Ο καιρός πέρασε, ο πληθυσμός των προσφύγων μεταφέρεται σιγά σιγά εξ ολοκλήρου σε επίσημα κέντρα φιλοξενίας, τα σύνορα είναι και θα παραμείνουν κλειστά. Ακόμα και οι πρόσφυγες που θα προχωρήσουν στην Ευρώπη με τις διαδικασίες της μετεγκατάστασης και της επανένωσης οικογενειών, οι Σύροι και οι Ιρακινοί βάσει των εκτιμήσεων, θα παραμείνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα, δύο χρόνια ίσως και περισσότερο, στην Ελλάδα. Κύριο μέλημα, λοιπόν, αποτελεί η ένταξή τους στην κοινωνία, με προτεραιότητα στην παιδεία.
Το υπουργείο Παιδείας έχει συστήσει ήδη μια επιστημονική επιτροπή, αποτελούμενη από ειδικούς, παιδαγωγούς, πανεπιστημιακούς, καλλιτεχνική και επιτελική ομάδα, προκειμένου να καταρτίσουν το σχέδιο εκπαίδευσης των παιδιών, αλλά και των ενηλίκων προσφύγων. Το σχέδιο υλοποίησης χωρίζεται σε τρεις φάσεις, όπως περιγράφει στην Εποχή ο ειδικός σύμβουλος του υπουργού, Πανάγος Γεωργόπουλος.
Καταγραφή της κατάστασης
Η πρώτη φάση του σχεδίου υλοποιείται ήδη και αναμένεται να ολοκληρωθεί στα τέλη του μήνα. Πρόκειται για την χαρτογράφηση της κατάστασης μέσα στα κέντρα φιλοξενίας, ώστε να καταγραφεί ο ανήλικος πληθυσμός, που ήδη γνωρίζουμε ότι είναι περίπου το 40% ανά κέντρο, οι ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στο ζήτημα της εκπαίδευσης και τι έργο παράγουν συγκεκριμένα, οι φοιτητές, αλλά και πρόσφυγες εκπαιδευτικοί που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν και αυτοί στη διαδικασία της μάθησης και μάλιστα επ’ αμοιβή.
«Στόχος του υπουργείου είναι να συνεργαστεί με τις ΜΚΟ και τους αλληλέγγυους και να συντονίσει το έργο, ώστε να λαμβάνουν μόρφωση όλα τα παιδιά και σε όλα τα κέντρα φιλοξενίας, τους καταυλισμούς και τις καταλήψεις», εξηγεί ο Πανάγος Γεωργόπουλος, καθώς όπως φαίνεται από την καταγραφή μέχρι τώρα οι περισσότερες ΜΚΟ δραστηριοποιούνται στους πιο κεντρικούς χώρους φιλοξενίας, και στα απομακρυσμένα κέντρα δεν παρέχονται προγράμματα. Οι περισσότερες οργανώσεις είναι αξιόπιστες, εκτός από λίγα παραδείγματα του παρελθόντος στη Λέσβο.
Πρόβλημα, όμως, αποτελεί το γεγονός ότι η δράση κάποιων οργανώσεων περιορίζεται σε πιο επικοινωνιακό επίπεδο, που δεν έχει μεγάλο πρακτικό αντίκτυπο, όπως και ότι υπάρχει έλλειψη εμπειρίας τους στην κατάρτιση προγραμμάτων για ευρωπαϊκά πρότυπα, καθώς κατά το παρελθόν δραστηριοποιούνταν σε τελείως διαφορετικές συνθήκες και χώρες.
Αυτό αναμένεται να αλλάξει ο ρόλος του υπουργείου, αντιμετωπίζοντας και δύο ακόμα μεγάλες προκλήσεις που είναι η χρηματοδότηση και το προσωπικό. Προς το παρόν ό,τι έχει γίνει, είχε μηδενικό κόστος, κατάσταση όμως που δεν μπορεί να συνεχίσει. Τα χρήματα, όπως περιγράφει ο ειδικός σύμβουλος, θα εξευρεθούν με δύο τρόπους. Ο ένας θα είναι μέσω ευρωπαϊκής χρηματοδότησης των ΜΚΟ και έπειτα θα υπάρξει χρηματοδότηση του ίδιου του υπουργείου Παιδείας, η οποία όμως θα αργήσει. Οι εκπαιδευτικοί που θα απασχοληθούν θα είναι είτε αναπληρωτές που θα προσληφθούν μέσω του δημοσίου από ΕΣΠΑ και τον κρατικό προϋπολογισμό, είτε θα γίνουν προσλήψεις μέσω των ΜΚΟ. Το θετικό στοιχείο είναι ότι ήδη η εκπαιδευτική κοινότητα έχει δείξει την αλληλεγγύη της στους πρόσφυγες και λογικά θα συνεργαστεί ευχαρίστως.
Καλοκαίρι χωρίς ραστώνη
Η δεύτερη φάση του σχεδιασμού αφορά το καλοκαίρι, με στόχο του υπουργείου να ξεκινήσουν δραστηριότητες για τα παιδιά και τους μεγάλους, κάτι που θα λειτουργήσει και θετικά στο κλίμα που κυριαρχεί στα κέντρα, απασχολώντας τους δημιουργικά, αντί να βιώνουν κάθε μέρα μια κενή αναμονή που δημιουργεί εντάσεις.
Το υπουργείο θα εγκαταστήσει wi-fi σε όσα κέντρα φιλοξενίας δεν έχουν ήδη από το στρατό και την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ, και θα ξεκινήσει καλλιτεχνικές και αθλητικές δραστηριότητες για τα παιδιά και τους εφήβους. Ταυτόχρονα, επεξεργάζεται και την πιθανότητα να πάνε τα παιδιά εκδρομές στις κατασκηνώσεις του υπουργείου, αλλά και να διεξάγουν θερινά μαθήματα (summer schools) για τους φοιτητές, ώστε να μάθουν την ελληνική γλώσσα και να έρθουν σε επαφή με την πανεπιστημιακή κοινότητα, που ήδη έχει δηλώσει πως θα τους δεχθεί στα ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης.
Από τον Ιούνιο-Ιούλιο αναμένεται να ξεκινήσουν και τα μαθήματα επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών που θα θέλουν να συμμετάσχουν στη μάθηση των προσφύγων από το Σεπτέμβρη.
«Μεγάλο crash test» για το υπουργείο Παιδείας, όπως τονίζει ο ειδικός σύμβουλος, είναι να επιτύχει και ο σχεδιασμός που έχουν για το Ραμαζάνι, το οποίο ξεκινά τον Ιούνιο. Πέρα από το γεγονός ότι θα πρέπει να διαμορφωθεί νέος προγραμματισμός για το φαγητό, καθώς επιτρέπεται να τρώνε μετά τη δύση του ηλίου, και αυτό θα πρέπει να μη χρειάζεται συντήρηση ψυγείου, αλλά και να είναι ιδιαίτερα θρεπτικό, ζητούμενο είναι να βρεθούν ιμάμηδες που θα τελέσουν τις λειτουργίες και να υπάρχει μέριμνα για όλα τα διαφορετικά δόγματα, όπως και σεβασμός των άθεων, ώστε να μην δημιουργηθούν συγκρούσεις.
«Στο τέλος, ελπίζουμε να κατορθώσουμε να τους παρέχουμε και μια μεγάλη γιορτή που είθισται να κάνουν. Είναι κάπως σαν τα δικά μας Χριστούγεννα, για αυτό ψάχνουμε και χορηγούς, ώστε να πάρουμε δώρα στα παιδιά και να έχουμε και εορταστικό φαγητό».
Καλή σχολική αρχή
Το μεγάλο στοίχημα, όμως, αποτελεί η σχολική χρονιά που ξεκινά το Σεπτέμβρη. Η επιτροπή επεξεργάζεται πολλές ιδέες για το πώς θα είναι η εκπαίδευση των προσφύγων, με μια πιθανή πρόταση να δημιουργηθούν απογευματινά τμήματα στα δημόσια σχολεία κοντά στους χώρους φιλοξενίας, όπου τα παιδιά θα μαθαίνουν ελληνικά, αγγλικά, τη γλώσσα της χώρας στην οποία θα μεταγκατασταθούν, όπως και μαθηματικά, φυσική, ιστορία κτλ. Στόχος αυτών των τμημάτων είναι να τους προετοιμάσουν για μια κανονική ένταξη στο γενικό δημόσιο σχολείο στη συνέχεια, καθώς κρίνεται πως είναι δύσκολο να γίνει κατευθείαν, αφού δεν έχουν καμία γνώση της ελληνικής.
Ταυτόχρονα, αν κάποια ΜΚΟ καταφέρει να έχει πρόγραμμα διδασκαλίας στη μητρική τους γλώσσα, το υπουργείο θα συνεργαστεί μαζί τους, καθώς το ίδιο δεν διαθέτει τέτοιους διδασκάλους. Αυτό, μάλιστα, αποτελεί ένα μεγάλο πρόβλημα, αφού δεν υπάρχουν ούτε πολλοί διερμηνείς, που είναι απαραίτητοι για οποιαδήποτε λειτουργία, ειδικά για τα φαρσί.
Εκπαιδευτικοί θα υπάρχουν και μέσα στους χώρους φιλοξενίας, τουλάχιστον όσον αφορά την προσχολική αγωγή. Οι φοιτητές μετά τα summer schools θα μεταβούν κατευθείαν στα πανεπιστήμια, ενώ μαθήματα γλωσσών θα προσφερθούν και στους ενήλικες μέσω προγράμματος της δια βίου μάθησης, όπως και ευρωπαϊκή πιστοποίηση για τα επαγγέλματα μέσω σεμιναρίων, για τα οποία το υπουργείο Παιδείας έχει έρθει ήδη σε επαφή με τη ΓΣΕΕ.
Ειδική μέριμνα θα πρέπει να υπάρξει για τις ηλικίες 15-18, που τίθεται ζήτημα αν θα προλάβουν και πώς να περάσουν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Για όλα τα άλλα παιδιά μοναδικό κριτήριο για να εισαχθούν στα σχολεία, είναι να έχουν εμβολιαστεί, με το υπουργείο Υγείας να έχει ξεκινήσει ήδη σχετική δράση. Η γραφική ύλη, βέβαια, θα καλυφθεί από το υπουργείο, ενώ γίνονται ενέργειες να βρεθούν και τα απαραίτητα βιβλία για την εκπαίδευση των παιδιών.
Η πρόκληση είναι μεγάλη και με πολλά εμπόδια όσον αφορά τη χρηματοδότηση και το προσωπικό. Ας ελπίσουμε πως και η πολιτική βούληση θα είναι το ίδιο μεγάλη, ώστε να ισορροπήσει την πλάστιγγα και οι ανήλικοι πρόσφυγες να έχουν μια καλή σχολική χρονιά.
Η Τζέλα Αλιπράντη είναι δημοσιογράφος
Πηγή: Εποχή
