συνδεδεμένο με τα κοινωνικά κινήματα και τις ανάγκες της κοινωνίας. Η εμπειρία των Εργατικών στον αγγλικό βορρά είναι ιδιαιτέρως διδακτική. Η Μαρίνα Πρεντούλη, καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Ανατολικής Αγγλίας, προσπαθώντας να εξηγήσει πώς ηττήθηκαν οι Εργατικοί στον Βορρά επισημαίνει ότι είναι το μεγαλύτερο αριστερό κόμμα στην Ευρώπη «έχοντας μισό εκατομμύριο μέλη, αλλά τις κοινωνικές κουζίνες τις τρέχουν μη κυβερνητικές οργανώσεις»(2).
Επιβεβαιώνοντας ότι για να σπάσεις την ισχύ του μιντιακού κατεστημένου δεν αρκεί να έχεις έναν ισχυρό εκλογικό μηχανισμό, αλλά να είσαι στενά συνδεδεμένος με τις ανάγκες της κοινωνίας.
Δημοκρατία στο κόμμα
Χρειαζόμαστε ένα κόμμα της διαρκούς ενίσχυσης της δημοκρατίας. Και εδώ πρέπει να επισημάνουμε ότι συμμεριζόμαστε τις απορίες και την ανησυχία πολλών μελών του κόμματος για τον τρόπο ανάδειξης τόσο της πολυμελούς Κ.Ε.Α., όσο και του Πολιτικού Συμβουλίου. Η έλλειψη διαβούλευσης, η επιλογή των προσώπων μέσω μηχανισμών και η αγνόηση των εκλεγμένων οργάνων του ΣΥΡΙΖΑ –ανάμεσά τους και των νομαρχιακών-, ασφαλώς και δεν βοήθησαν.
Η αριστερά πάντα ήταν μεγαλόθυμη και ανεκτική, ακόμα και με τους πολιτικούς αντιπάλους της. Οι άνθρωποι συχνά αλλάζουν και έχουν αναφαίρετο το δικαίωμα της επανατοποθέτησης. Προφανώς τα μέλη και τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ και της κεντροαριστεράς είναι καλοδεχούμενα, αρκετά μάλιστα, παρόντα ήδη από το 2012 στον ΣΥΡΙΖΑ.
Οφείλουμε, όμως, για λόγους πολιτικής αποτελεσματικότητας, να είμαστε προσεκτικοί στη διαχείριση και την άμεση ανάδειξη προσώπων που έπαιξαν κεντρικό ρόλο σε κυβερνητικά σχήματα του παλαιού δικομματικού συστήματος, τα οποία με περισσή επιμέλεια, για παράδειγμα, μέσω των υπέρογκων στρατιωτικών εξοπλισμών, της στρεβλής αναπτυξιακής πολιτικής τύπου Ολυμπιακών Αγώνων 2004, συνέβαλαν στην καταστροφή της χώρας.
Οι επιλογές πρέπει να γίνονται με τρόπο, ώστε αυτοί που μας παρακολουθούν, αυτοί που απέχουν από την εκλογική διαδικασία απογοητευμένοι από το πολιτικό σύστημα, αυτοί που συγκρότησαν το εκλογικό αποτέλεσμα του 32%, καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα, από το αντιδεξιό κέντρο έως την αριστερά της αριστεράς και κυρίως οι νέοι ψηφοφόροι, να κατανοούν ότι το εγχείρημα της διεύρυνσης πατάει πάνω στο σταθερό και δοκιμασμένο έδαφος της αριστεράς, ατενίζει το μέλλον και δεν αφορά μία διαδικασία μετατόπισης, σε σχήματα του παρελθόντος, τα οποία προ πολλού και η ιστορία έχει εγκαταλείψει.
Μιχάλης Υδραίος
Σημειώσεις:
(1) «Η Αριστερά να προσγειωθεί, αλλά να παραμείνει ριζοσπαστική», συζήτηση του Νικόλα Βουλέλη με τον Γιάννη Λούλη, ΕΦΣΥΝ 30/11/2019
(2) Μαρίνα Πρεντούλη «Βρετανικές εκλογές: το κόκκινο τείχος έπεσε”, ΕΠΟΧΗ 22/12/2019
Πηγή: Η Εποχή
