Παντελής Μπουκάλας

14
12

Μαθήματα ακροελληνικής

Στις περιπτώσεις της παρατεινόμενης ανωριμότητας, που κάποια στιγμή τρυπώνει κάτω από τον «ιδεολογικό» μανδύα της μισαλλοδοξίας, πρέπει ν’ ανήκει ο ερίτιμος «ελληνόψυχος» των Αμπελοκήπων. Στα 53 του, έστησε καρτέρι έξω από το 10ο Δημοτικό Σχολείο και λιάνισε στο ξύλο έναν εντεκάχρονο μαθητή φιλιππινέζικης καταγωγής. Λεβέντης και καραμπουζουκλής, εγνωσμένης ακροδεξιάς κοπής και τραμπούκικης συμπεριφοράς, όπως λένε οι γείτονές του, έστειλε το ξενάκι-ελληνάκι στο νοσοκομείο για μέρες. Πέντε λεπτά το χτυπούσε, με χέρια και πόδια, στα χέρια, στα πόδια, στην κοιλιά, στο κεφάλι. Επρεπε οπωσδήποτε να του δώσει ένα αξέχαστο μάθημα, εισαγωγικό στην ημετέραν παιδείαν όπως την εννοούν οι ελληνοκάπηλοι, όποιας ομάδας κι αν είναι μέλη· της χρυσαυγής, των μαιάνδρων, της ελληνολύσης διά κηραλοιφής και ουρανίων επιστολών. Ο προσβληθείς πατέρας θεώρησε χρέος του, ατομικό και εθνικό, να εκδικηθεί ένα παιδάκι που είχε μαλώσει με την κόρη του στο σχολείο, όπως μαλώνουν τα παιδιά με τη συχνότητα που ξαναφιλιώνουν. Ακουσε την περιγραφή του ασήμαντου επεισοδίου όπως του την είπε το βλαστάρι του, όπως ήθελε να την ακούσει: μεροληπτική. Ενα σχεδόν μαυράκι, ένα σχιστομάτικο, τόλμησε... Τόλμησε τι; Να έρθει στον τόπο μας, στο σχολείο μας, στο σπίτι μας. Γι’ αυτό και ο παλικαράς μας συνέχισε να το κλωτσάει κι ας είχε πέσει κάτω, που δεν ήταν δα και δύσκολο. Το χειρότερο, αν αληθεύουν όσα γράφτηκαν; Στο ξυλοφόρτωμα ήταν παρούσα και η κόρη του γενναίου, που μάλιστα παρακινούσε τον πατέρα της να συνεχίσει το «μάθημα». Με τη βοήθεια των δασκάλων και των συμμαθητών του, της γειτονιάς όλης, το αγοράκι θα συνέρθει. Το κοριτσάκι όμως; Πώς και πότε θα καταφέρει να ξεπεράσει τα μαθήματα που έκανε κατ’ οίκον σε όλη τη μέχρι τώρα ζωούλα του; 
14
12

Η απληστία των Αφύσικων

Η βία της φύσης δεν εκδηλώνεται πάντα με τρόπο θεαματικά δραματικό. Το δράμα μπορεί να έρθει σταδιακά, αργά αργά, σχεδόν φυσικά. Η στάθμη των θαλασσινών νερών που απολήγουν στις ακτές της Ανδαλουσίας δεν ανέβηκε απότομα, όπως σε ταινίες οικοτρόμου. Οι ιδιοκτήτες των χιλιάδων στρεμμάτων, που θα έβαλαν κι αυτοί το χεράκι τους –όπως παντού στον κόσμο, και στην Ελλάδα βέβαια– να στερέψει μια ώρα αρχύτερα ο υδροφόρος ορίζοντας, άργησαν να το καταλάβουν. Τώρα η πείρα τους επικυρώνει τις προ πενταετίας ή δεκαετίας προβλέψεις των ειδικών, οι οποίες όμως έχουν ήδη παλιώσει. Αυτό σημαίνει –το φωνάζουν πια σε ολοένα πιο υψηλούς τόνους, μήπως και ακουστούν σχετικώς έγκαιρα– πως όσα κακά προφήτευαν για το μακρινό 2100, πιθανότατα θα συμβούν το 2050. Ή, με πιο κοντινούς αριθμούς, ίσως και περισσότερο κατανοητούς, περιβαλλοντικά το 2030 είναι ήδη παρελθόν ή, έστω, είναι 2020. Οικολογικά, οι δεκαετίες συμπυκνώνονται σε διετίες. Το σλόγκαν «το μέλλον αρχίζει τώρα» δεν προσφέρεται πλέον για τις χαρμόσυνες επαγγελίες της κομματικής προπαγάνδας. Είναι ένα σύνθημα κλιματικά πραγματωμένο, με δεινές τις συνέπειες.
05
12

Ακροδεξιότερα Κουροπάτκιν

Εκτός από γιορτή όμως ήταν και η έσχατη ευκαιρία του κ. Αντώνη Σαμαρά να διεκδικήσει όσα νομίζει ότι του οφείλονται πριν ο κ. Κυριάκος Μητσοτάκης επιλέξει τον «Πρόεδρο του Βουνού». Ετσι θα πρέπει να τον αποκαλούμε, αφού ο πρωθυπουργός ξεκαθάρισε ότι θα πάρει την απόφασή του επί του όρους, στις χειμερινές διακοπές. Είναι γνωστό ότι το σκι, σε θάλασσα ή χιονισμένο βουνό, βοηθάει την περισυλλογή. Δροσιά ή ψύχος κατεβάζουν τη συναισθηματική θερμοκρασία και ευνοούν τις ψύχραιμες αποφάσεις. Ούτε ο κ. Σαμαράς πρωτοτύπησε. Αν δεν τον έβλεπαν όσοι τον άκουγαν, μπορεί να πίστευαν πως μιλούσε απρόσκλητος ο κ. Κυριάκος Βελόπουλος, και μάλιστα στην κοντινότερη στα χρυσαυγίτικα δόγματα εκδοχή του. Ο καταχειροκροτηθείς κ. Σαμαράς τσάκισε τους πρόσφυγες σε τρία βήματα: Πρώτον, δεν είναι πρόσφυγες αλλά μετανάστες. Δεύτερον, δεν είναι μετανάστες αλλά λαθρομετανάστες. Τρίτον, δεν είναι καν λαθρομετανάστες αλλά λαθροέποικοι. Προφανώς, όσοι πνίγονται στο Αιγαίο ή τον Εβρο είναι εξωνημένα όργανα των ισλαμιστών, οι οποίοι όμως δρουν με σιωνιστική καθοδήγηση. Στόχος τους; Να κάνουν την Ελλάδα Ελλαδιστάν. Και την Καλαμάτα Καμπουλμάτα.
18
11

Ο Ησίοδος και το Πολυτεχνείο

Παράδοξο ή όχι, τον θεμελιώδη πολιτικό χαρακτήρα του Πολυτεχνείου τον θυμούνται πρωτίστως, με βαθιά ενόχληση, οι κατεξοχήν αντίπαλοί του, όσοι παρέλαβαν από τους χουνταίους τη σκυτάλη της ύβρεως εναντίον του. Αυτοί πρωταγωνιστούν, δεκαετίες τώρα, στη συστηματική εκστρατεία κατασυκοφάντησής του. Αυτοί έσπευσαν πρώτοι να χλευάσουν την επέτειο σαν πανηγυράκι σουβλατζήδων, ώστε αναδρομικά να μειώσουν μέχρι μηδενισμού και τη σημασία της 17ης Νοέμβρη του 1973. Αυτοί χλευάζουν την «κεφάλα του Σβορώνου». Αυτοί αρνούνται ότι σκοτώθηκαν άνθρωποι εκείνες τις μέρες: «Μύθος οι νεκροί του Πολυτεχνείου». Αυτοί διακινούν την κακοήθη φήμη ότι η εξέγερση «στήθηκε από Αμερικανούς πράκτορες». Αυτοί εμπορεύονται πολιτικά τον κατάπτυστο ισχυρισμό ότι για τον διαμελισμό της Κύπρου δεν φταίνε άλλοι από τους ελεύθερους εγκλωβισμένους του Πολυτεχνείου. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, είναι ολοφάνερη μια «ποιοτική διαφορά». Οι αρνητές του Πολυτεχνείου δεν πλασάρουν πια τη χολή τους αποκλειστικά από περιθωριακά ημίμαυρα κανάλια και από λαθρόβια κιτρινιάρικα έντυπα. Ορισμένοι από αυτούς έχουν αναρριχηθεί πλέον (τοκίζοντας πολιτικά και τη χλεύη τους κατά του Πολυτεχνείου) σε υψηλά αξιώματα. Μετατοπίστηκαν σταδιακά από την ακροδεξιά περιοχή του ιδεολογικού φάσματος (οπότε και υφυπούργευσαν ως στελέχη του ΛΑΟΣ) στη Δεξιά, και μάλιστα σε μια Δεξιά που πολύ θα ήθελε να πιστέψουν κι άλλοι –εκτός από τους υμνητές της στα Μέσα– ότι τυγχάνει Κεντροδεξιά. Κι έγιναν υπουργοί. Και κομματικοί αντιπρόεδροι. Και μάλιστα ενός κόμματος του οποίου ηγείται ο κατά δήλωσή του νεαρότερος αντιστασιακός παγκοσμίως, αφού ήταν «πολιτικός κρατούμενος της χούντας σε ηλικία έξι μηνών». Και ο οποίος τώρα, διά του υπουργού Δημοσίας Τάξεως και Ασφαλείας, διατάζει τα ΜΑΤ να εισβάλουν στα πανεπιστήμια, με ποικίλες προφάσεις.
06
11

Τι είν’ η Ελλάδα μας…

Ελλάδα, ας μην το κρύβουμε, κι ας μην κρυβόμαστε πίσω από μυθεύματα περί «φιλόξενων γονιδίων», είναι και όσοι εμπορεύονται μίσος με ψευδέστατα ισλαμοφαγικά και εβραιοφαγικά πρωτοσέλιδα. Είναι και όσοι διακινούν χοντροκομμένα φέικ νιους από τα σόσιαλ μίντια. Είναι και οι συλλέκτες ψήφων τύπου Βελόπουλου, οι οποίοι, καλύπτοντας το κενό της Χρυσής Αυγής, απαιτούν να τειχιστεί και να ναρκοθετηθεί ο Εβρος και να εξοριστούν οι «λάθρο» σε ξερονήσια. Οχι, δεν θα τους πηγαίνει νερό η υδροφόρα. Ας φροντίσει ο Αλλάχ τους.
04
11

Αόρατοι άνθρωποι

Οπότε τι κάνουμε, έτσι που βρεθήκαμε στριμωγμένοι ανάμεσα σε μια Τουρκία τερατωδώς κυνική και σε μια Ευρώπη τερατωδώς συμφεροντολόγα, με τα φραχτάκια και τα τειχαλάκια της; Τους κάνουμε τη ζωή δύσκολη, ακόμα πιο δύσκολη απ’ όσο ήδη είναι. Ωστε να πάρουν το μήνυμα και να το στείλουν και στην πατρίδα τους, να αποθαρρυνθούν όσοι άλλοι πονηροί ετοιμάζουν εκεί τις βαλίτσες τους. Αυτή ήταν και προ εξουσίας η γραμμή της Ν.Δ. (δηλαδή του λαλίστατου τμήματός της, εκείνου που έδινε τον τηλεοπτικό τόνο, προς άγραν ψήφων), αυτή είναι και τώρα. Και μάλιστα, παρότι το κυβερνών κόμμα κατάλαβε εμβρόντητο ότι το μεταναστευτικό είναι λέει γεωπολιτικό πρόβλημα, άρα δεν λύνεται σε μια μέρα, όπως λύθηκε π.χ. το Ελληνικό. Πώς θα τους κάνουμε τη ζωή δύσκολη; Απλό: Ούτε ΑΜΚΑ, ούτε σχολεία, ούτε εκπρόσωπος του ΟΗΕ στις επιτροπές ασύλου, ούτε όριο χρόνου στην κράτηση, ούτε αληθινό δικαίωμα προσφυγής. Και συνεχείς εξετάσεις χρηστής συμπεριφοράς, για να αποδεικνύουν σε κάθε Κύριο Μικροεξουσιάδη πόσο υποταγμένοι είναι. Αλλιώς, άουτ. Ή ουστ. Ευρώπη είναι εδώ. Δεν είναι παίξε-γέλασε.
28
10

Παντελής Μπουκάλας: Οι επέτειοι, τα φωτοτυπικά και η «Υπολοχαγός Νατάσα»

Τι απομένει; Η προσπάθεια να «εκσυγχρονιστεί» το νόημα των επετείων, να συσχετιστεί με το παρόν έστω και με «συλλογισμούς» εξόφθαλμης αυθαιρεσίας ή και ελαφρότητας. Το παρελθόν, το ένα ή το άλλο μέγα Συμβάν, σύρεται βίαια στην κλίνη ενός Προκρούστη που παραδίδει μαθήματα Ιστορίας και μηρυκάζει πατερναλιστικές διδαχές, ενώ ο ίδιος είναι δραματικά και πεισματικά ανιστόρητος και τίποτε δεν έχει διδαχθεί από τον περασμένο χρόνο, ίσως και επειδή ουδέποτε τον επισκέφθηκε ως φιλόπονος και ανοιχτόμυαλος μελετητής. Οι κομματικοί συγγραφείς και οι λογογράφοι των αρχηγών τα ξέρουν όλα εξ επιφοιτήσεως. Είναι οι ιδιοκτήτες του Λόγου της Αληθείας. Ευτυχισμένοι άνθρωποι, δεν αμφιβάλλουν για τίποτε. Ο «εκσυγχρονισμός» του 1940 φαίνεται πανεύκολος – δανείζεσαι το ΟΧΙ και το συνάπτεις με οτιδήποτε. Και του 1821 η «επικαιροποίηση» δεν προκαλεί προβλήματα, δεν γεννάει ουσιαστικό προβληματισμό δηλαδή. Αλλά και χιλιετίες αν απέχουμε από κάποιο μέγα Συμβάν, θα ζορίσουμε τα πράγματα ώσπου να έρθουν στα μέτρα μας. Νά, όπως έγινε με τη μάχη των Θερμοπυλών και τη ναυμαχία της Σαλαμίνας, που γιορτάζουμε τα 2.500 χρόνια τους με «σηματωρό και κήρυκα» την κ. Μαριάννα Βαρδινογιάννη, περίπου όπως θα γιορτάσουμε τα διακόσια χρόνια από την Επανάσταση με «σηματωρό και κήρυκα» την κ. Γιάννα Αγγελοπούλου. Τότε οι Ελληνες πολέμησαν τους Πέρσες, όχι πάντως όλοι οι Ελληνες, αφού ούτε σ’ εκείνη τη δεινή περίσταση ίσχυσε το στερεοτυπικά επαναλαμβανόμενο «όταν οι Ελληνες είναι ενωμένοι...»· ενωμένοι δεν ήταν ούτε το 1821 ούτε αμέσως μετά το ’40. Τώρα; Τώρα, είπε στο Ζάππειο ο πρωθυπουργός, στην έναρξη των εκδηλώσεων για τα 2.500 χρόνια, «οι προκλήσεις είναι διαφορετικές. Κύματα προσφύγων και οικονομικών μεταναστών πολιορκούν τις ευρωπαϊκές χώρες». Ατυχέστατος ο συσχετισμός, η εξομοίωση των εισβολέων Περσών με τους «πολιορκητές» πρόσφυγες. Δεν παραμοιάζουν με πολεμικά σκάφη οι σαπιόβαρκές τους.
22
09

Της ημετέρας ευρωπαϊκότητας

Δεν είναι αποκλειστικό γνώρισμα των Ασιατών και των Αφρικανών η δολιότητα, όπως κηρύσσει η ψευδαίσθησή μας περί γονιδιακής φυλετικής ανωτερότητάς μας. Μπορεί να καυχιόμαστε ότι διακονούμε, μόνοι εμείς, τον πολιτισμό της ανοχής, δεν είναι όμως βέβαιο ότι θα συμφωνούσαν μαζί μας οι μετανάστες που εγκαταλείφθηκαν στα σύνορα Ελλάδας - Βουλγαρίας, απογυμνωμένοι από Βούλγαρους της ημετέρας ευρωπαϊκότητας μετέχοντες. Ποιοι ρεζιλεύτηκαν άραγε; Οι μετανάστες ή οι Βούλγαροι; Οι μετανάστες ή οι Δανοί –καθαρότατοι Ευρωπαίοι– που κατακρατούσαν τα κοσμήματα των προσφύγων;
18
09

Παντελής Μπουκάλας: Αμάν πια με τους «αρχαίους ημών»…

Με πρόταση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, τη σύμφωνη γνώμη σχεδόν όλων των φορέων της πόλης και χωρίς αντιδράσεις από την ανάδοχο εταιρεία, είχε επιλεγεί να μείνει στη θέση του το μνημειακό σύνολο, τα 84 μέτρα της πρωτοβυζαντινής Εγνατίας, σαν ανοιχτό μουσείο μύησης στα Πρώιμα Βυζαντινά χρόνια, που θα το ζήλευε και η Κωνσταντινούπολη. Δεν είναι άραγε ένα σχολείο μνήμης και ομορφιάς τα εκθέματα που στεγάζει ο σταθμός του μετρό στο Μοναστηράκι, μαζί με ένα τμήμα της κοίτης του Ηριδανού; Μολαταύτα, στην πρόσφατη επίσημη ομιλία του στη Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης ο πρωθυπουργός αιφνιδίασε τους πάντες, αποκηρύσσοντας τη διατήρηση κατά χώραν και ανακοινώνοντας την επιστροφή στην απορριφθείσα μέθοδο της απόσπασης και επανατοποθέτησης, η οποία και σε χρόνο θα κοστίσει και σε χρήμα. Και επιπλέον θα εκθέσει σε σοβαρούς κινδύνους τις αρχαιότητες. Τόσο εύκολο είναι άραγε να διαλυθεί όχι ένα μνημείο, αλλά ένα τοπίο ολόκληρο, να μετακινηθεί και έπειτα να μεταφερθεί και πάλι στον τόπο όπου βρέθηκε, και όχι απλώς να επανατοποθετηθεί αλλά στην ουσία να ανακατασκευαστεί; Πόσο το σκέφτηκε ο κ. Κυριάκος Μητσοτάκης πριν καταλήξει στη λύση αυτή, άγνωστο. Γνωστό είναι ότι δεν συσκέφτηκε με κανέναν από τους εμπλεκομένους. Οι υφιστάμενοί του πάντως τον χειροκρότησαν ενθουσιωδώς. Λογικό. Οι κάμερες γράφουν, οι κομματάρχες και οι οπαδοί ελέγχουν. Αλλωστε, με τον ίδιο αυθόρμητο ενθουσιασμό θα τον χειροκροτούσαν κι αν έλεγε τα ακριβώς αντίθετα. Ετσι συνηθίζεται.
13
09

Άπαιχτα κλισέ

Ψυχή και καρδιά έχουν και οι Βραζιλιάνοι, και οι Τσέχοι, και οι Νεοζηλανδοί, και οι παίκτες που εκπροσωπούν το Λίχτενσταϊν ή τις Φερόες νήσους· όπου «ψυχή» η αγάπη για τη φανέλα, το πείσμα, ο αθλητικός εγωισμός, και το κυνήγι της προσωπικής διάκρισης βέβαια. Στο ρήμα «εκπροσωπούν» είναι το κουμπί. Οι αθλητές εκπροσωπούν τη χώρα τους στο άθλημά τους και για το άθλημά τους. Δεν είναι «γενικοί αντιπρόσωποι» του έθνους τους, για να θυμηθούμε έναν όρο της αγοράς. Η νίκη ή η ήττα τους είναι κατ’ αρχάς και εντέλει δική τους, όχι της πατρίδας τους. Ο πιθανός θρίαμβός τους δεν πιστοποιεί ότι στη χώρα τους κυκλοφορούν αποκλειστικώς ακμαία γονίδια, η δε ήττα τους δεν είναι τεκμήριο εθνικού μαρασμού. Τέτοιες υπερβολές και «παραναγνώσεις», το ξέρουμε, οδήγησαν σε πάμπολλες χώρες στο «εθνικό ντοπάρισμα», στην «υπέρ πατρίδος» χρήση αναβολικών.