Με την ψήφιση του τρίτου τμήματος των μέτρων, ύψους 1% επί του ΑΕΠ σήμερα από την ελληνική Βουλή, την αναμενόμενη ολοκλήρωση της αξιολόγησης από το Γιούρογκρουπ της 24/5, σε συνδυασμό με τη συζήτηση για το ελληνικό χρέος και την ενδεχόμενη ελάφρυνση του, κλείνει (ή μήπως ανοίγει;) μία σύνθετη φάση της πολιτικής ζωής της χώρας.
Το προηγούμενο διάστημα η ελληνική κυβέρνηση αναγκάστηκε ως αποτέλεσμα του επώδυνου συμβιβασμού του Ιουλίου 2015, της ήττας όπως λέμε, να λάβει δύσκολα μέτρα και να εφαρμόσει μία δέσμη πολιτικής που απέχει από τους αρχικούς σχεδιασμούς και φυσικά, τις προσδοκίες της κοινωνίας. Σε μία συγκυρία που όλα κρίνονται “εν κινήσει” δεν μπορούμε να υποτιμήσουμε την προσπάθεια που γίνεται, ώστε να προστατευθούν τα πιο αδύναμα στρώματα της ελληνικής κοινωνίας. Δεν μπορούμε, όμως, να πανηγυρίσουμε για το μείγμα της πολιτικής. Αντίθετα, η ανησυχία είναι έκδηλη, καθώς τα μέτρα διευρύνουν την απόσταση λόγων και έργων, ενισχύουν την ανασφάλεια και τα ποικίλα ερωτηματικά της κοινωνίας.
Εφόσον ολοκληρωθεί η αξιολόγηση…
Ωστόσο, έχουμε βάσιμες προσδοκίες ότι η αξιολόγηση θα ολοκληρωθεί και ότι θα υπάρξουν μέτρα, που θα ελαφρύνουν το μη βιώσιμο ελληνικό χρέος, ώστε να υπάρξουν προϋποθέσεις υπέρβασης της ύφεσης και εισόδου σε έναν κύκλο ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας.
Σε μια τέτοια περίπτωση θα υπάρξουν περισσότερες δυνατότητες για την άσκηση μίας πολιτικής, που στον πυρήνα της θα έχει τη λογική της αναδιανομής σε όφελος των ασθενέστερων στρωμάτων της ελληνικής κοινωνίας, με τη σταδιακή αποκατάσταση των απωλειών που υπέστησαν την περίοδο της κρίσης, τη λήψη μέτρων στην αγορά εργασίας ενισχυτικών για τους εργαζόμενους (καταπολέμηση της μαύρης ανασφάλιστης εργασίας – επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων). Αυτά, βεβαίως, προϋποθέτουν ολοκληρωμένο πολιτικό σχέδιο, εν πολλοίς ανταγωνιστικό με τις μνημονιακές δεσμεύσεις, με τα επώδυνα μέτρα, που ψηφίζονται στη Βουλή. Αυτή η πρωτόγνωρη πραγματικότητα, καθόλα αντιφατική και δύσκολη, χρειάζεται αποφασισμένη συλλογικότητα, ικανή να απαντήσει στο γόρδιο δεσμό. Είναι σαφές ότι μέχρι τώρα οι ενδείξεις δεν είναι ενθαρρυντικές. Δεν υποτιμούμε τις δυσκολίες που υπάρχουν, τον έλεγχο των δανειστών, τον προσανατολισμό στη διαπραγμάτευση, υπάρχουν όμως τομείς όπου η κυβέρνηση κινείται αργά, και πολλές φορές δειλά και μονόπλευρα.
Υπό αυτή την έννοια, η θερινή περίοδος πρέπει να είναι μια περίοδος εγρήγορσης και παραγωγής κυβερνητικού και νομοθετικού έργου στην κατεύθυνση της ενίσχυσης της δημοκρατίας, στο χτύπημα της καταστολής, της ενίσχυσης των κοινωνικών δικαιωμάτων, της βελτίωσης της καθημερινότητας, των ριζοσπαστικών τομών στο πεδίο της υγείας και της παιδείας, της αποφασιστικής αντιμετώπισης της διαπλοκής, της ενίσχυσης της κοινωνικής οικονομίας.
Μιλώντας για πρόσωπα
Τα παραπάνω αποτελούν έναν οδικό χάρτη μέσω του οποίου θα μπορέσουμε να αποκαταστήσουμε τις σχέσεις εμπιστοσύνης με τα στρώματα και τις κοινωνικές τάξεις, που μας ενδιαφέρουν προνομιακά, επικαιροποιώντας τις προτεραιότητες της ευρύτερης κοινωνικής συμμαχίας που επιθυμούμε να εκφράσουμε πολιτικά μέσα σε αυτές τις εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες. Σχέσεις που οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι έχουν διαταραχθεί και σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται να αποκατασταθούν, το αντίθετο μάλιστα, με αξιοποίηση προσώπων του “παλιού πολιτικού συστήματος” σε έναν πιθανό ανασχηματισμό.
Αν μάλιστα υποθέσουμε ότι η επόμενη περίοδος θα αξιοποιηθεί για την εφαρμογή ενός ανταγωνιστικού πολιτικού σχεδίου, τα πρόσωπα θα παίξουν σημαντικό ρόλο. Στην παρούσα φάση χρειαζόμαστε ανθρώπους με γνώση, αλλά και ενταγμένους πολιτικά, απολύτως σε αυτό το σχεδιασμό. Η άλλη λογική, η λογική της υποτιθέμενης διεύρυνσης με πρόσωπα του δικομματικού πολιτικού προσωπικού είναι παλαιάς κοπής, αδιέξοδη, όπως και στο παρελθόν πολλές φορές έχει αποδειχθεί, και ασφαλώς λαθεμένη όσον αφορά το σήμα, που έτσι κι αλλιώς θα στείλει στην κοινωνία. Είναι σαφές, επίσης, ότι θα δημιουργήσει ένα νέο κύκλο εσωστρέφειας, την ώρα που το κόμμα, αλλά και η ίδια η κυβέρνηση έχει ανάγκη εξωστρεφή και αποτελεσματική δράση.
Πολιτική συμμαχιών
Στις δύσκολες μέρες που διανύουμε οφείλουμε να είμαστε σοβαροί και συγκρατημένοι. Κυρίως πρέπει να είμαστε ειλικρινείς με τον εαυτό μας και την κοινωνία. Δεν μπορούμε να έχουμε αυταπάτες. Η επόμενη περίοδος πιθανόν να αφήσει πίσω τα πολύ-πολύ δύσκολα, δεν θα είναι όμως ανέφελη, κυρίως γιατί ο βραχνάς της επιτήρησης των δανειστών θα είναι παρών.
Η υπέρβαση της επιτήρησης, ακόμα και σε πεδία που δεν υπάρχουν δημοσιονομικές επιπτώσεις είναι ζήτημα που το επόμενο διάστημα πρέπει να γίνει κεντρικό αντικείμενο διεκδίκησης από την ελληνική κυβέρνηση, την ελληνική κοινωνία, τον ΣΥΡΙΖΑ, ενταγμένο σε ένα συνολικό σχέδιο συνολικής υπέρβασης των μνημονίων. Κατανοούμε ότι όπως και το ζήτημα του χρέους, με τον ίδιο τρόπο η επιτήρηση σχετίζεται με τις γενικότερες εξελίξεις στην Ευρώπη, όπου η κατάσταση παρομοιάζει με κινούμενη άμμο. Έχει, λοιπόν, μεγάλη σημασία μία κυβερνητική αλλαγή προς τα αριστερά στην Ισπανία, όπως και μία νίκη των εργαζομένων στην Γαλλία ενάντια στο σκληρό νεοφιλελεύθερο νομοσχέδιο της κυβέρνησης Ολάντ για τις εργασιακές σχέσεις. Το τελευταίο καταδεικνύει με τον πιο αποφασιστικό τρόπο τα περιθώρια συμμαχίας με τους ευρωπαίους σοσιαλδημοκράτες, με τους οποίους προφανώς στα θέματα δημοσιονομικής πολιτικής υπάρχουν σημεία σύγκλισης, καθώς και αυτοί συνειδητοποιούν την ανάγκη χαλάρωσης της σκληρής λιτότητας, όμως στα θέματα των “μεταρρυθμίσεων”, υιοθετούν την πλέον νεοφιλελεύθερη ατζέντα. Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι πολλές φορές αμείλικτη. Σοσιαλδημοκρατικά κόμματα, που βρίσκονται στην κυβέρνηση των χωρών τους, υιοθετούν την ακροδεξιά ατζέντα για το προσφυγικό και όχι μόνο, ενώ στην περίπτωση της Γαλλίας η ισχυρή μειοψηφία του σοσιαλιστικού κόμματος αντιδρά και βρίσκεται στα πρόθυρα αποχώρησης.
Συνεπώς, η πολιτική συμμαχιών, από την πλευρά μας, χρειάζεται να παίρνει υπόψη της τις ρωγμές, που είναι υπαρκτές ή και τις τομές, όπως αυτή του Εργατικού Κόμματος στην Βρετανία και να στοχεύει στη διαμόρφωση ενός νέου αριστερόστροφου πολιτικού τοπίου, με την αποφασιστική συμβολή των δυνάμεων της ευρωπαϊκής αριστεράς και της οικολογίας.
Ο Mιχάλης Yδραίος είναι μέλος της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ
