Κώστας Ράπτης

Σε ομιλία του σε ενεργειακό φόρουμ την Τετάρτη ο Ρώσος ηγέτης Βλαντίμιρ Πούτιν χαρακτήρισε "σκουπίδια" τις "πολιτικά υποκινούμενες" εκτιμήσεις ότι η χώρα του παίζει παιχνίδια με το φυσικό αέριο και δήλωσε έτοιμος να ανταποκριθεί στις πρόσθετες ανάγκες των Ευρωπαίων αγοραστών και να τους "συναντήσει στα μισά του δρόμου". Το αποτέλεσμα ήταν οι αγορές να λάβουν ανακουφιστικό μήνυμα. Οι καχύποπτοι, πάντως, επιμένουν ότι η Μόσχα παίζει μπρα-ντε-φερ με την Ε.Ε., προκειμένου να επιτύχει την επίσπευση ή και παράκαμψη της διαδικασίας αδειοδότησης του γερμανο-ρωσικού υποθαλάσσιου αγωγού NordStream2, που μόλις ολοκληρώθηκε (παρά την προηγούμενη προσπάθεια των ΗΠΑ να μπλοκάρουν το έργο μέσω κυρώσεων, έχοντας κατά νου και τις αντιδράσεις Ουκρανίας και Πολωνίας που παρακάμπτονται). Η δε διαδικασία αδειοδότησης διαρκεί τέσσερις μήνες σε εθνικό (γερμανικό) πλαίσιο και άλλους δύο στο κοινοτικό. Η προθυμία του Πούτιν να αυξήσει τις εξαγωγές, διόλου τυχαία, συνοδεύθηκε από την επισήμανση, όμως, ότι η καταλληλότερη περιβαλλοντικά και οικονομικά οδός για αυτό είναι ο NordStream2. Και ο Ρώσος ηγέτης προφανώς λαμβάνει υπόψη του και το πολιτικό timing, καθώς, μετά τις εκλογές στη Γερμανία, καθοριστικοί παράγοντες και βέβαιοι εταίροι της επόμενης κυβέρνησης είναι οι Φιλελεύθεροι και οι Πράσινοι, δηλ. οι δύο δυνάμεις που (σε αντίθεση με τη Χριστιανοδημοκρατία και ιδίως τη Σοσιαλδημοκρατία) αντιτάχθηκαν στο έργο του NordStream2, όσο και αν αυτήν τη στιγμή το αφήνουν εκτός των συζητήσεων για τον σχηματισμό κυβερνητικού συνασπισμού. Δεν υπάρχει "από μηχανής θεός" Σε κάθε περίπτωση, η συζήτηση δεν θα έπρεπε να περιστρέφεται μόνο γύρω από τι επιθυμεί ο ηγέτης του Κρεμλίνου, αλλά και το τι δύναται. Οι εγχώριες ανάγκες της Ρωσίας είναι επίσης υψηλές μετά τη μείωση των αποθεμάτων τον περασμένο χειμώνα, ενώ και η στροφή προς τις πολλά υποσχόμενες ασιατικές αγορές (με προγραμματισμένη αύξηση των εξαγωγών στην Κίνα κατά 13% μεταξύ 2020 και 2025) περιπλέκει το τοπίο. Και πάντως δεν είναι η Gazprom ο "από μηχανής θεός" που μπορεί να εξαφανίσει την ευρωπαϊκή ενεργειακή κρίση. Μια κρίση που δημιουργεί ένα ακόμα πεδίο τριβής μεταξύ των εταίρων της Ε.Ε., που άλλοι υπεραμύνονται της εθνικής δικαιοδοσίας τους στα ενεργειακά, άλλοι προκρίνουν την πυρηνική ενέργεια ως "πράσινη" και άλλοι, όπως η ήδη ευρισκόμενη σε σύγκρουση με τις Βρυξέλλες για τα θέματα κράτους δικαίου Πολωνία, αντιμετωπίζουν την ευρω-ρωσική συνεργασία ως εθνική απειλή. Είναι αυτό το κουβάρι που προσπαθούν να ξεμπλέξουν οι τελευταίες προτάσεις της Κομισιόν για από κοινού διαπραγμάτευση των ενεργειακών προμηθειών από τους εταίρους που το επιθυμούν.

Σε κάθε περίπτωση, η Γερμανία καταδιώκεται από μία τριπλή "κληρονομιά”: την αύξηση των ανισοτήτων (που δρομολόγησαν οι Σοσιαλδημοκράτες με τις μεταρρυθμίσεις της κυβέρνησης Σρέντερ και τώρα θέλουν μετανοήσαντες να αντιστρέψουν), την καθήλωση των επενδύσεων κατά την εποχή του "απόλυτου μηδενός” στα ελλείμματα, με αποτέλεσμα την τωρινή υστέρηση των υποδομών και της εκπαίδευσης-κατάρτισης, την ώρα που οι ανταγωνίστριες χώρες εφορμούν στην ψηφιοποίηση, αλλά και την απόφαση της Μέρκελ να αποπυρηνικοποιήσει την παραγωγή ενέργειας, εξαρτώντας τη χώρα της ακόμη περισσότερο από το ρωσικό φυσικό αέριο. Καθημερινά, μικρές και μεγάλες κρίσεις υπενθυμίζουν πόσο βαριά είναι αυτή η "κληρονομιά”. Για την Ευρώπη και την Ελλάδα, οι συνέπειες των γερμανικών εκλογών δεν θα είναι εύκολο να προβλεφθούν, ακόμη και μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος, όσο δεν θα είναι γνωστή η συγκρότηση του νέου κυβερνητικού συνασπισμού και οι συμβιβασμοί που θα τον θεμελιώσουν. Θα αποτελέσει πάντως ιστορική ειρωνεία πρώτης τάξεως το ενδεχόμενο η ηγέτιδα δύναμη της ευρωζώνης να εγκαταλείψει το πρότυπο της "πειθαρχίας” που η ίδια επέβαλε (όχι χωρίς ιδιοτέλεια) στα λοιπά κράτη-μέλη και να παρεκκλίνει από το κοινοτικό πλαίσιο που το ενσαρκώνει. Για δε την εξωτερική πολιτική, η οποία ουδόλως απασχόλησε τον προεκλογικό αγώνα, το μίγμα που μπορεί να προκύψει ανάμεσα στον "ατλαντισμό” των Πρασίνων, τον "αντιτουρκισμό” των Φιλελευθέρων και τη φιλορωσική κλίση των Σοσιαλδημοκρατών είναι αδύνατον να διαγνωσθεί.

Ότι το ενδιαφέρον των ΗΠΑ, επί Μπάιντεν, όπως και επί Τραμπ και Ομπάμα, μετατοπίζεται ολοένα και περισσότερο στην ανάσχεση της Κίνας δεν αποτελεί έκπληξη. Ότι όμως η Ουάσιγκτον προχωρά σε μια κίνηση αγγλοσαξονικής συσπείρωσης δίχως τους συμμάχους της ηπειρωτικής Ευρώπης είναι πραγματικά εντυπωσιακό. Πόσω μάλλον όταν "αρπάζει τη δουλειά” της ενίσχυσης του αυστραλιανού στόλου υποβρυχίων από τη Γαλλία. Το ότι η γαλλο-αυστραλιανή συμφωνία του 2016 για την κατασκευή 12 υποβρυχίων συμβατικής τεχνολογίας (επιπλέον των 6 που ήδη διαθέτει η Καμπέρα), έναντι 56 δισ. ευρώ, καρκινοβατούσε, λόγω καθυστερήσεων και ανατροπής του προϋπολογισμού, ήταν γνωστό. Όμως η ακύρωση της συμφωνίας, χάριν της αμερικανικής προσφοράς, οπωσδήποτε αφήνει πικρή γεύση. Ήδη ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ζαν-Ιβ Λεντριάν έκανε λόγο για "πισώπλατη μαχαιριά”, ενώ ο Αυστραλός πρωθυπουργός Σκοτ Μόρισον απάντησε ότι σε συνάντησή του με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν τον Ιούνιο είχε προειδοποιήσει ότι η χώρα του επανεξέταζε τη συμφωνία του 2016 και ενδεχομένως να άλλαζε γνώμη. Αυτό που δεν ομολογεί όμως είναι ότι δύο μέρες νωρίτερα, σε συνάντησή του με τους Τζο Μπάιντεν και Μπόρις Τζόνσον στην Κορνουάλη, είχαν μπει οι βάσεις για τη συμφωνία Aukus, που ανακοινώθηκε τώρα. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα πυρηνοκίνητα υποβρύχια αποτελούν επιθετικό όπλο, σε αντίθεση με τα συμβατικά τα οποία έχουν μικρότερη ακτίνα δράσης. Είναι προφανές ότι η στροφή της Αυστραλίας, η οποία θα επιφέρει μεγαλύτερες καθυστερήσεις και θα αυξήσει τα κόστη, προκειμένου να εξασφαλισθούν μόλις 8 υποβρύχια, με πλήρη εξάρτηση από τους προμηθευτές για την τροφοδοσία τους σε πυρηνικά καύσιμα, υπακούει αποκλειστικά και μόνο στη λογική μιας προετοιμασίας υπεράσπισης της Ταϊβάν από τον αγγλοσαξωνικό παράγοντα σε περίπτωση κινεζικής εισβολής.

Το ζήτημα των σχέσεων ΗΠΑ-Κίνας είναι (...) το "ερώτημα του αιώνα”, όπως το προσδιόρισε ο ίδιος ο ηγέτης του Πεκίνου, Σι Τζιν Πινγκ στην τηλεφωνική επικοινωνία που είχε την Παρασκευή με τον ένοικο του Λευκού Οίκου. Σημειώνεται, ότι η επαφή αυτή (η δεύτερη μόλις, μετά την αντίστοιχη του περασμένου Φεβρουαρίου) πραγματοποιήθηκε με αμερικανική πρωτοβουλία, όπως και όσες προηγήθηκαν σε κατώτερο επίπεδο το προηγούμενο διάστημα, υπήρξε δε περισσότερο παραγωγική, καθώς οι χαμηλότερου βαθμού Κινέζοι αξιωματούχοι εμφανίζονταν περισσότερο επιθετικοί για επικοινωνιακούς λόγους. Αντίθετα, ο Σι δεν δίστασε να προχωρήσει σε μία στρατηγική συζήτηση εφ' όλης της ύλης. Προτού, όμως, συμπληρωθεί εβδομάδα, η συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας που ανακοίνωσαν χθες βράδυ οι ηγέτες των ΗΠΑ, της Βρετανίας και της Αυστραλίας, με εμφανή, αν και μη κατονομαζόμενη, αντικινεζική στόχευση, τροφοδοτεί νέες εντάσεις. Ήδη η πρεσβεία της Κίνας στη Ουάσιγκτον σχολίασε ότι οι τρεις χώρες "δεν πρέπει να οικοδομούν μπλοκ αποκλεισμού που στοχεύουν ή βλάπτουν τα συμφέροντα τρίτων. Συγκεκριμένα, πρέπει να αποτινάξουν την ψυχροπολεμική τους νοοτροπία και την ιδεολογική τους προκατάληψη”. Η καρδιά της τριμερούς συμφωνίας έγκειται στην ενίσχυση της συνεργασίας ασφαλείας στους τομείς του κυβερνοχώρου και της τεχνητής νοημοσύνης, καθώς και τη διευκόλυνση της Αυστραλίας να αποκτήσει πυρηνοκίνητα υποβρύχια, εγκαταλείποντας τις σχετικές διαπραγματεύσεις της με τη Γαλλία. Προφανώς οι χθεσινοβραδινές ανακοινώσεις έρχονται να καλύψουν άμεσες πολιτικές ανάγκες του Τζο Μπάιντεν (στο φόντο της πτώσης της δημοτικότητάς του μετά την άτακτη αποχώρηση από το Αφγανιστάν και τις καταστροφές του τυφώνα Ίντα), αλλά και τα στρατηγικά ερωτήματα της Βρετανίας, που αναζητά ισχυρότερο διεθνή ρόλο μετά το Brexit, και της Αυστραλίας η οποία αντιμετωπίζει ολοένα και περισσότερο τον Ασιάτη κύριο εμπορικό της εταίρο ως απειλή. Σε κάθε περίπτωση, η μετατόπιση του ενδιαφέροντος των ΗΠΑ στην περιοχή του Ειρηνικού, επί των ημερών των τριών τελευταίων προέδρων, είναι δεδομένη.

Εντύπωση προκαλεί το tweet του Σάτταμ μπιν Χάλεντ αλ-Σαούντ, νεότερου μέλους της βασιλικής οικογένειας συνδεόμενου με τον ισχυρό διάδοχο Μοχάμαντ μπιν Σαλαμάν, ότι "το μεγάλο βασίλειο δεν δέχεται υπαγορεύσεις και θα ρυθμίζει τις σχέσεις του στη βάση των κοινών συμφερόντων και του αμοιβαίου σεβασμού”. Ο ίδιος μνημόνευσε, σε αντιπαραβολή, την πρόσφατη επίσκεψη στη χώρα του Λεονίντ Σλούτσκι, επικεφαλής της επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της ρωσικής Δούμας. Και πράγματι, η επιθυμία του Ριάντ να επιδείξει ότι διαθέτει και εναλλακτικές επιλογές στον τομέα της ασφάλειας υπογραμμίσθηκε και με την πρόσφατη συνυπογραφή συμφωνίας στρατιωτικής εκπαίδευσης με τη Ρωσία. Ποιες όμως είναι οι κατά τον πρίγκηπα Σάτταμ αμερικανικές "υπαγορεύσεις” που αρνείται να δεχθεί ο Οίκος των Σαούντ; Εξαντλούνται στην δεδομένη επιθυμία της κυβέρνησης Μπάιντεν να αναβιώσει τη διεθνή συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, αποκλιμακώνοντας συνολικά τις εντάσεις στον Περσικό Κόλπο; Η ίδια η Σαουδική Αραβία, όμως, έχει εγκαινιάσει έμμεσο διάλογο με τους Ιρανούς ανταγωνιστές της στη Βαγδάτη. Πιθανότερο είναι οι αμερικανικές απαιτήσεις να αφορούν τον άμεσο τερματισμό του πολέμου στην Υεμένη, κατεξοχήν έργο του Μοχάμαντ μπιν Σαλμάν, ή ακόμη και την αντικατάσταση του διαδόχου. Μια άλλη εκδοχή θα μπορούσε να αφορά την πετρελαϊκή αγορά σε φάση πληθωριστικών πιέσεων διεθνώς (αλλά και εμπέδωσης της συνεργασίας Μόσχας-Ριάντ στο πλαίσιο του OPEC+). Tο άμεσο μέλλον θα δώσει απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα. 

Η Άνγκελα Μέρκελ υπήρξε η καγκελάριος που επισκέφθηκε πάνω από δέκα φορές το Πεκίνο και άλλες είκοσι τη Μόσχα κατά τη διάρκεια της 16ετούς θητείας της, την οποία επέστεψε με την ολοκλήρωση του αγωγού ρωσικού φυσικού αερίου NordStream2 και την εσπευσμένη ολοκλήρωση στα τέλη του 2020 της ευρωκινεζικής επενδυτικής συμφωνίας. Οι επικριτές της υποστηρίζουν ότι υποτίμησε τις δυνατότητες της Γερμανίας να πιέσει τους Ευρασιάτες συνομιλητές της και, σε κάθε περίπτωση, πραγματοποίησε εκπτώσεις σε θέματα αξιών, όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα. Όμως η εποχή Μέρκελ τελειώνει με την Ε.Ε. να επιβάλλει (για πρώτη φορά μετά τη σφαγή της Τιενανμέν) κυρώσεις στην Κίνα για την καταπίεση των Ουιγούρων, ενώ και οι σχέσεις με τη Ρωσία, ήδη τεταμένες μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014 και την κυβερνοεπίθεση στην Μπούντεσταγκ το 2015, σκιάζονται πλέον και από τον ρόλο των γερμανικών υπηρεσιών στην υπόθεση Ναβάλνι, καθώς και τον πόλεμο εκατέρωθεν δηλώσεων που προκαλεί τις μέρες αυτές η έρευνα για κυβερνοκατασκοπία εις βάρος Γερμανών υποψήφιων βουλευτών. Προφανώς, κάποιοι επιχειρούν να προκαταλάβουν το κλίμα. Πρωτοβουλίες Μακρόν Δεν είναι όμως μόνο η Ουάσινγκτον, η Μόσχα και το Πεκίνο που παρατηρούν εντατικά τις γερμανικές εξελίξεις. Στο Παρίσι, ο Εμανουέλ Μακρόν αντιλαμβάνεται την έξοδο της Μέρκελ ως ευκαιρία για αναβάθμιση του ρόλου της Γαλλίας στην ευρωπαϊκή σκηνή, έχοντας και το βλέμμα στραμμένο στη μάχη για τη δική του επανεκλογή την ερχόμενη άνοιξη, η οποία θα κριθεί και από τους ανέμους που θα πνέουν από το Βερολίνο. Ήδη ο ένοικος των Ηλυσίων δέχτηκε τη Δευτέρα τον Όλαφ Σολτς, σε μια προσπάθεια τόνωσης του διπλωματικού προφίλ του υποψήφιου καγκελαρίου αλλά και καλλιέργειας των γερμανικών ερεισμάτων του Μακρόν, πέραν του αδελφού κόμματος των Φιλελευθέρων, με το οποίο οι σχέσεις δεν είναι ιδιαίτερα θερμές. Την ίδια στιγμή, ο Γάλλος πρόεδρος μαζί με τον Ολλανδό πρωθυπουργό Μαρκ Ρούτε δημοσιοποίησαν κοινή διακήρυξη για τις κινήσεις που πρέπει να κάνει η Ευρώπη ως προς την κλιματική μεταβολή, την πανδημία, την ψηφιοποίηση, το προσφυγικό, την κοινή άμυνα και το οργανωμένο έγκλημα – σε μια πρωτότυπη σύμπηξη "άξονα", με το βλέμμα στραμμένο στην επόμενη μέρα των γερμανικών εκλογών.

Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο έγκειται στο πώς αναδιατάσσονται οι ισορροπίες στο εσωτερικό των Ταλιμπάν, όπου αποτελεί κοινό μυστικό ότι επικρατούσαν τριβές το τελευταίο διάστημα ανάμεσα στην "Ντόχα”, ήτοι την αντιπροσωπεία που είχε εγκατασταθεί στο Κατάρ για να διεξαξάγει τις διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ, και την "Κανταχάρ”, δηλ. την παραδοσιακή εγχώρια ηγεσία. Χαρακτηριστικός είναι ο σχετικός παραγκωνισμός του μέχρι πρότινος φερόμενου ως βέβαιου νέου πρωθυπουργού, μουλά Αμπντούλ Γάνι Μπαραντάρ, επικεφαλής της αντιπροσωπείας της Ντόχα, ο οποίος περιορίζεται σε θέση αντιπροέδρου της κυβέρνησης, υπό τον μουλά Χασάν Αχούντ. Ο νέος πρωθυπουργός αποτελεί μία από τις πιο αινιγματικές φυσιογνωμίες των Ταλιμπάν: μολονότι δεν είχε λάβει μέρος στο αντάρτικο κατά των Σοβιετικών τη δεκαετία του '80 αναδείχθηκε κατόπιν σε θρησκευτικό αρχηγό από τους πιο σκληροπυρηνικούς, θιασώτη του κινήματος Deobandi (που γεννήθηκε στην ινδική υποήπειρο επί αποικιοκρατίας προσφέροντας μιαν αυστηρή αντιδυτική εκδοχή του Ισλάμ) και ευθύνεται για μερικές από τις πιο ακραίες ενέργειες του "Εμιράτου του Αφγανιστάν” την περίοδο 1996-2001, όπως η καταστροφή των αγαλμάτων του Βούδα στο Μπαμιγιάν και η απαγόρευση της εκπαίδευσης των γυναικών. Καθ΄όλη την προηγούμενη εικοσαετία βρισκόταν εξόριστος στο Πακιστάν. Η ανάδυσή του ερμηνεύεται ως επιβεβαίωση του ρόλου που έχουν εξασφαλίσει οι μυστικές υπηρεσίες του Πακιστάν υπό τον (ευρισκόμενο από τις 5 Σεπτεμβρίου στην Καμπούλ) στρατηγό Φαϊζ Χαμίντ στον έλεγχο των αφγανικών πραγμάτων – ιδίως αν συνδυασθεί με το διορισμό του Σιρατζουντίν Χακάνι ως υπουργού Εσωτερικών. Το "δίκτυο Χακάνι” διατηρούσε τον καιρό της σοβιετικής εισβολής ισχυρούς δεσμούς με τη CIA και σε κάθε περίπτωση επηρεάζεται από το Πακιστάν. Ο Σιρατζουντίν Χακάνι φέρεται να είναι αυτός που βοήθησε τον Οσάμα μπιν Λάντεν να διαφύγει από τα βουνά της Τόρα Μπόρα το 2001, ενώ χαρακτηρίζεται από το FBI "τρομοκράτης με διεθνή δράση”. Με άλλα λόγια, το Πακιστάν έσπευσε να προκαταλάβει κάθε άλλο παίκτη, παίζοντας δυνατά τα χαρτιά του, με την πεποίθηση ότι ο διεθνής παράγοντας θα υποχρεωθεί όπως και αν έχει να συνομιλήσει με τους Ταλιμπάν.

Η διατλαντική σχέση βγαίνει ακόμη περισσότερο τραυματισμένη και ο ευρωαμερικανικός "μήνας του μέλιτος” που ξεκίνησε με την ορκωμοσία του Τζο Μπάιντεν μοιάζει να αποτελεί (για λόγους που αφορούν όχι μόνο την πολιτική ασφαλείας αλλά και τον οικονομικό "λαϊκισμό” του Αμερικανού προέδρου) παρελθόν. Το φαινομενικώς παράδοξο αποτέλεσμα είναι έτσι ο νυν ένοικος του Λευκού Οίκου να "χτίζει” την αφγανική πολιτική του πάνω στο έδαφος των επιλογών του Ντόναλντ Τραμπ, αποκρούοντας ακόμη και τις εκκλήσεις των Ευρωπαίων συμμάχων για μετάθεση της ημερομηνίας αποχώρησης. Και το παράδοξο γίνεται ισχυρότερο αν αναλογισθεί κανείς ότι Γηραιά Ήπειρος, που επί τόσες δεκαετίες στηρίχθηκε στην αμερικανική αμυντική "ομπρέλα”, εμφανίζεται τώρα ως θιασώτης ενός πολεμικού "ακτιβισμού”, πάντα με την επίκληση των αξιών της ανοικτής κοινωνίας, τον οποίο αναρωτιέται κανείς πώς θα στηρίξει ερήμην των ΗΠΑ. Η νευρικότητα είναι κατεξοχήν ορατή στις άλλοτε αποικιακές αυτοκρατορίες, Βρετανία και Γαλλία, με τον Μπόρις Τζόνσον να διακηρύσσει ότι η χώρα του προσφέρεται να συνεχίσει τον αγώνα στο Αφγανιστάν και τον Εμανουέλ Μακρόν να επισκέπτεται τη Μοσούλη, διεκδικώντας ρόλο πρωταγωνιστή στη μάχη κατά του τζιχαντισμού. Όμως η "Αμερική που επέστρεψε" όπως διακήρυσσε ο Μπάιντεν, υπό τις ιαχές των Ευρωπαίων, όχι μόνο αναδιπλώθηκε στην Κεντρική Ασία, αλλά και έριξε τους τόνους της αντιπαράθεσης με τη Ρωσία, όπως έδειξε χαρακτηριστικά και η συμφιλίωση της Ουάσιγκτον με την προοπτική ολοκλήρωσης του αγωγού NordStream 2. Πρόκειται για ένα περιβάλλον το οποίο δημιουργεί πολύ περισσότερες πηγές αβεβαιότητας από ό,τι αφήνει να φανεί η αποκλειστική εστίαση στο προσφυγικό.

Η σοβαρότητα που επέδειξε κατά τη διάρκεια αυτής της κρίσης (αλλά και του σοκ που ακολούθησε με την κατάληψη της Καμπούλ από τους Ταλιμπάν) έφερε τον Όλαφ Σολτς στην κορυφή των προτιμήσεων των ψηφοφόρων για την καγκελαρία, ενώ και το κόμμα του βιώνει, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις μια πραγματική "νεκρανάσταση” διεκδικώντας στα ίσα την πρώτη θέση από τους Χριστιανοδημοκράτες. Αντιθέτως, ο επίδοξος διάδοχος της Άνγκελα Μέρκελ, Άρμιν Λάσετ μοιάζει να αποτελεί το μεγαλύτερο πολιτικό θύμα των πλημμυρών που με ιδιαίτερη σφοδρότητα έπληξαν τη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία, της οποίας είναι πρωθυπουργός. Η Γερμανία που άλλοτε αποτελούσε πρότυπο πολιτικής σταθερότητας βιώνει έναν προϊόντα κατακερματισμό του κομματικού τοπίου, με τη Μπούντεσταγκ να είναι πλέον επτακομματική, ενώ οι διαθέσεις του εκλογικού σώματος μοιάζουν με κινούμενη άμμο. Αρκεί να αναλογισθεί κανείς ότι από την αρχή του έτους μέχρι σήμερα οι ψηφοφόροι φλέρταραν με την ιδέα να στείλουν στην καγκελαρία την Αναλένα Μπέρμποκ των Πρασίνων, για να την εγκαταλείψουν εξίσου γρήγορα, ενώ οι διαφορές μεταξύ των τριών μεγαλύτερων κομμάτων κυμαίνονται εν πολλοίς στα όρια του στατιστικού λάθους. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Χριστιανοδημοκρατία ξεκίνησε φέτος με άνετη (δημοσκοπική) διαφορά από κάθε άλλο κόμμα, για να βρεθεί να παλεύει να μην αποκλεισθεί από τον επόμενο κυβερνητικό συνασπισμό, ο οποίος είναι αριθμητικά αδύνατο να συγκροτηθεί από δύο μόνο κόμματα. Όπως επισημαίνει το Eurointelligence η δύναμη των δύο πάλαι ποτέ πυλώνων του γερμανικού δικομματισμού, Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλδημοκρατών έχει αθροιστικά περιοριστεί στο 45%, με υποχώρηση δέκα μονάδων, εξέλιξη που μακροπρόθεσμα κρίνεται περισσότερο καθοριστική από οποιαδήποτε πρόσκαιρη διακύμανση στη δημοφιλία των πολιτικών ηγετών. Παράλληλα, και είναι αυτό πρωτοφανές, η διαχείριση της πανδημίας και των πλημμυρών έχουν στερήσει από τον μέσο Γερμανό την αίσθηση ότι τις τύχες του διαχειρίζεται ένας στιβαρός και αποτελεσματικός κρατικός μηχανισμός. Εξ ου και οι δημοσκοπικές μετατοπίσεις που δείχνουν υποχώρηση της "κομματικής νομιμοφροσύνης”, ενώ η δυνατότητα των ψηφοφόρων να προβούν σε διαφορετικές "τακτικές” επιλογές στις μονοεδρικές περιφέρειες και την πανεθνική αναλογική λίστα περιπλέκει απεριόριστα τα πράγματα. Σε συνδυασμό με το αίνιγμα της εκλογικής συμπεριφοράς των νέων και του "λαού της αποχής” κάθε πρόβλεψη γίνεται παρακινδυνευμένη.

Μολονότι δε η τελική έκβαση ήταν εν πολλοίς προδιαγεγραμμένη, η ευκολία και η ταχύτητα με την οποία οι Ταλιμπάν εκπλήρωσαν τον στόχο της καθιστά τις εξελίξεις απολύτως εντυπωσιακές. Δεν ήταν αυτό που συντελέσθηκε κάποια συντριπτική στρατιωτική επικράτηση των Ταλιμπάν όσο μια ραγδαία απώλεια κάθε διάθεσης αντίστασης από μέρους των μέχρι πρότινος αντιπάλων τους – σαν κάποιος να φώναξε ξαφνικά "ο βασιλιάς είναι γυμνός". Η "γύμνια" βέβαια αφορούσε την διαφθορά και αντιδημοφιλία της κυβέρνησης Γάνι, η οποία βυθισμένη στις εσωτερικές της φατριαστικές αντιθέσεις ήταν αδύνατο να εμπνεύσει εμπιστοσύνη στον κυβερνητικό στρατό και να διατηρήσει κάποιαν ικανοποιητική επικοινωνία με τα πεδία των μαχών. Άλλωστε, οι ίδιοι οι αμερικανικοί χειρισμοί έδωσαν με έναν τρόπο το σινιάλο της κατάρρευσης: το ότι οι Ταλιμπάν βρέθηκαν ήδη από την εποχή Τραμπ να συνομιλούν με τη διεθνή κοινότητα στη Ντόχα, πιστοποιούσε ότι το μέλλον της χώρας τους συμπεριλαμβάνει αναπόφευκτα, ενώ η εσπευσμένη εκκένωση από τους Αμερικανούς της μεγάλης βάσης του Μπαγκράμ (εν μέσω της νυκτός χωρίς καν να ειδοποιηθεί το αφγανικό υπουργείο Άμυνας) ασφαλώς δεν γέννησε στους τοπικούς δρώντες τη διάθεση να πολεμήσουν μέχρι τέλους. Σε μία κοινωνία που παραμένει οργανωμένη φυλετικά και όπου οι διαφορετικές και αντιμαχόμενες πλευρές εξακολουθούν να υπακούουν στους ίδιους για όλους πολιτισμικούς κώδικες (μεταξύ άλλων και της "εξαγοράς νομιμοφροσύνης") οι Ταλιμπάν βρέθηκαν να ελέγχουν την μία επαρχία μετά την άλλη, έπειτα από συμφωνίες που επέτρεπαν την ασφαλή αποχώρηση των υπερασπιστών τους, με παράδοση του αμερικανικής κατασκευής εξοπλισμού τους. (...) Σε κάθε περίπτωση, υπάρχουν κάποιοι διεθνείς παίκτες που αντιμετωπίζουν με χαρακτηριστική ψυχραιμία την επόμενη μέρα. Αίφνης, η Ρωσία και η Κίνα δεν βλέπουν λόγο για να απομακρύνουν το διπλωματικό τους προσωπικό από την Καμπούλ, ενώ η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα σχολίασε δηκτικά την "αλλαγή σκυτάλης" στο Αφγανιστάν ως αναμέτρηση δύο διαφορετικών προϊόντων της αμερικανικής σκέψης – εννοώντας τους ισλαμιστές φονταμενταλιστές και τους θιασώτες του "αντιτρομοκρατικού" εκδημοκρατισμού. Σε ένα τοπίο, όπου οι αμερικανικές φιλοδοξίες του nation building είχαν δώσει προ πολλού τη θέση τους (όπως λ.χ. και στο Ιράκ) στην απλή διαχείριση αστάθειας, με κύριο ζητούμενο για τη Δύση την παρενόχληση εκείνων των δυνάμεων που δρομολογούν την "ευρασιατική ολοκλήρωση", η επανεμφάνιση στην Καμπούλ μιας ισχυρής εξουσίας, έστω και αδιευκρίνιστων προθέσεων, η οποία να χαλιναγωγεί τους πολεμάρχους (και νεοφυείς απειλές όπως το "Ισλαμικό Κράτος στο Αφγανιστάν") και να διεκδικεί τη νομιμοποίησή της με κάποιες επιδείξεις "υπευθυνότητας” είναι μάλλον ευπρόσδεκτη στη Μόσχα, το Πεκίνο και την Τεχεράνη – η οποία μόλις ανακοινώθηκε ότι έγινε δεκτή ως πλήρες μέλος στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης.