Τη συνέντευξη πήρε ο Νικήτας Γεωργόπουλος
Πόσες «ομάδες» βρίσκονται πίσω από το «Ναι» για την απόσχιση της Καταλονίας και τι πρεσβεύει η κάθε μία;
Ο συνασπισμός «JuntsPerSí» («Μαζί για το Ναι») ιδρύθηκε τον Ιούλιο του 2015 με στόχο τη διεκδίκηση της ανεξαρτησίας της Καταλονίας. Αποτελείται από 6 κόμματα με βασικότερα δύο από αυτά. Στηρίζεται, επίσης, από οργανώσεις πολιτών, ενώσεις δήμων και κοινοτήτων και τοπικά συνδικάτα. Τα δύο βασικά κόμματα του συνασπισμού είναι το PDeCAT και το ERC. Το PDeCAT με περίπου ένα χρόνο ζωής προέρχεται από το CDC, κόμμα με τα ίδια χαρακτηριστικά. Οι χριστιανοδημοκράτες του PDeCAT αποτελούν ένα συντηρητικό εθνικιστικό κόμμα, στην ουσία την αστική τάξη της Καταλονίας, με επικεφαλής τον Κάρλας Πουιτζντεμόντ, ο οποίος αντικατέστησε τον παραιτηθέντα και μετριοπαθή Αρτούρ Μας τον Ιανουάριο του 2016. Το κόμμα αυτό βρίσκεται στην τοπική εξουσία εδώ και σαράντα χρόνια και στο διάστημα αυτό στήριξε τις κυβερνήσεις της Μαδρίτης, τόσο του συντηρητικού Λαϊκού Κόμματος όσο και του Σοσιαλιστικού, μετά από ειδικές συμφωνίες. Μετά τις πρόσφατες εξελίξεις στην Καταλονία ο συνασπισμός αυτός έχει διασπαστεί και το κάθε κόμμα θα συμμετέχει μόνο του στις εκλογές. Την απόφαση αυτή έλαβε το κόμμα ERC, ένα ιστορικό κόμμα της Καταλονίας, αντιμοναρχικό, εθνικιστικό και με σοσιαλδημοκρατική ιδεολογία. Οι ρίζες του ξεκινούν από τις αρχές του 20ού αιώνα, αρχικά ως κίνημα διανοουμένων με στόχο την προώθηση της καταλανικής γλώσσας και κουλτούρας, για να καταλήξει ως κομματικός σχηματισμός. Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες δημοσκοπήσεις θα είναι προφανώς και το πρώτο κόμμα στις εκλογές της 21ης Δεκεμβρίου, καθώς διαθέτει ένα συμπαγή πυρήνα ψηφοφόρων υπέρ της απόσχισης.
Ο συνασπισμός «Μαζί για το Ναι» είχε εξασφαλίσει 62 από τις 135 έδρες του καταλανικού κοινοβουλίου, και για να επιτύχει την απόλυτη πλειοψηφία (68 έδρες) συμμάχησε με ένα τρίτο ανεξάρτητο, και εκτός συνασπισμού, κόμμα, το CUP (αριστεροί αντικαπιταλιστές), το οποίο διέθετε 10 έδρες. Το κόμμα αυτό φέρεται ότι στην ουσία πίεσε τον Πουιτζντεμόντ, δηλώνοντας ότι θα αποσύρει την υποστήριξή του, και επιμένοντας να μην προχωρήσει σε προκήρυξη πρόωρων εκλογών, αλλά να ανακηρύξει την ανεξαρτησία της περιοχής, όπως και έγινε. Το αποτέλεσμα ήταν η εφαρμογή του άρθρου 155 του Συντάγματος, οι προφυλακίσεις 8 στελεχών της κυβέρνησης Πουιτζντεμόντ και η φυγή το ίδιου και άλλων 4 μελών της κυβέρνησης του στις Βρυξέλλες.
Σε ποιους μπορεί να υπολογίζει ο Πουιτζντεμόν, ποιοι είναι οι σύμμαχοι σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, διότι ενώ φαίνεται ότι κανένας δεν τον υποστηρίζει, αυτός συνεχίζει δυναμικά;
Σε διεθνές επίπεδο δεν κατάφερε την υποστήριξη ούτε μιας χώρας ή θεσμού. Η ΕΕ δεν παύει με κάθε ευκαιρία να του γυρίζει την πλάτη, με συνεχείς ανακοινώσεις των εκπροσώπων των θεσμών της, στις οποίες τονίζουν ότι δεν πρόκειται η ΕΕ να αναγνωρίσει ποτέ την Καταλονία. Είναι χαρακτηριστική η φράση του κ. Ταγιάνι, του προέδρου του ευρωκοινοβουλίου, ο οποίος, ερωτηθείς αν η ΕΕ ανησυχεί με τις «μικρές εθνότητες» που δημιουργούνται στην Ευρώπη, απάντησε εμφατικά: «γι’ αυτό ακριβώς η ΕΕ δεν πρόκειται ποτέ να αναγνωρίσει την ανεξαρτησία της Καταλονίας»!
Τις ημέρες αυτές που ο καταλανός πολιτικός βρίσκεται στις Βρυξέλλες και στις 17 τρέχοντος καλείται να καταθέσει σε βελγικό δικαστήριο, το οποίο θα πρέπει να αποφασίσει την έκδοση του στην Ισπανία, οι τόνοι του είναι ιδιαίτερα υψηλοί. Χρησιμοποιεί συνεχώς τον όρο «πραξικόπημα», όταν εκφράζεται για τη στάση της Μαδρίτης. Επιχειρεί επικοινωνιακά να σταθεί, όπως και όσο μπορεί, στο προσκήνιο, καθώς η προεκλογική καμπάνια στην ουσία έχει ξεκινήσει αν και όχι ακόμα επισήμως. Ο κ. Πουιτζντεμόντ θα εξαντλήσει κάθε δυνατότητα με τα ξένα ΜΜΕ, προκειμένου να διεθνοποιείται συνεχώς το καταλανικό ζήτημα.
Η αμηχανία της ισπανικής αριστεράς
Οι Ποδέμος δείχνουν να μην έχουν κοινή θέση για το ζήτημα, ειδικά οι οργανώσεις τους στην Καταλονία. Υπάρχει περίπτωση να γίνει αυτό το ζήτημα αιτία για διάσπαση του κόμματος;
Ως γνωστόν, οι Ποδέμος στις πρόσφατες εκλογικές αναμετρήσεις σε τρεις περιοχές της Ισπανίας, στη Γαλικία, την Καταλονία και την Βαλένθια, δεν εκπροσωπήθηκαν με το λογότυπο του κόμματος και το οργανωτικό του κομμάτι της Μαδρίτης, αλλά κατέβηκαν ως ανεξάρτητα κόμματα, με δικά τους ονόματα, αλλά συμμαχώντας με τους Ποδέμος. Στην Καταλονία ο συνδυασμός «Catalunya Sí que es Pot» περιλαμβάνει πέντε κόμματα, από τους Πράσινους της Καταλονίας μέχρι την Ενωμένη Αριστερά. Οι απόψεις που διαμορφώθηκαν από αρκετά στελέχη της Καταλονίας ήταν ποικίλες. Επίσης το γεγονός ότι οι Unidos Podemos στο σύνολό τους δεν τοποθετήθηκαν ξεκάθαρα ούτε με την πλευρά της Μαδρίτης και την εφαρμογή του άρθρου 155 του Συντάγματος, αλλά ούτε και με την πλευρά των αποσχιστών, επιμένοντας στο διάλογο σε μια περίοδο όπου υπερίσχυαν τα δύο άκρα, εμφανίστηκε ως αδυναμία διατύπωσης μίας ξεκάθαρης πολιτικής στάσης. Στην ουσία, όμως, η κεντρική άποψη των Ποδέμος ήταν εξαρχής η διοργάνωση συμφωνημένου δημοψηφίσματος, το δικαίωμα της Καταλονίας στην αυτοδιάθεση, αλλά να μην αποχωρήσει από την Ισπανία. Και επιπλέον η επιμονή στον διάλογο των δύο πλευρών. Η στάση αυτή φάνηκε αδύναμη και αποτυπώθηκε και ως δυσαρέσκεια στις τελευταίες δημοσκοπήσεις, που ναι μεν δείχνουν μια σχετική πτώση τους στις εκλογές του Δεκεμβρίου, χωρίς, όμως, να σημαίνει και τη διάσπαση του κόμματος. Είναι γεγονός, επίσης, ότι όσα στελέχη στην Καταλονία διαφώνησαν με την κεντρική στάση του κόμματος, τους ζητήθηκε να αποχωρήσουν από αυτό.
Ένας νέος εθνικισμός
Ένα νέο σύνταγμα για ομοσπονδιακό κράτος θα λύσει ή θα διογκώσει το θέμα των Αυτονομιών στην Ισπανία;
Το 1978 μαζί με την Καταστατική Χάρτα των 17 Αυτονομιών, στις οποίες διαιρείται η χώρα, θεσμοθετήθηκε ένα δεύτερο νομοθετικό σώμα, η Γερουσία. Στόχος του σώματος αυτού ήταν ο έλεγχος των Αυτονομιών, η ρύθμιση του ανταγωνισμού, των εντάσεων, των προβλημάτων και γενικότερα η μείωση της αντιπαλότητας ανάμεσα τους. Η Γερουσία, σχεδόν σαράντα χρόνια μετά, αποδείχθηκε, προφανώς, ανίκανη να κατευνάσει τις εντάσεις αυτές, που με την οικονομική κρίση εκτοξεύτηκαν. Οι πλουσιότερες Αυτονομίες αρνούνταν να πληρώνουν τις φτωχότερες και η ένταση, διαρκώς κορυφωνόταν. Οι εθνικιστικές τοπικές κυβερνήσεις βοήθησαν ακόμα περισσότερο στην κορύφωση αυτή. Όχι μόνο στην Καταλονία, αλλά και στη Χώρα των Βάσκων. Το Σύνταγμα του 1978 επιβάλλεται να αναθεωρηθεί και αυτό θα αρχίσει μετά από έξι μήνες, μετά και τη συμφωνία της κεντρικής κυβέρνησης με τους Σοσιαλιστές. Υπολογίζεται, σε περίπου ένα χρόνο, ο χάρτης της Ισπανίας να διαμορφωθεί διαφορετικά, καθώς στο μεταξύ μια νέα επιτροπή θα αρχίσει να ασχολείται αποκλειστικά με τα προβλήματα των Αυτονομιών. Η αναθεώρηση του ισπανικού Συντάγματος ήταν απαίτηση εδώ και καιρό, αλλά προέκυψε η οικονομική κρίση και καμία κυβέρνηση δεν προχώρησε σε αυτήν. Ώσπου το πρόβλημα γιγαντώθηκε.
Μπορούν οι εκλογές του Δεκεμβρίου να αποτελέσουν και τη λύση της κρίσης που βιώνει η Ισπανία;
Η Ισπανία ζει όλο αυτό το διάστημα τη μεγαλύτερη πολιτική κρίση των τελευταίων σαράντα ετών. Υπάρχει κοινωνική πόλωση στην Καταλονία, οι κάτοικοι της οποίας είναι απολύτως διχασμένοι. Επίσης, για πρώτη φορά διακρίνεται και αρχίζει να καλλιεργείται και ένας νέος εθνικισμός: ο ισπανικός. Δηλαδή μπορεί κανείς να πει με σιγουριά ότι η Καταλονία των 7,5 εκατ., την περίοδο αυτή προκαλεί την αντίδραση και συχνά τη δυσαρέσκεια των 40 εκατ. της υπόλοιπης Ισπανίας. Διότι η κρίση δεν είναι μόνο πολιτική ή κοινωνική. Είναι πλέον και οικονομική, καθώς η ισπανική οικονομία, ήδη, βλέπει τεράστια ζημία στις προβλέψεις της και γενικότερα στους οικονομικούς δείκτες. Περίπου δυο χιλιάδες εταιρίες, που αποτελούν το 35% του ΑΕΠ της περιοχής, έχουν ήδη μεταφέρει την έδρα τους εκτός Καταλονίας. Οι εκλογές του Δεκεμβρίου, σαφώς θα εκτονώσουν την κρίση, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι οι δυο πλευρές δεν θα πρέπει να ξεκινήσουν αμέσως μετά έναν σοβαρό διάλογο που είχε αποφευχθεί με ευθύνη και των δυο πλευρών τα τελευταία 7 χρόνια.
Πηγή: Η Εποχή
