Μπάμπης Μιχάλης

Σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα των Times, κορυφαίοι σύμβουλοι του Λευκού Οίκου είχαν εκφράσει τις ανησυχίες τους για την πορεία του κορονοϊού, στις 24 Φεβρουαρίου, σε ιδιωτικές τους συναντήσεις με μέλη του διοικητικού συμβουλίου του γνωστού συντηρητικού think tank Hoover Institute. Μεταξύ αυτών και ο επικεφαλής οικονομικός σύμβουλος του Λευκού Οίκου Λάρι Κάντλοου. Συγκεκριμένα ο Κάντλοου, ενώ ώρες νωρίτερα καθησύχαζε μέσω του CNBC τον κόσμο και δεν συντρέχει κανένας κίνδυνος εξάπλωσης του ιού, στα μέλη του Hoover είπε ότι κάτι τέτοιο ίσχυε μέχρι τώρα, αλλά πλέον κυβέρνηση δεν γνωρίζει ποια θα μπορούσε να είναι η εξέλιξη της επιδημίας. Η πληροφορία αυτή αποδείχτηκε χρυσάφι για τους λύκους των αγορών και τα λοιπά αρπακτικά που μυρίζονται κέρδη στην υποτιμητική κερδοσκοπία. Το μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Hoover και σύμβουλος hedge fund Γουίλιαμ Κάλαναν έσπευσε άμεσα να κοινοποιήσει την πληροφορία που είχε από τον Κάντλοου με email στον μεγιστάνα των hedge funds Ντέιβιντ Τέπερ της Appaloosa Management, τους υπαλλήλους του και τουλάχιστον έναν πελάτη του. Η πληροφορία πέρασε σε τουλάχιστον δύο άλλους εξωτερικούς επενδυτές που με τη σειρά τους τη μοιράστηκαν με άλλους. Μέσα σε 24 ώρες τουλάχιστον επτά επενδύτες σε 4 εταιρείες διαχείρισης κεφαλαίων είχαν ενημερωθεί για κάποια εκδοχή της πληροφορίας αυτής και έσπευσαν να αναπροσαρμόσουν τις θέσεις τους παίζοντας πλέον στην πτώση της αγοράς. Στις 26 Φεβρουαρίου ξεκίνησε το μεγάλο σορτάρισμα και οι τιμές των μετοχών άρχισαν να βυθίζονται σε μια συνεχή πτώση, η οποία διήρκεσε ένα μήνα. Σε αυτό το διάστημα, ο δείκτης υψηλής κεφαλαιοποίησης Dow Jones του Χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης έχασε πάνω από 10.000 μονάδες, βουτώντας από τα επίπεδα των 28.990 μονάδων (την Παρασκευή 21η Φεβρουαρίου)- στις 18,591 μονάδες (τη Δευτέρα της 23ης Μαρτίου). Η τεράστια πτώση έφερε πολλά λεφτά στην παραπάνω παρέα.

Ρουφιάνους αναζητεί η... Amazon στην Ευρώπη, ενώ στις ΗΠΑ δίνει τα ρέστα της για την εκλογή του υποψηφίου των Δημοκρατικών Τζο Μπάιντεν. O αμερικανικός κολοσσός του ηλεκτρονικού εμπορίου δημοσιοποίησε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα αγγελίες για την εξεύρεση δύο αναλυτών πληροφοριών, στα καθήκοντα των οποίων περιλαμβανόταν και η σύνταξη αναφορών σχετικά με τη συνδικαλιστική δραστηριότητα μεταξύ των εργαζομένων. «Οι αναλυτές πρέπει να είναι ικανοί στη σύνταξη και την ενημέρωση των ενδιαφερομένων για ευαίσθητα θέματα – που είναι εξαιρετικά εμπιστευτικά, συμπεριλαμβανομένων και οργανωμένων εργατικών απειλών κατά της εταιρείας», ανέφεραν χαρακτηριστικά οι καταχωρίσεις της Amazon. Οι αγγελίες προκάλεσαν την άμεση αντίδραση των ευρωπαϊκών συνδικάτων. Με επιστολή τους οι επικεφαλής κάποιων από τα μεγαλύτερα εργατικά συνδικάτα και ομοσπονδίες της Ε.Ε. ζήτησαν από την Κομισιόν να ξεκινήσει άμεσα έρευνα κατά της Amazon για ενδεχόμενη προσπάθεια παράνομης παρακολούθησης των εργαζομένων. (...) Στις προεδρικές εκλογές του επόμενου μήνα η Amazon υποστηρίζει τον Μπάιντεν. Είναι μαζί με την Alphabet (Google) και τη Microsoft μεταξύ των πέντε μεγαλύτερων χρηματοδοτών της εκστρατείας του υποψηφίου των Δημοκρατικών. Στις προκριματικές του Δημοκρατικού Κόμματος για το χρίσμα, οι δωρεές από στελέχη της Amazon προς το Μπάιντεν ήταν οι δεύτερες μεγαλύτερες ύστερα από αυτές της Microsoft. Αρκετά στελέχη της συμμετέχουν στη συγκέντρωση κεφαλαίων, ενώ κάποια εξ αυτών είχαν εργαστεί νωρίτερα ως σύμβουλοι της κυβέρνησης Ομπάμα. Ακόμη, οι ομάδες εργασίας και μετάβασης στην προεδρία του Μπάιντεν διατηρούν στις τάξεις τους τουλάχιστον 8 πρώην εργαζόμενους της Αmazon, της Facebook, της Google και της Αpple, όπως και και άλλους που διατηρούν δεσμούς με αυτές τις εταιρείες.

Η κρίση που προκάλεσε η πανδημία Covid-19 οδήγησε τον περασμένο Μάρτιο σε απώλειες δισεκατομμυρίων από τις αγορές τσακίζοντας πληθώρα επενδυτικών χαρτοφυλακίων ανά την υφήλιο. Παρότι τα χρηματιστήρια ανέκαμψαν γρήγορα στη συνέχεια, η Allianz Global Investors -η θυγατρική του γερμανικού κολοσσού που διαχειριζόταν τις επενδύσεις των αμερικανικών ταμείων- υποχρεώθηκε λόγω των τεράστιων ζημιών (έως και 95%) να κλείσει πάνω στην κρίση δύο από τα hedge funds της. Αποτέλεσμα ήταν οι αποταμιεύσεις πυροσβεστών, δασκάλων, φορτηγατζήδων και των λοιπών εργαζόμενων να γίνουν ατμός και τα Ταμεία τους να ξεκινήσουν από Ιούλιο μπαράζ αγωγών εναντίον της Αllianz διεκδικώντας αποζημιώσεις. Στις προσφυγές τους τα Ταμεία κατηγορούν τη γερμανική εταιρεία για παραπλάνηση και κακοδιαχείριση του επενδυτικού χαρτοφυλακίου. Ισχυρίζονται περίπου ότι ο διαχειριστής των κεφαλαίων τους ήταν… ατζαμής, αφού εν μέσω της κρίσης του κορονοϊού άλλαξε την επενδυτική του στρατηγική και μάλιστα χωρίς να πληροφορήσει τους πελάτες του. Στις αγωγές τους τα συνδικάτα υποστηρίζουν ότι η Allianz τούς υποσχέθηκε αποδόσεις ανεξαρτήτως αστάθειας και κατεύθυνσης της αγοράς καθώς και προστασία από τις ακραίες και ξαφνικές βουτιές των τιμών των μετοχών. Ισχυρίζονται ότι η Allianz παρέκκλινε από την επενδυτική της εντολή και προέβη σε αποφάσεις, ενώ η αγορά βυθιζόταν, οι οποίες οδήγησαν τα funds σε επιπλέον ζημιές. Και πιο συγκεκριμένα της καταλογίζουν ότι παρέκκλινε της στρατηγικής χρήσης των options (δικαιώματα αγοράς τίτλων) για προστασία από μια βραχυπρόθεσμη κατάρρευση της χρηματοπιστωτικής αγοράς. Οι ισχυρισμοί αυτοί -για όσους ασχολούνται με το χρηματιστηριακό παίγνιο πολλά χρόνια και ειδικά τους… λύκους, τα τσακάλια και τα αιλουροειδή που τα κονομούν από αυτό, αποτελούν βέβαια… φούμαρα. Η Allianz Global Investors διεμήνυσε ενδεικτικά ότι όχι μόνο δεν απέκλινε από τη στρατηγική της, αλλά και ότι οι κατηγορίες των εναγόντων είναι νομικά και πραγματικά αβάσιμες. «Οι ενάγοντες είναι επαγγελματίες επενδυτές και αγόρασαν αυτά τα hedge funds προσδοκώντας σε σημαντικές αποδόσεις και έχοντας γνώση των κινδύνων που συνεπάγονται αυτές» υπογράμμισε ο εκπρόσωπος της γερμανικής ασφαλιστικής. Πάντως, πέρα από τις ευθύνες ή μη που μπορεί να έχει η Allianz, μερίδιο για τη χασούρα των ασφαλισμένων έχουν αναμφίβολα τόσο οι διοικήσεις των Ταμείων όσο και η ομοσπονδιακή και οι πολιτειακές κυβερνήσεις. Μετά το κραχ του 2008 και τις αποκαλύψεις για τις κομπίνες των «λύκων» της Wall Street, όφειλαν να έχουν αναπροσαρμόσει τα συνταξιοδοτικά προγράμματα των εργαζόμενων μακριά από τον χρηματιστηριακό τζόγο και τα «αιλουροειδή» που τον λυμαίνονται.

Ο εκβιασμός βέβαια δεν ήταν ποτέ κάτι άγνωστο για τον Τόμσεν, ο οποίος στην 37χρονη θητεία του στο ΔΝΤ εκτέλεσε εν ψυχρώ αρκετές από τις χώρες που ανέλαβε να «βοηθήσει». Ο Δανός εντάχθηκε στο ΔΝΤ το 1982 σε ηλικία 27 ετών, τρία μόλις χρόνια μετά την αποφοίτησή του από το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης. Σε αντίθεση με τους υπόλοιπους συναδέλφους του στο Ταμείο, ο Τόμσεν κατάφερε να αποφύγει μια αποστολή σε κάποια χώρα της Αφρικής ή της Λατινικής Αμερικής. Εμεινε στην Ευρώπη αναλαμβάνοντας προγράμματα χωρών της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης υπό μετάβαση. Η πρώτη δουλειά που του ανατέθηκε ήταν η ενωμένη ακόμα Γιουγκοσλαβία, στην οποία το ΔΝΤ είχε ήδη αρκετά χρόνια παρουσία με δανειοδοτικά προγράμματα. Μεταξύ 1990 και 1991, μέχρι το ξέσπασμα του γιουγκοσλαβικού εμφυλίου, ο Τόμσεν διετέλεσε επικεφαλής της μόνιμης αντιπροσωπείας του Ταμείου στο Βελιγράδι. Από τη θέση αυτή απαίτησε τις γνωστές μεταρρυθμίσεις του Ταμείου και λιτότητα. Η οικονομία βυθίστηκε το 1990 σε ύφεση 10,6% και απεργίες, ενώ πολύ σύντομα έκαναν με την υποδαύλιση Γερμανίας και υπόλοιπης Δύσης την εμφάνισή τους και οι εθνικιστικές διαφορές. Ηταν η απαρχή του αιματηρού εμφυλίου.

Για περίπου 150 χρόνια, ώς την κατάργηση της δουλείας στις ΗΠΑ, εκατομμύρια Αφρικανοί έγιναν με τη βία δωρεάν εργατικά χέρια προκειμένου να «αξιοποιηθούν» στις μεγάλες φυτείες βαμβακιού, ζάχαρης και καπνού του αμερικανικού Νότου και των νησιών της Καραϊβικής. Η εργασία των Αφρικανών σκλάβων συνετέλεσε στην εγκαθίδρυση εκτεταμένων αγροτικών εκμεταλλεύσεων στις αποικίες του αμερικανικού Νότου, στην οικοδόμηση της πανίσχυρης οικονομίας του βαμβακιού στον 18ο αιώνα, καθώς και κωμοπόλεων και πόλεων που σταδιακά εξελίχθηκαν διαμορφώνοντας τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.

Ο εν λόγω νόμος πήρε το όνομά του από τον εισηγητή του, πρώην πρόεδρο της Fed, Πολ Βόλκερ, και θεσπίστηκε το 2013 - πέντε χρόνια μετά το κραχ- επιχειρώντας να βάλει μια διαχωριστική γραμμή μεταξύ της συνηθισμένης τραπεζικής δραστηριότητας και του άγριου και επικίνδυνου κερδοσκοπικού παιχνιδιού των κολοσσών της Wall Street που τίναξε το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα στον αέρα. O νόμος απαγορεύει στις τράπεζες -που δέχονται καταθέσεις καταναλωτών οι οποίες διασφαλίζονται από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση- να προβαίνουν σε αγοραπωλησίες μετοχών και άλλων κινητών αξιών με ίδια κεφάλαια και για δικό τους κέρδος (proprietary trading). Στόχος, να εμποδιστεί η ανάληψη υψηλών επενδυτικών ρίσκων ανάλογων με αυτά που την περασμένη δεκαετία οδήγησαν στην κατάρρευση των τραπεζών και τη διάσωσή τους από το κράτος. Οταν ο Βόλκερ πρότεινε τον κανόνα το 2009, αυτός αποτελούνταν από μόνο μία παράγραφο. Πέντε χρόνια αργότερα ο πυρήνας του κανόνα είχε φτάσει τις 100 σελίδες, ενώ μερικές ακόμα εκατοντάδες σελίδες ήταν το υποστηρικτικό υλικό που τον συνόδευε. Η… επέκταση του κανόνα ήταν προϊόν των έντονων πιέσεων που άσκησαν οι μεγάλες τράπεζες. Μεταξύ αυτών και οι Goldman Sachs, JP Morgan, Morgan Stanley οι οποίες εργάστηκαν επίμονα για χρόνια, παρασκηνιακά, προκειμένου να «σκοτώσουν» τον νόμο… περιπλέκοντάς τον. Οι παρεμβάσεις των τραπεζιτών είχαν αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός νόμου πολύπλοκου και δύσκολου να εφαρμοστεί. Η εφαρμογή του ήταν στενά εξαρτημένη από την ερμηνεία και την εποπτεία των ομοσπονδιακών ρυθμιστικών αρχών –οι οποίες όμως ως γνωστόν εδώ και δεκαετίες ελέγχονται (μέσω της «περιστρεφόμενης πόρτας») από τις τράπεζες.