Tην επομένη της συνάντησης του πρωθυπουργού με τους εκπρόσωπους της Εκκλησίας ο καθένας διαβάζει το αποτέλεσμα που θέλει.
Κάποιοι μιλάνε για υποχώρηση της κυβέρνησης, άλλοι για υποχώρηση της Εκκλησίας, όμως δεν θα σταθώ σε αυτό αλλά στην ουσία του ζητήματος.
Υπάρχουν αρκετοί αφελείς που πιστεύουν ότι η Εκκλησία ενδιαφέρεται για τα βιβλία των θρησκευτικών και μόνο. Η αλήθεια είναι ότι η Εκκλησία ενδιαφέρεται κυρίως για την περιουσία και τις επιχειρήσεις της και, για να τις προστατεύει, χρησιμοποιεί πάντοτε σαν προκάλυψη τους πιστούς, που ταυτόχρονα είναι και «πελάτες» της.
Η αλήθεια για την εκκλησιαστική περιουσία
Ποια είναι η αλήθεια για τα οικονομικά και την περιουσία που αποσιωπά και προστατεύει η Εκκλησία;
Η κινητή και ακίνητη περιουσία της Εκκλησίας είναι τεράστια. Η ακίνητη είναι οικονομικά πολύ πιο ισχυρή από αυτήν του κράτους. Στην πιο πρόσφατη έρευνα, που διενήργησε το 2013 η διακομματική επιτροπή της Βουλής αναδείχτηκε πως το κράτος μπορεί να κερδίσει πάνω από 3 δισ. ευρώ (!) από τη φορολόγηση της μεγάλης ακίνητης περιουσίας της Εκκλησίας. Η μελέτη βέβαια έμεινε στα ράφια.
Η έκταση της εκκλησιαστικής γης εκτιμάται περίπου σε 1.700.000 στρέμματα (καλά διαβάσατε, «ένα εκατομμύριο επτακόσιες χιλιάδες στρέμματα»). Η ίδια η Εκκλησία, όταν προσέφυγε στα δικαστήρια ενάντια στο νόμο Τρίτση, που δεν εφαρμόστηκε ποτέ, αποτιμούσε την αξία της σε πάνω από 22 δισεκατομμύρια ευρώ (τότε, 8 τρισεκατομμύρια δραχμές)!
Η Εκκλησία τα νομικά της πρόσωπα και τα περίπου 2.500 μοναστήρια κατέχουν επίσης μετοχές σε τράπεζες, δασικές και χορτολιβαδικές εκτάσεις, περίπου 1.000 κτήρια με γραφεία, καταστήματα και εμπορικά κέντρα, ξενοδοχεία σε τουριστικές τοποθεσίες, μισθωμένα βενζινάδικα σε πολλές πόλεις της Ελλάδος.
Πόσο επιβαρύνεται το κράτος από την Εκκλησία;
Από το 1945 υπάρχει νόμος ο οποίος επέβαλλε στο κράτος να αναλαμβάνει τη μισθοδοσία των κληρικών. Ποιος είναι ο αριθμός του μισθοδοτούμενου από το Δημόσιο προσωπικού της Εκκλησίας;
Πριν από τρία χρόνια το Βήμα έγραφε ότι τα στοιχεία της Eurostat «έδειχναν» 10.811 εκκλησιαστικούς δημοσίους υπαλλήλους και 350 διοικητικούς υπαλλήλους, που υπηρετούσαν ως γραμματείς ή οδηγοί μητροπολιτών. Πρέπει να προστεθούν επίσης άτομα που εργάζονται σε εκκλησιαστικά ιδρύματα και έχουν εισέλθει στο μισθολόγιο του Δημοσίου, καθώς και αποσπασμένοι κληρικοί σε μητροπόλεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου στο εξωτερικό, σε ιεραποστολικά κέντρα στην Αφρική και σε μοναστήρια. Αναφέρονται ακόμα ορθόδοξοι κληρικοί από εκκλησίες του εξωτερικού που ήρθαν να σπουδάσουν στην Ελλάδα και πληρώνονται από το ελληνικό κράτος. Ο αριθμός των παραπάνω παραμένει θολός.
Για όλο αυτό το εκκλησιαστικό προσωπικό η μισθοδοσία κοστίζει στον προϋπολογισμό 220.000.000 ευρώ και η συμβολή της Εκκλησίας είναι μηδενική.
Από την πλευρά της, η Εκκλησία είχε συμφωνήσει να δίνει στο κράτος το 25% των ακαθάριστων εσόδων της από τους ναούς. Το ποσοστό αυτό όμως με την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ και το νόμο 3220/2004 έγινε μηδέν τοις εκατό! Ακολούθως, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας με το νόμο 3295 εκμηδένισε και την υποχρέωση της Εκκλησίας να δίνει φόρο 10% για τα εισοδήματα από τις εμπορικές μισθώσεις γαιών και υποδομών.
Οι φοροαπαλλαγές της Εκκλησίας συνεχίστηκαν όμως και πρόσφατα, μέσα στην κρίση.
Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ το 2010 αναίρεσε την υποχρέωση να καταβάλλεται ΦΠΑ σε όσους ανεγείρουν νέες υποδομές για τις περιπτώσεις των ακινήτων που χτίζονται για εμπορική δραστηριότητα της Εκκλησίας. Με το νόμο 2459/2007 απαλλάχθηκαν από το φόρο μεγάλης ακίνητης περιουσίας η Εκκλησία, οι ναοί και τα μοναστήρια.
Ας σκεφτούμε ότι όλα αυτά γίνονται σε ένα κράτος που προσπαθεί να εξοικονομήσει πόρους για δάσκαλους και γιατρούς, για σχολεία και νοσοκομεία, την ώρα που πολλοί πεθαίνουν χωρίς να γίνεται κανένα θαύμα για να σωθούν.
Η φοροαποφυγή της Εκκλησίας γίνεται νόμιμα λοιπόν. Και με πιέσεις προς τις κυβερνήσεις, οι εκπρόσωποι των οποίων πάντοτε υποχωρούν για ευνόητους λόγους. Αλλά υπάρχει και παράνομη φοροδιαφυγή ακαθορίστου ύψους με διάφορους τρόπους. Από τα ακαθάριστα έσοδα των εκκλησιών οι ιερείς δηλώνουν τα 10% ως τακτικά έσοδα και τα 90% ως έσοδα από δωρεές. Τι επιτυγχάνονταν έτσι; Το κράτος αδυνατούσε να φορολογήσει το 90% των δηλούμενων εσόδων των εκκλησιών.
Οι εκκλησιαστικές αυτές πρακτικές φοροδιαφυγής ακολουθούνται από την Εκκλησία που αποφεύγει με κάθε τρόπο να φορολογηθεί.
Διαχωρισμός Εκκλησίας-Κράτους: η μόνη λύση
Η λύση βρίσκετε στις προγραμματικές δηλώσεις του ΣΥΡΙΖΑ. Το κράτος πρέπει να διαχωριστεί από την Εκκλησία. Η τελευταία οφείλει να διαχειριστεί τα δικά της πράγματα όπως συμβαίνει σε όλα τα ευρωπαϊκά κράτη, και τα έσοδα έχει και την περιουσία.
Διαφορετικά, αν το κράτος συνεχίζει να συντηρεί την Εκκλησία θα πρέπει να την ελέγξει και να τη φορολογήσει, όπως φορολογείται το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας
Εδώ όμως υπάρχει πρόβλημα. Η φορολόγηση της μεγάλης ακίνητης περιουσίας της Εκκλησίας περιπλέκεται σε ένα λαβύρινθο χιλιάδων νομικών προσώπων που ελέγχονται από αυτήν. Μόνον οι Μονές είναι 2.500 στην Ελλάδα.
Πώς μπορεί να υπάρξει όμως, έστω σε αυτές τις συνθήκες, η φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας της Εκκλησίας; Με το κτηματολόγιο. Αλλά η Ελλάδα είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που δεν έχει ακόμα ολοκληρωμένο κτηματολόγιο.
Η Εκκλησία είναι ένας από τους παράγοντες που δεν επιτρέπουν να ολοκληρωθεί το εθνικό κτηματολόγιο και οι λόγοι είναι πολλοί.
Κατ’ αρχήν, με το Κτηματολόγιο, α] θα ξεκαθαριστεί και θα οροθετηθεί το μέγεθος της ακίνητης περιουσίας της. Μιλάμε για 1,7 εκατ. περίπου στρέμματα γης και χιλιάδες άλλα ακίνητα. β] έπειτα θα πρέπει να βρεθούν οι νόμιμοι τίτλοι κτήσης της Εκκλησίας για την περιουσία της. Πράγμα από δύσκολο έως αδύνατο, και γεγονός που θα αποκάλυπτε τις σχέσεις της Εκκλησίας με όλες τις εξουσίες (Βυζάντιο, οθωμανική αυτοκρατορία, δικτατορίες κλπ.).
Ας αφήσουμε όμως το αμαρτωλό παρελθόν. Στη Ελλάδα της ανεργίας, της φτώχειας και της κρίσης σήμερα, η Εκκλησία πρέπει να αναγκαστεί να πληρώσει το δικό της μερίδιο, γιατί πρέπει να σταματήσει να υπάρχει επιτέλους αυτό που γράφει ο Νεγρεπόντης και τραγουδάει ο Κηλαηδονης: «τα κουκιά ειναι μετρημένα / εκ θεού κανονισμένα / έθνος θρόνος οικογένεια / και τα δώδεκα Ευαγγέλια».
Επίσης πρέπει σε όλους τους τόνους να τονίσουμε ότι δεν θα αφήσουμε τον σ. Νίκο Φιλη να γίνει βορά του εκκλησιαστικού ιερατείου και κανενός Καμμένου εκπρόσωπου του στην κυβέρνηση.
Ο Λεωνίδας Καρύγιαννης είναι μέλος της Ο.Μ. Ηρακλείου Αττικής
