Χεσούς Πένα: Στό­χος των Η­ΠΑ εί­ναι να στρα­τιω­τι­κο­ποιή­σουν τις με­τα­να­στευ­τι­κές πο­λι­τι­κές

Τη συ­νέ­ντευ­ξη πή­ρε ο Δη­μή­τρης Γκι­βί­σης

Ποια εί­ναι σή­με­ρα η κα­τά­στα­ση ό­σον α­φο­ρά τα με­τα­να­στευ­τι­κά ρεύ­μα­τα με­τα­ξύ του Με­ξι­κού και των Η­ΠΑ;
Οι με­τα­να­στευ­τι­κές ροές γε­νι­κά έ­χου­ν μειω­θεί. Η με­ξι­κα­νι­κή με­τα­νά­στευ­ση βρί­σκε­ται στα χα­μη­λό­τε­ρα ε­πί­πε­δα τω­ν τε­λευ­ταίων τριά­ντα χρό­νων και έ­χει μειω­θεί κα­τά 80% σε σύ­γκρι­ση με τη δε­κα­ε­τία ‘90. Το 2014 η με­τα­νά­στευ­ση α­πό την Κε­ντρι­κή Αμε­ρι­κή, για πρώ­τη φο­ρά α­πό τό­τε που έ­χου­με στοι­χεία, ξε­πέ­ρα­σε τη με­τα­νά­στευ­ση των Με­ξι­κα­νών. Για πα­ρά­δειγ­μα, το 2008 ή­ταν πε­ρί­που 750.000 οι με­ξι­κα­νοί που έ­φθα­σαν στα βό­ρεια σύ­νο­ρα του Με­ξι­κού με πρό­θε­ση να τα δια­σχί­σουν προς τις Η­ΠΑ και το 60% αυ­τών των αν­θρώ­πων διέ­θε­τα­ν έγ­γρα­φα. Το 2017 ή­ταν μό­νο 45.000 και το 60% που προ­α­νέ­φε­ρα, πα­ρέ­μει­νε. Ως εκ τού­του, ο α­ριθ­μός των Με­ξι­κα­νών που προ­σπα­θού­ν να δια­σχί­σουν τα σύ­νο­ρα χω­ρίς έγ­γρα­φα, μειώ­νε­ται και δεν αυ­ξά­νε­ται, ό­πως ι­σχυ­ρί­ζε­ται η α­ντι­με­τα­να­στευ­τι­κή ρη­το­ρι­κή.

Ποιο εί­ναι το προ­φίλ των με­τα­να­στών που πη­γαί­νουν σή­με­ρα α­πό το Με­ξι­κό στις Η­ΠΑ;
Το προ­φίλ έ­χει ε­πί­σης αλ­λά­ξει. Δεν πρό­κει­ται πλέ­ον για τη με­τα­νά­στευ­ση νέων αν­δρώ­ν που πη­γαί­νουν στις Η­ΠΑ για να ερ­γα­στού­ν για μια σύ­ντο­μη χρο­νι­κή πε­ρίο­δο πρι­ν ε­πι­στρέ­ψουν στο Με­ξι­κό. Επί του πα­ρό­ντος, υ­πάρ­χει μια με­γα­λύ­τε­ρη δη­μο­γρα­φι­κή ποι­κι­λο­μορ­φία, υ­πάρ­χουν πε­ρισ­σό­τε­ρες γυ­ναί­κες και α­νή­λι­κοι. Εί­ναι πε­ρισ­σό­τε­ροι οι άν­θρω­ποι που θεω­ρού­νται συ­νο­δευό­με­νοι α­πό τα παι­διά τους. Δεν πρό­κει­ται πλέ­ο­ν για με­τα­νά­στευ­ση ερ­γα­ζο­μέ­νων, αλ­λά για με­τα­νά­στευ­ση λό­γω οι­κο­γε­νεια­κής ε­πα­νέ­νω­σης ή κα­τα­φυ­γίου. Αυ­τές εί­ναι, κα­τά τη γνώ­μη μου, οι κυ­ριό­τε­ρες αλ­λα­γές σε σχέ­ση με εί­κο­σι χρό­νια πριν.

Ρα­τσι­στι­κές ι­δε­ο­λο­γίες και πο­λι­τι­κός ο­πορ­του­νι­σμός

Εί­ναι προ­φα­νές ό­τι η πο­λι­τι­κή της μη­δε­νι­κής α­νο­χής στη με­τα­νά­στευ­ση, η ο­ποία έ­χει ε­φαρ­μο­στεί και α­πό προ­η­γού­με­νους α­με­ρι­κα­νούς προέ­δρους ε­κτός τον Τρα­μπ, έ­χει α­πο­τύ­χει, α­φού οι με­τα­να­στευ­τι­κές ροές συ­νε­χί­ζο­νται. Ποια εί­ναι η γνώ­μη σου;
Συμ­φω­νώ. Δεν εί­ναι η πρώ­τη φο­ρά που ε­φαρ­μό­ζο­νται αυ­τές οι στρα­τη­γι­κές που α­πο­σκο­πού­ν στην α­πο­τρο­πή των πι­θα­νών με­τα­να­στών, κα­θι­στώ­ντας την προ­σπά­θεια διέ­λευ­σης πιο πε­ρί­πλο­κη και πιο δα­πα­νη­ρή. Αυ­τές οι πο­λι­τι­κές δεν λει­τουρ­γούν, ε­πει­δή δεν λαμ­βά­νουν υ­πό­ψη το λό­γο για το­ν ο­ποίο οι άν­θρω­ποι προ­σπα­θούν να φτά­σου­ν στις Η­ΠΑ. Αντι­θέ­τως, ε­φαρ­μό­ζο­νται πά­ντα με βά­ση τις ρα­τσι­στι­κές ι­δε­ο­λο­γίες και τον πο­λι­τι­κό ο­πορ­του­νι­σμό και δεν δί­νου­ν κα­μία υ­πο­στή­ρι­ξη στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα της με­τα­νά­στευ­σης. Αυ­τοί που με­τα­να­στεύουν, εί­ναι άν­θρω­ποι που ξε­φεύ­γουν α­πό τη βία και την α­κραία φτώ­χεια, κα­θώς προ­σπα­θού­ν να ε­πα­να­συν­δε­θούν με τους γο­νείς, τις μη­τέ­ρες ή τα α­δέλ­φια τους στις Η­ΠΑ. Εί­ναι άν­θρω­ποι που δεν βλέ­πουν κα­νέ­να μέλ­λο­ν για τα παι­διά τους στους τό­πους κα­τα­γω­γής τους και ε­πο­μέ­νως ο κίν­δυ­νος της με­τα­νά­στευ­σης γί­νε­ται α­πο­δε­κτός.

Πώς μπο­ρεί ο νέ­ος με­ξι­κα­νός πρό­ε­δρος, Λό­πε­ζ Ομπρα­ντό­ρ, να πε­ριο­ρί­σει τη με­τα­νά­στευ­ση προς τις Η­ΠΑ;
Ο Ομπρα­ντόρ εί­ναι ο πρώ­τος πρό­ε­δρος, με­τά α­πό πολ­λά χρό­νια, που μι­λά­ει για τη με­τα­νά­στευ­ση α­πό την ά­πο­ψη της κοι­νω­νι­κής και οι­κο­νο­μι­κής α­νά­πτυ­ξης, ι­διαί­τε­ρα για τους α­γρό­τες. Δη­λα­δή, α­να­φέ­ρε­ται στην α­ντι­με­τώ­πι­ση του προ­βλή­μα­τος της με­τα­νά­στευ­σης στη ρί­ζα του. Το σχέ­διό του εί­ναι να μειω­θεί η φτώ­χεια στις α­γρο­τι­κές πε­ριο­χές, ε­κεί που βρί­σκο­νται οι πε­ρισ­σό­τε­ροι με­τα­νά­στες (αλ­λά ό­χι ό­λοι), έ­τσι ώ­στε οι άν­θρω­ποι να έ­χου­ν θέ­σεις ερ­γα­σίας στο Με­ξι­κό και η με­τα­νά­στευ­ση να εί­ναι μια ε­πι­λο­γή και ό­χι μια α­πε­γνω­σμέ­νη πρά­ξη ε­πι­βίω­σης. Αυ­τό μου φαί­νε­ται πο­λύ σω­στό. Εί­ναι μια πο­λύ κα­λύ­τε­ρη στρα­τη­γι­κή α­πό το να σκε­φτό­μα­στε τη με­τα­νά­στευ­ση μό­νο ό­σο­ν α­φο­ρά τους Με­ξι­κα­νούς που πη­γαί­νου­ν στις Η­ΠΑ και στέλ­νουν στη χώ­ρα τα εμ­βά­σμα­τα. Επί­σης, μα­ζί με την οι­κο­νο­μία στο Με­ξι­κό θα πρέ­πει να βελ­τιω­θεί και η α­σφά­λεια, προ­κει­μέ­νου να μειω­θού­ν πραγ­μα­τι­κά οι με­τα­να­στευ­τι­κές ροές προς τις Η­ΠΑ. Ωστό­σο, αν και θα ε­πι­τευχ­θεί κά­ποια α­νά­πτυ­ξη και α­σφά­λεια, η με­ξι­κα­νι­κή με­τα­νά­στευ­ση στις Η­ΠΑ θα συ­νε­χι­στεί λό­γω των κοι­νω­νι­κών δι­κτύων που τη­ν υ­πο­στη­ρί­ζουν. Ο στό­χος δεν εί­ναι να τη μειώ­σου­με, αλ­λά να την κα­τα­στή­σου­με α­σφα­λέ­στε­ρη και πιο ο­μα­λή, έ­τσι ώ­στε οι άν­θρω­ποι να έ­χουν τη δυ­να­τό­τη­τα μιας θεώ­ρη­σης και να μην χά­νουν τη ζωή τους προ­σπα­θώ­ντας να πε­ρά­σουν χω­ρίς έγ­γρα­φα.

Ελπί­δα

Τι δυ­να­τό­τη­τες έ­χει ο Ομπρα­ντόρ να το ε­πι­τύ­χει αυ­τό;
Αυ­τό δεν εί­ναι κά­τι που ε­πι­λύε­ται βρα­χυ­πρό­θε­σμα, αλ­λά πι­στεύω ό­τι ο Ομπρα­ντόρ μπο­ρεί να βά­λει τις βά­σεις για να το ε­πι­τύ­χει με­σο­πρό­θε­σμα, μπο­ρεί να κά­νει την αρ­χή μιας με­γά­λης διαρ­θρω­τι­κής αλ­λα­γής, ει­δι­κό­τε­ρα ε­πει­δή το κόμ­μα του, το MORENA, έ­χει τον έ­λεγ­χο του Κο­γκρέ­σου και της Γε­ρου­σίας, κα­θώς και τους κυ­βερ­νή­τες πολ­λών πε­ριο­χών. Έτσι, μπο­ρεί να ψη­φί­σει και να ε­φαρ­μό­σει πο­λι­τι­κές για τη­ν α­ντι­με­τώ­πι­ση της φτώ­χειας γρή­γο­ρα. Υπάρ­χει με­γά­λη ελ­πί­δα στο Με­ξι­κό ό­τι μπο­ρούν να ε­πι­τευχ­θούν ση­μα­ντι­κές αλ­λα­γές σε σύ­ντο­μο χρο­νι­κό διά­στη­μα.

Να μι­λή­σου­με για τους α­κτι­βι­στές και τις ορ­γα­νώ­σεις που δρα­στη­ριο­ποιού­νται στα σύ­νο­ρα α­πό την πλευ­ρά των Η­ΠΑ. Τι προ­βλή­μα­τα α­ντι­με­τω­πί­ζουν και ποιος θεω­ρείς ό­τι εί­ναι ο βα­θύ­τε­ρος συμ­βο­λι­σμός αυ­τής της αλ­λη­λεγ­γύης σε μια χώ­ρα που, με­τά την ά­νο­δο Τρα­μπ στην ε­ξου­σία, βλέ­που­με μια αύ­ξη­ση του α­ντι­με­τα­να­στευ­τι­κού συ­ναι­σθή­μα­τος;
Η ορ­γά­νω­ση της α­με­ρι­κα­νι­κής πλευ­ράς εί­ναι πο­λύ ση­μα­ντι­κή, δε­δο­μέ­νου ό­τι το Με­ξι­κό δεν μπο­ρεί να πα­ρεμ­βαί­νει στη νο­μο­θε­σία μιας άλ­λης χώ­ρας. Από την άλ­λη πλευ­ρά, η βοή­θεια που δί­νε­ται α­πό τη με­ξι­κα­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση α­φο­ρά κυ­ρίως τους αν­θρώ­πους που έ­χουν ή­δη α­πε­λα­θεί στο Με­ξι­κό. Έτσι ό­μως εί­ναι πο­λύ αρ­γά για πολ­λούς αν­θρώ­πους που δεν μπο­ρούν, ή δεν θέ­λουν, να ε­πι­στρέ­ψουν στους τό­πους κα­τα­γω­γής τους. Στην ε­πο­χή του Τρα­μπ, η ση­μα­ντι­κό­τε­ρη βοή­θεια α­φο­ρά τη νο­μι­κή βοή­θεια στους αν­θρώ­πους που ζουν ή­δη στις Η­ΠΑ. Αυ­τό εί­ναι το πιο ση­μα­ντι­κό πράγ­μα αυ­τή τη στιγ­μή. Επο­μέ­νως, ορ­γα­νώ­σεις ό­πως η RAICES ή η KIDS (Kids in Need of Defense) έ­χουν κα­τα­στεί πο­λύ ση­μα­ντι­κές. Οι ορ­γα­νώ­σεις αυ­τές πα­ρέ­χουν δω­ρεάν νο­μι­κή υ­πο­στή­ρι­ξη και δι­κη­γό­ρους στους με­τα­νά­στες και τα παι­διά τους για να πα­ρα­μεί­νουν στις Η­ΠΑ, κά­τι που ε­πι­θυ­μού­ν και οι ί­διοι οι με­τα­νά­στες. Ο ση­μα­ντι­κό­τε­ρος α­γώ­νας για το δι­καίω­μα στη με­τα­νά­στευ­ση δί­νε­ται σή­με­ρα στα α­με­ρι­κα­νι­κά δι­κα­στή­ρια. Εκεί α­πο­φα­σί­ζε­ται, κυ­ριο­λε­κτι­κά, η ζωή των χι­λιά­δων με­τα­να­στών και τω­ν οι­κο­γε­νειών τους. Όμως το κυ­ριό­τε­ρο πρό­βλη­μα που υ­πάρ­χει, εί­ναι ό­τι τα δι­κα­στή­ρια της με­τα­νά­στευ­σης ε­λέγ­χο­νται α­πό την ε­κτε­λε­στι­κή ε­ξου­σία, δη­λα­δή α­πό τον Τρα­μπ.

Χει­ρα­γώ­γη­ση

Τι συ­νέ­πειες έ­χει αυ­τό;
Αυ­τό έ­χει ως α­πο­τέ­λε­σμα να υ­πάρ­χουν πο­λύ λί­γες πε­ρι­πτώ­σεις στις ο­ποίες ο δι­κα­στής παίρ­νει την πλευ­ρά ε­νός με­τα­νά­στη και του ε­πι­τρέ­πει να πα­ρα­μεί­νει στις Η­ΠΑ. Νο­μί­ζω ό­τι ο α­με­ρι­κα­νός λαός χει­ρα­γω­γεί­ται για να πι­στέ­ψει ό­τι υ­πάρ­χουν με­γά­λες και α­συμ­βί­βα­στες διαι­ρέ­σεις με­τα­ξύ τω­ν αν­θρώ­πων. Φαί­νε­ται ό­τι δεν υ­πάρ­χει με­σαίο έ­δα­φος σε τί­πο­τα, συ­μπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νης και της με­τα­νά­στευ­σης: εί­τε εί­στε σχε­δό­ν να­ζι­στές, εί­τε θέ­λε­τε α­νοι­κτά σύ­νο­ρα. Η διαί­ρε­ση αυ­τή γί­νε­ται α­ντι­κεί­με­νο εκ­με­τάλ­λευ­σης α­πό διά­φο­ρους πο­λι­τι­κούς και ε­πι­χει­ρη­μα­τίες για να κά­νουν τη με­τα­νά­στευ­ση πη­γή ε­ξου­σίας και πλού­του. Στις Η­ΠΑ, ό­πως και σε πολ­λές άλ­λες χώ­ρες, οι με­τα­νά­στες χρη­σι­μο­ποιού­νται για να α­πο­κτη­θεί πο­λι­τι­κή ε­ξου­σία εί­τε ε­να­ντίον, εί­τε υ­πέρ κά­ποιου. Μου φαί­νε­ται ό­τι η τρέ­χου­σα στρα­τη­γι­κή των Η­ΠΑ εί­ναι να α­να­πα­ρά­γουν τις ε­πι­χει­ρή­σεις του πο­λέ­μου στις πο­λι­τι­κές με­τα­νά­στευ­σης, δη­λα­δή να στρα­τιω­τι­κο­ποιή­σουν τις με­τα­να­στευ­τι­κές πο­λι­τι­κές. Ο πό­λε­μος εί­ναι μια τε­ρά­στια ε­πι­χεί­ρη­ση και οι Η­ΠΑ ε­πι­διώ­κουν να α­να­πα­ρά­γουν αυ­τό το ε­πι­χει­ρη­μα­τι­κό μο­ντέ­λο στη με­τα­να­στευ­τι­κή α­σφά­λεια, ό­πως συμ­βαί­νει με την αύ­ξη­ση της α­σφά­λειας στα σύ­νο­ρα. Για να ε­πι­τευχ­θεί αυ­τό πρέ­πει να υ­πάρ­χει έ­νας εχ­θρός, μια α­πει­λή, που ε­πι­τυγ­χά­νε­ται με την ποι­νι­κο­ποίη­ση τω­ν με­τα­να­στών και της ί­διας της με­τα­νά­στευ­σης. Πι­στεύω ό­τι αυ­τή η αλ­λη­λεγ­γύη προς τους με­τα­νά­στες έ­χει στο βά­θος της μια κοι­νω­νία που αρ­νεί­ται να ε­λεγχ­θεί μέ­σω της στρα­τιω­τι­κο­ποίη­σης της κοι­νω­νι­κής και της οι­κο­νο­μι­κής ζωής.

Ση­μ: Ο Χε­σούς Πέ­να εί­ναι κα­θη­γη­τής κοι­νω­νιο­λο­γίας στο «Colegio de la Frontera Norte» του Με­ξι­κού, και ει­δι­κεύε­ται στη με­λέ­τη της με­τα­νά­στευ­σης α­πό το Με­ξι­κό προς τις Η­ΠΑ, και της ταυ­τό­τη­τας τω­ν με­τα­κι­νού­με­νων πλη­θυ­σμών.

Πηγή: Η Εποχή