Έφη Αχτσιόγλου

Με εγκύκλιο που εκδώσαμε τον Φεβρουάριο του 2019, κατά τη θητεία μου στο υπουργείο Εργασίας, καταστήσαμε σαφές ότι οι προσαυξήσεις λόγω μισθολογικών ωριμάνσεων (τριετίες) θα πρέπει να καταβάλλονται κανονικά υπολογισμένες στον νέο κατώτατο μισθό που μόλις είχαμε αυξήσει στα 650 ευρώ. Τότε αυξήθηκαν οι τριετίες κατά 11%, όσο και ο κατώτατος μισθός. Λίγο διάστημα αργότερα, ο ΣΕΒ επιδίωξε την ακύρωση της εγκυκλίου με αίτησή του στο ΣτΕ και άρα την παραγωγή αποτελέσματος εις βάρος των εργαζομένων. Σημειωτέον ότι ο κ. Σκέρτσος ήταν ο γενικός διευθυντής του ΣΕΒ μέχρι την ανάληψη της υπουργικής θέσης δίπλα στον κ. Μητσοτάκη. Όπως κάνουν γνωστό πλήθος δημοσιευμάτων σήμερα, το ΣτΕ απέρριψε την αίτηση ακύρωσης του ΣΕΒ. Αν και οι λεπτομέρειες της απόφασης δεν είναι γνωστές, καθώς το πλήρες κείμενό της δεν έχει ακόμη δημοσιευτεί, η απόφαση συνιστά μία κρίσιμη νίκη για τους εργαζόμενους. Συνιστά περαιτέρω μία σημαντική δικαίωση των προσπαθειών της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ υπέρ του κόσμου της μισθωτής εργασίας.

ΜΙΑ ολοκληρωμένη προσέγγιση απαιτεί να δούμε τουλάχιστον τρεις διαστάσεις του προβλήματος. Η πρώτη είναι η αυξητική τάση του πληθωρισμού. Εδώ απαιτούνται γενναία μέτρα προσωρινού χαρακτήρα, για να υψωθεί τείχος προστασίας: μείωση ειδικών φόρων κατανάλωσης στα καύσιμα και του ΦΠΑ σε συγκεκριμένα τρόφιμα και είδη ευρείας κατανάλωσης. Η δεύτερη αφορά την παρέμβαση στην αγορά. Έλεγχος τιμών, προστασία καταναλωτών και μικρών επιχειρήσεων από την κερδοσκοπία. Η τρίτη και σημαντικότερη αφορά το νέο επίπεδο τιμών που θα διαμορφωθεί και την αναντιστοιχία του με το εισόδημα των πολιτών. Διότι ακόμη κι όταν η αυξητική τάση του πληθωρισμού σταματήσει, θα διατηρηθεί ένα αυξημένο επίπεδο τιμών. Και το μεγάλο πρόβλημα είναι πώς στην Ελλάδα, τη μόνη χώρα της Ε.Ε. που ο κατώτατος μισθός είναι χαμηλότερος από το 2010, οι πολίτες θα ανταποκριθούν στα νέα επίπεδα τιμών. Γι' αυτό απαιτείται μια άμεση γενναία αύξηση του κατώτατου μισθού, αλλά και μηχανισμοί που θα επιτρέψουν την αύξηση των μισθών στα επόμενα κλιμάκια, όπως οι Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας αλλά και όροι ρύθμισης της αγοράς εργασίας που τελικά έχουν άμεση επίπτωση στον μισθό. ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ τα παραπάνω προτεραιότητες για τη σημερινή κυβέρνηση; Είναι προφανές πως όχι. Αναφορικά με τις φορολογικές μειώσεις η κυβέρνηση επικαλείται τον περιορισμένο δημοσιονομικό χώρο. Πώς επιλέγει όμως η ίδια να χρησιμοποιήσει τον χώρο αυτό; Μειώνοντας για παράδειγμα τον φόρο συγκέντρωσης κεφαλαίου, τη φορολογία κερδών επιχειρήσεων και καταργώντας τη φορολόγηση γονικών παροχών σε υψηλές περιουσίες, επιλογές που φανερά ευνοούν λίγους των ανώτερων εισοδημάτων και κοστίζουν αθροιστικά 260 εκατ. ευρώ, αλλά αρνούμενη να μειώσει τον ΦΠΑ σε βασικά είδη όπως το ψωμί που κοστίζει 140 εκατ. ευρώ. Επιλέγει να κρατήσει καθηλωμένο τον κατώτατο μισθό και να υποβαθμίσει την αξία της εργασίας, μειώνοντας τις αμοιβές μισθωτής εργασίας. Επιλέγει να ανέχεται την κερδοσκοπία. Οι επιλογές και οι προτεραιότητες είναι σαφείς. Το ζήτημα είναι πρωτίστως πολιτικό και ως τέτοιο απαιτεί πολιτική απάντηση.

Αν η κυβέρνηση ήταν σοβαρή, δεν θα δήλωνε ο Πρωθυπουργός πως δεν έχει ενδείξεις ότι οι άνθρωποι που διασωληνώνονται εκτός ΜΕΘ κινδυνεύουν περισσότερο από αυτούς που βρίσκονται εντός ΜΕΘ. Αν ήταν ειλικρινής δεν θα ισχυριζόταν προκλητικά ότι το δημόσιο σύστημα υγείας έχει επαρκώς στηριχθεί. Αν ήταν υπεύθυνη και διορατική, δεν θα προέβλεπε μείωση κατά 820 εκατ. της χρηματοδότησης του Κρατικού Προϋπολογισμού προς το υπουργείο Υγείας το 2022, σε σχέση με όσα δόθηκαν φέτος. Την ώρα που η χώρα μας έχει τους χειρότερους δείκτες στην πανδημία, η ΝΔ ψάχνει εναγωνίως παράθυρο ευκαιρίας για να αποσύρει ακόμη και την ανεπαρκή στήριξη προς το δημόσιο σύστημα υγείας. (...) Τα φτωχά και μεσαία νοικοκυριά πλήττονται πολύ πιο έντονα απ’ ό,τι σε άλλες χώρες και το μεγάλο κοινωνικό ζήτημα είναι πώς θα ανταποκριθούν στο νέο επίπεδο των τιμών, ακόμη κι όταν η αυξητική τάση του πληθωρισμού σταματήσει. Εργαζόμενοι, νοικοκυριά, μικρομεσαίες επιχειρήσεις σαρώνονται από το γενικευμένο κύμα ακρίβειας, ο πληθωρισμός έφτασε στο 4,8% τον Νοέμβριο, καταγράφοντας ρεκόρ 10ετίας, με δραματικές αυξήσεις σε φυσικό αέριο, πετρέλαιο θέρμανσης, ηλεκτρικό, καύσιμα, τρόφιμα. Οι τιμές σε βασικά ήδη διαβίωσης έχουν εκτοξευθεί όχι μόνο σε σύγκριση με το 2020 αλλά και με το 2019. Ήδη μέχρι το πρώτο μισό του Νοεμβρίου η ακρίβεια έχει μειώσει την αγοραστική δύναμη του κατώτατου μισθού κατά 10%, σύμφωνα με έρευνα του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ. (...) Ανάγκη αύξησης του κατώτατου μισθού στα 800 ευρώ. Ήταν απαραίτητο ήδη πριν το ξέσπασμα της ακρίβειας, δεδομένου ότι ο μισθός τελευταία φορά αυξήθηκε στις αρχές του 2019 από τον ΣΥΡΙΖΑ στα 650 ευρώ, οπότε και καταργήθηκε ο ρατσιστικός υποκατώτατος για τους νέους. Τώρα, με την έκρηξη των τιμών, καθίσταται το ελάχιστο αναγκαίο για να έχει ο μισθός στοιχειώδη βιοποριστική λειτουργία. Όμως, η κυβέρνηση τον κρατάει καθηλωμένο, ροκανίζοντας ουσιαστικά το πραγματικό εισόδημα των εργαζομένων. Προφανώς, η προεκλογική δέσμευση της ΝΔ, ότι θα αύξανε τον κατώτατο μισθό σε ποσοστό διπλάσιο της ανάπτυξης, πήγε, και αυτή, στον κάλαθο των αχρήστων.

Με τις ανατιμήσεις να αφορούν πια όχι μόνο την ενέργεια, αλλά σχεδόν το σύνολο των ειδών ευρείας κατανάλωσης, η κυβέρνηση αρνείται να λάβει ουσιώδη μέτρα προστασίας, παραδίδοντας ουσιαστικά τα λαϊκά και μεσαία στρώματα στη δίνη της κρίσης ακρίβειας. Αρνείται να προχωρήσει σε μειώσεις των ειδικών φόρων κατανάλωσης στα καύσιμα, πράγμα που θα μπορούσε να προστατεύσει το εισόδημα των πολιτών, κρατά καθηλωμένο τον κατώτατο μισθό, ενώ έχει ήδη φροντίσει να σφραγίσει τις οδούς αύξησης των μισθών (δηλαδή τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας). Παράλληλα εκχωρεί τον ενεργειακό πυλώνα της χώρας σε ιδιώτη διαμηνύοντας στους πολίτες ότι ήταν και θα παραμείνουν απροστάτευτοι απέναντι στο σαρωτικό κύμα ακρίβειας. Με τις πράξεις αυτές ή τη σκόπιμη αδράνειά της οδηγεί τελικά σε μείωση του πραγματικού εισοδήματος των πολιτών. Και μιλώ για σκοπιμότητα διότι την ίδια στιγμή επιλέγει να χρησιμοποιήσει τον διαθέσιμο δημοσιονομικό χώρο για να μειώσει ακόμη μία φορά τη φορολογία κερδών των μεγάλων επιχειρήσεων, τον φόρο συσσώρευσης κεφαλαίου και τον φόρο για γονικές παροχές ύψους 800.000 ευρώ. Εισόδημα, βέβαια, αφαιρεί η κυβέρνηση και μέσω των πολιτικών αποκλεισμού που εφαρμόζει στην Παιδεία. Με 40.000 παιδιά να αποκλείονται από τα δημόσια πανεπιστήμια, την ώρα που εξισώνονται τα πτυχία των κολεγίων με αυτά των δημόσιων πανεπιστημίων, δίνοντας πρόσβαση σ’ ένα καλύτερο μέλλον μόνο στους έχοντες. Και τώρα στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, με τον διαχωρισμό των σχολείων σε δύο κατηγορίες, την παράδοσή τους στην υποχρηματοδότηση και την αναζήτηση ιδιωτών χορηγών για να καλύψουν τις ανάγκες τους, ορίζει ως προφανή θύματα τα παιδιά των λαϊκών οικογενειών που δεν έχουν άλλη επιλογή για την εκπαίδευσή τους. Σ’ αυτή την κοινωνική δυστοπία η οικονομία σημειώνει θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης μετά από μία χρονιά ύφεσης 9%. Θεωρώ ότι δεν υπάρχει μεγαλύτερη απόδειξη του τι σημαίνει κυβέρνηση των ανισοτήτων.

«Η πολυδιαφημιζόμενη ελάφρυνση των μισθωτών είναι χωρίς αντίκρισμα. Ένας εργαζόμενος που αμείβεται με τον κατώτατο μισθό θα έχει ελάφρυνση μόνο κατά 2 €/μήνα. Κι αυτό είναι το μόνο μέτρο στον Προϋπολογισμό που τον αφορά». Παράλληλα, «ο Προϋπολογισμός δεν λέει τίποτα για τις εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών. Εκεί θα υπάρξει μεγάλη αύξηση για τη συντριπτική πλειονότητα, για το 85%, που θα πληρώσει 20% παραπάνω το 2020, για να ελαφρυνθεί ένα ελάχιστος αριθμός. Κάποιος που βγάζει 7.000 ευρώ/χρόνο θα καλείται να πληρώνει τα ίδια με έναν που βγάζει 100.000 ευρώ/χρόνο. Πρόκειται για τον ορισμό της αδικίας». «Συνολικά, με τον Προϋπολογισμό του 2020, οι δυνατότητες της ελληνικής οικονομίας χρησιμοποιούνται με έναν εξαιρετικά άδικο τρόπο. Ουσιαστικά, χαραμίζονται για ένα τεράστιο τμήμα της ελληνικής κοινωνίας που δεν μπορεί να δει τον εαυτό του μέσα σ’ αυτό το κείμενο, το οποίο περιγράφει την πολιτική της επόμενης χρονιάς. Είναι ένα κείμενο διάψευσης των προσδοκιών των πολιτών, οι περισσότεροι εκ των οποίων όχι μόνο δεν θα δουν βελτίωση αλλά θα δουν υποβάθμιση στο εισόδημα και το επίπεδο διαβίωσής τους. Και είναι προκλητικό ότι αυτό συμβαίνει την ίδια στιγμή που ο προϋπολογισμός μειώνει επιβαρύνσεις, αλλά συνειδητά τις μειώνει πολύ για πολύ λίγους. Και σ’ αυτό έγκειται η μεγάλη του αδικία».

Συνολικά ο κ. Μητσοτάκης εκδήλωσε το μεγάλο του άγχος και την αμηχανία του για την εικόνα της κυβέρνησής του στα εργασιακά, όπου σαφέστατα έχει ήδη παράξει ένα σημαντικό έργο εις βάρος βέβαια των εργαζομένων. Τούτο το άγχος βέβαια δεν φτάνει στο σημείο ώστε να σκεφτεί ότι μπορεί να απαλλαγεί από αυτό αν αλλάξει τον πολιτικό προσανατολισμό στα εργασιακά. Κάτι τέτοιο είναι αδύνατο και θα δυσαρεστούσε φίλους, υποστηρικτές και χορηγούς του.❞

Ο πρωθυπουργός και οι υπουργοί της σημερινής κυβέρνησης με πάθος καθημερινά υπερτονίζουν τα προβλήματα των δημόσιων δομών που βρίσκονται υπό την εποπτεία τους, συγκροτώντας με επιμονή μια εικόνα κατάρρευσης και διάλυσης τους, άλλοτε αναδεικνύοντας ρεαλιστικά προβλήματα στα οποία προσδίδουν σουρεαλιστικές διαστάσεις και άλλοτε κατασκευάζοντας ψευδείς ειδήσεις. Σε κάθε περίπτωση πάντως η οργανώτρια αρχή που διέπει τις τοποθετήσεις τους είναι ότι «το δημόσιο αγαθό είναι προβληματικό». Είναι πραγματικά μια ιδιαίτερη στάση αυτή. Αντί να αισθάνονται την υποχρέωση ως προϊστάμενες αρχές να υπερασπιστούν το δημόσιο και να δουλέψουν για τη βελτίωσή του, τοποθετούνται ως επί της αρχής πολέμιοί του. Σαν να είναι κανείς προϊστάμενος σε μια επιχείρηση και να λέει όλη τη μέρα πόσο απαράδεκτη είναι η επιχείρησή του, πόσο δεν προσφέρει τίποτα, πόσο προβληματική λειτουργία έχει. Τι θα έλεγε εύλογα κανείς; «Ε, κλείσ’ την». Την ίδια στάση ακολουθούν τα στελέχη της Κυβέρνησης, για τα δημόσια πανεπιστήμια, την ίδια για το δημόσιο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, την ίδια για τη δημόσια υγεία. Οτιδήποτε είναι δημόσιο είναι προβληματικό, και ο μόνος τρόπος να υπάρχει «πρόοδος» είναι να μετασχηματιστεί το δημόσιο με όρους ιδιωτικού».

Στελέχη της Ν.Δ. αναφέρονται σε μοντέλα ιδιωτικοποίησης της επικουρικής ή ακόμα και της κύριας ασφάλισης. Ακόμη και η προοπτική αυτή είναι πηγή τεράστιας ανασφάλειας για εκατομμύρια ασφαλισμένους και συνταξιούχους, καθώς η υλοποίηση ενός τέτοιου σχεδίου θα δημιουργήσει μεγάλο έλλειμμα στον κρατικό προϋπολογισμό, θα αφήσει έκθετους, χωρίς ουσιαστική εγγύηση για τις εισφορές και τις συντάξεις τους, σημερινούς και αυριανούς ασφαλισμένους και συνταξιούχους. Και αντί να απαντάει για όλα αυτά, η Ν.Δ. κρύβεται και μεθοδευμένα σαμποτάρει το δημόσιο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης ακριβώς για να προετοιμάσει το έδαφος της ιδιωτικοποίησης. Το πόσες πράξεις θα έχει ακόμη αυτή η παράσταση είναι αβέβαιο. Το βέβαιο είναι ότι από την πλευρά μας δεν πρόκειται να αφήσουμε απροστάτευτες τις κατακτήσεις του ελληνικού λαού. Αυτό το αδιαπραγμάτευτο καθήκον μας θα υπηρετήσουμε εντός και εκτός της Βουλής, δίπλα στον κόσμο της εργασίας, τους συνταξιούχους και τα λαϊκά στρώματα.

[Ο υπουργός Βρούτσης] αναφέρθηκε ξανά στο κυβερνητικό σχέδιο ιδιωτικοποίησης της επικουρικής ασφάλισης, χωρίς να απαντήσει: Ποιο είναι το κόστος για τον κρατικό προϋπολογισμό; Πώς θα πληρώνονται οι σημερινές συντάξεις; Πώς θα εγγυηθούν τις συντάξεις και τις εισφορές των σημερινών και μελλοντικών ασφαλισμένων; Επέμεινε στην κατάργηση της ειδικής γραμματείας του ΣΕΠΕ η οποία συνιστά απόλυτη υποβάθμιση του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας, καταργεί την αυτοτέλειά του και αποδυναμώνει το ελεγκτικό του έργο για την καταπολέμηση της παραβατικότητας στην αγορά εργασίας.