Η καθαριότητα, η «τάξις και (η) ηθική» έχουν περάσει στην αντίληψη πολλών Ελλήνων ως βασικό στοιχείο μιας οργανωμένης κοινωνίας. Και σίγουρα είναι αν λάβουμε υπόψη ότι ζούμε, δρούμε και κινούμαστε σε περιβάλλοντα που απαιτούν οργάνωση, έτσι ώστε να λειτουργούν σωστά.

Το θέμα, όμως, που ρίχνεται με βία στο τραπέζι, δεν είναι οι λέξεις «καθαριότητα», «τάξις» και «ηθική» καθαυτές, αλλά το ένδυμα με το οποίο τις ντύνουν όσοι τις επικαλούνται. Κι μιας και ως έννοιες είναι πλαστικές, παίρνουν το σχήμα που ο καθένας από εμάς θέλει να τους δώσει. Κι άρα, γύρω από αυτές, υψώνεται ένα ολόκληρο οικοδόμημα δράσεων, σκέψεων, στρατηγικών, συμπεριφορών, αντιλήψεων, απόψεων κοκ.

Η Νέα Δημοκρατία έχει βασίσει την πολιτική της ταυτότητα με βάση αυτές και τελευταία, επί Κυριάκου Μητσοτάκη, κυρίως με την πρώτη, αυτή της καθαριότητας, δηλαδή, με τις άλλες να είναι αυτό που λέμε «τα ευκόλως εννοούμενα παραλείπονται». Το μήνυμα, το οποίο φιλοδοξεί να αναγάγει σε πανελλήνιας εμβέλειας αίτημα, είναι ο… καθαρισμός των Εξαρχείων. Η φιλοσοφία είναι απλή:

«Τα Εξάρχεια αποτελούν κάποιου είδους πολιτικό γκέτο, ένα άντρο αντιεξουσιαστών, ακροαριστερών και τρομοκρατών, αποτελούν κίνδυνο για τη δημόσια τάξη και ασφάλεια και πρέπει να απαλλαγούν από αυτήν την παθογένεια. Τα Εξάρχεια πρέπει να γίνουν χώρος και τόπος συνάντησης όλων των ελεύθερων πολιτών κι εμείς είμαστε η μόνη πολιτική δύναμη που μπορεί να το κατορθώσει αυτό, καθώς η παρούσα κυβέρνηση θωπεύει την ακροαριστερή βία και κλείνει το μάτι στη συνέχιση αυτής της απαράδεκτης κατάστασης».

Πέραν του ότι αυτό το αφήγημα δρα από μόνο του ως μια γελοία αυθυποβολή για όλους τους πολίτες που από προσωπική εμπειρία δεν έχουν δει κάτι το ύποπτο ή έστω αξιοπερίεργο στα Εξάρχεια, πέραν του ότι αυτή η εμμονή γεννά φόβο, θυμό και δυναμιτίζει το κλίμα άνευ λόγου, βάζει στο τραπέζι την έννοια της «ετεροκαθοριζόμενης συσπείρωσης». Κι αυτός είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο χρησιμοποιείται. Όχι, δεν έπιασε ξαφνικά τον Κυριάκο Μητσοτάκη και σύσσωμη τη Νέα Δημοκρατία ο πόνος για τα Εξάρχεια –τόσα χρόνια ήταν Κυβέρνηση ή συγκυβέρνηση ή Αξιωματική Αντιπολίτευση και δεν είχαν αναλάβει ουσιαστικές πρωτοβουλίες. Απλά είναι ένας βολικός τακτικισμός, προκειμένου να δημιουργήσει τεχνητή συσπείρωση εκ δεξιών, δημιουργώντας έναν ανύπαρκτο, εξωτερικό εχθρό. Κι αυτό, αν και είναι ολοφάνερο στα μάτια πολλών, δυστυχώς, δεν είναι ολοφάνερο στα μάτια όλων.

Πέραν αυτού, όμως,  η εμμονή για την καθαριότητα είναι και μια ταυτοτική στρατηγική της δεξιάς παράταξης, που δεν άρχισε το τελευταία εξάμηνο, αλλά χρονολογείται από λίγο –έως πολύ παλαιότερα.

Ενδεικτικά, αναφέρω δυο περιπτώσεις.
-Ο Δένδιας το 2012 με την επιχείρηση- σκούπα “Ξένιος Ζευς”, κανονικοποίησε την έννοια του “παράνομου μετανάστη”, θέλοντας να “καθαρίσει” την Αθήνα από τους “παράνομους μετανάστες που έρχονταν απ’ τη Συρία” και κάνοντας στην ουσία κατάχρηση του ν. 3386/2005. Προφανώς επικαλέστηκε την εθνική και δημόσια ασφάλεια (στο όνομα της οποίας λίγους μήνες πριν είχαν διαπομπευθεί από Υπουργό άλλης παράταξης αλλά πάντα της ίδιας συγκυβέρνησης ασθενείς γυναίκες με την πρόφαση ότι αποτελούν κίνδυνο για τη δημόσια υγεία).
-Η τότε Δήμαρχος Αθηναίων, Ντόρα Μπακογιάννη, το 2004 καθάρισε την Αθήνα από τα αδέσποτα. Κυριολεκτικά εν μία νυκτί, εξαφανίστηκαν όλα τα αδέσποτα από το κέντρο της Αθήνας, από Κυψέλη μέχρι και Νέο Κόσμο. Κανείς δεν ξέρει τι απέγιναν, όσοι τα φρόντιζαν δεν τα ξαναείδαν, ενώ καμία φιλοζωική οργάνωση δε δήλωσε πως φιλοξένησε έστω κι ένα από αυτά. Σίγουρα αυτό το «καθάρισμα» δεν έχει σχέση με τη δημόσια ασφάλεια ή τη δημόσια τάξη, έχει να κάνει όμως με την εικόνα της χώρας, ειδικά σε τέτοια “σημαντική εθνική στιγμή”, όπως αυτή των Ολυμπιακών Αγώνων.

Εύλογα κάποιοι μπορεί να καγχάσουν, μιας και είναι λίγο περίεργο το να τοποθετούνται άνθρωποι, πολιτικές ταυτότητες, στρατηγικές και ζώα στο ίδιο τσουβάλι. Όμως το σκεπτικό είναι το ίδιο. Στο βωμό αυτής της τάξης και ηθικής, η Νέα Δημοκρατία δίνει στην καθαριότητα το μανδύα μιας ολοκληρωτικής απαλλαγής από όποιον κι ό, τι μας βολεύει, από όποιον και ό, τι είναι ή δυνητικά είναι εύκολο θύμα. Και σίγουρα τα ζώα δεν μπορούν να λειτουργήσουν ως πόλος συσπείρωσης όπως ο «κακός ακροαριστερός» ή ο «κακός λαθρομετανάστης» (αν και η ευαισθησία, η αλληλεγγύη και ο σεβασμός δεν είναι επιλεκτικής φύσης). Όμως όλα αυτά αθροιστικά μαρτυρούν πως για την παράταξη αυτή η “καθαριότητα” και προέχει της ανθρωπιάς και μπορεί σε περιόδους στρατηγικού αδιεξόδου να πάρει επικίνδυνη μορφή.

Αυτή είναι επομένως η καθαριότητα, η «τάξις και (η) ηθική» που οραματίζονται: Κάτι το επικίνδυνα απλό και πεζό και οπωσδήποτε κάτι το βαθιά επικίνδυνο. Μία τάξη που σίγουρα δεν είναι για όλους, παρά μόνο για τους «ομοίους», μία ηθική που αποκλείει τους πιο αδύναμους.

Κι εφόσον πλέον αυτά είναι πρόδηλα, το σημαντικότερο είναι ότι κανείς δεν μπορεί να πει πως δεν ήξερε…

Η Φιλία Γεωργουδή είναι υποψήφια Διδάκτορας Πολιτικής Επικοινωνίας και Εκλογικής Συμπεριφοράς στο ΕΚΠΑ