Η Αριστερά έχει ευθύνη για το ευρωπαϊκό μέλλον
Τη συνέντευξη πήρε ο Γιώργος Χονδρός
Το κόμμα της αριστεράς (και μαζί του ολόκληρη η αριστερά στη Γερμανία) εξελίχτηκε σε μια σημαντική πολιτική δύναμη, επειδή μείωσε την απόσταση από τη μια ανάμεσα στη ριζοσπαστική/κομμουνιστική αριστερά και τη σοσιαλδημοκρατία και από την άλλη ανάμεσα στην αριστερά της ανατολικής και της δυτικής Γερμανίας. Ποιο ήταν το υπόβαθρο γι’ αυτήν την εξέλιξη και πώς χρησιμοποιείται σήμερα αυτή η δύναμη;
Μέχρι το 2005 υπήρχε το Κόμμα του Δημοκρατικού Σοσιαλισμού (PDS), ένα κόμμα, το οποίο περιορίζονταν στην Ανατολική Γερμανία και που το αντιλαμβάνονταν ως το κόμμα που εκπροσωπούσε τα συμφέροντα των Ανατολικογερμανών στη διαδικασία της ενοποίησης. Στη Δυτική Γερμανία η επιρροή του παρέμεινε μάλλον ασήμαντη. Αυτό άρχισε να αλλάζει με τη νεοφιλελευθεροποίηση της γερμανικής σοσιαλδημοκρατίας του Γκέρχαρντ Σρέντερ, του οποίου την πολιτική πολλοί σοσιαλδημοκράτες και συνδικαλιστές δεν ακολούθησαν, μεταξύ των οποίων και ο πρώην υπουργός Οικονομικών και πρόεδρος του κόμματος, Όσκαρ Λαφοντέν. Ως διαμαρτυρία ενάντια στο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, ίδρυσαν στην αρχή ένα δικό τους ξεχωριστό αριστερό κόμμα στη Δύση, το οποίο ενώθηκε αργότερα με το ανατολικό Κόμμα του Δημοκρατικού Σοσιαλισμού (PDS), για να δημιουργηθεί το νέο κόμμα της Αριστεράς (Die Linke). Έτσι, από το 2005 υπάρχει για πρώτη φορά ένα παγγερμανικό κόμμα, αριστερά του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος, το οποίο από κόμμα διαμαρτυρίας δηλώνει όλο και περισσότερο παρόν –στην αρχή στα ανατολικά ομόσπονδα κρατίδια- στη διεκδίκηση δημιουργικού πολιτικού ρόλου. Με την εκλογή του πρώτου αριστερού πρωθυπουργού σε ομόσπονδο κρατίδιο -τη Θουριγγία- η Αριστερά δικαιώνει την αξίωσή της αυτή. Τώρα προέχει η πίεση για μια πολιτική αλλαγή ενάντια στη σημερινή κυβέρνηση να μεταφερθεί σε ομοσπονδιακό επίπεδο. Εμείς, όλη η Ευρώπη και κυρίως η Ελλάδα, χρειαζόμαστε έναν κεντροαριστερό συνασπισμό, για να αντιμετωπίσουμε τις δεξιές εξελίξεις στη Γερμανία, για να σταματήσουμε επιτέλους την πολιτική της λιτότητας στην Ευρώπη, για να θέσουμε τέλος στην ηγεμονία του νεοφιλελευθερισμού και να στοιχειοθετήσουμε μια νέα φάση ανάπτυξης, για περισσότερη κοινωνική δικαιοσύνη, για περισσότερες επενδύσεις στην εκπαίδευση και στις υποδομές, για να ενισχυθεί η κοινωνική συνοχή σε εμάς και να θεμελιωθεί εκ νέου η συνοχή στην Ευρώπη.
Ο ρόλος του Βερολίνου στην Ευρώπη
Μετά την επανένωση, η Γερμανία ανέλαβε καθοριστικό ρόλο στην Ευρώπη και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πώς μπορεί κανείς από αυτήν την οπτική γωνία να εξηγήσει τη στάση της Γερμανίας, η οποία μερικές φορές απειλεί να τορπιλίσει τον ευρωπαϊκό σχεδιασμό;
Είναι καταστροφικό το γεγονός ότι η γερμανική κυβέρνηση -ορμώμενη από εθνικά (εξαγωγικά) συμφέροντα- εφαρμόζει μια στον πυρήνα της αντιευρωπαϊκή πολιτική, η οποία χρειάζεται επειγόντως διόρθωση. Η Γερμανία επωφελείται σε πολύ μεγάλο βαθμό από την παρούσα ευρωπαϊκή πολιτική, την οποία επιβάλλει εξαιτίας της οικονομικής της δύναμης. Η Γερμανία παράγει πολύ περισσότερα προϊόντα από αυτά που μπορεί να καταναλώσει η ίδια και επιτυγχάνει τρομερά πλεονάσματα σε βάρος άλλων κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα οποία αγοράζουν γερμανικά αυτοκίνητα και μηχανήματα, παράγοντας χρέη. Οι μαζικές ανισσοροπίες των εμπορικών ισοζυγίων αποτελούν το πρόβλημα του κοινού νομίσματος Ευρώ. Τη στιγμή που η γερμανική κυβέρνηση τιμωρεί χώρες όπως η Ελλάδα, οι οποίες έπρεπε να δημιουργήσουν χρέη, προκειμένου να σωθούν γερμανικές και γαλλικές τράπεζες, τα υψηλά γερμανικά πλεονάσματα παραμένουν δίχως συνέπειες. Εδώ έπρεπε να υπάρξει ένας μηχανισμός εξισορρόπησης, τον οποίο όμως η γερμανική κυβέρνηση απορρίπτει κάθετα. Η θέση της γερμανίδας καγκελαρίου Μέρκελ είναι να οργανώσει μια Ευρώπη στη βάση των ανταγωνισμών. Αυτή η θέση είναι λάθος, γιατί ο ανταγωνισμός σε αυτήν την περίσταση είναι στη βάση του καταστροφικός, επειδή διαλύει την αλληλεγγύη μεταξύ των ανθρώπων στην Ευρώπη.
Μπορεί να υπάρξει ένας δρόμος, για να αλλάξουν οι συσχετισμοί δυνάμεων, οι οποίοι καθορίζουν αυτήν την πορεία; Ή είναι καταδικασμένη η Ευρώπη να γυρίσει στην κατάσταση απομονωμένων εθνικών κρατών και να βιώσει ξανά τις ακροδεξιές ιδεολογίες;
Εάν η Μέρκελ και άλλοι συνεχίσουν την πολιτική λιτότητας, τότε θα καταστρέψουν το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Δεν έχει κανείς δικαίωμα να καταστρέφει οικονομίες κρατών από την Ελλάδα μέχρι την Πορτογαλία, να χαμηλώνει μισθούς και συντάξεις, να μειώνει τις επενδύεις και να ξεπουλάει τα τελευταία ασημικά. Έτσι, πολλές και πολλοί Ελληνίδες και Έλληνες, Ισπανίδες και Ισπανοί βιώνουν τους όρους-εντολές της ονομαζόμενης Τρόικας (ΔΝΤ, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και Κομισιόν) ως μια αντιδημοκρατική δομή, που καταστρέφει πολλές υπάρξεις. Βρίσκω ελπιδοφόρο, ότι πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα η συνάντηση των νοτιοευρωπαϊκών χωρών και της Γαλλίας, την οποία κάλεσε ο Τσίπρας, για να υπάρξουν τα πρώτα δειλά βήματα απελευθέρωσης από την γερμανικής έμπνευσης πολιτική της λιτότητας. Χρειαζόμαστε επιτέλους και έχουμε ανάγκη ένα πρόγραμμα ανοικοδόμησης , όπως αυτό που πήρε η Γερμανία με το πρόγραμμα Μάρσαλ, μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και όχι συνέχιση μιας βαθύτερης και ριζοσπαστικότερης απορρύθμισης. Εδώ έχει η γερμανική Αριστερά μια μεγάλη ευθύνη. Γιατί εάν οι Μέρκελ-Σόιμπλε αντικατασταθούν από έναν κεντροαριστερό συνασπισμό, θα έχει η Νότια Ευρώπη και η ευρωπαϊκή υπόθεση ξανά μέλλον.
Αριστερά και σοσιαλδημοκρατία
Το κόμμα της Αριστεράς εργάστηκε με επιτυχία για να πλησιάσουν μεταξύ τους η κομμουνιστική και ριζοσπαστική αριστερά με την αριστερή σοσιαλδημοκρατία. Υπάρχουν σήμερα στην Ευρώπη αντίστοιχες συνθήκες και δυνατότητες; Ανιχνεύετε δυνάμεις αλλαγής στο εσωτερικό της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας; Ποια είναι η εμπειρία σας από γερμανικής πλευράς και πώς εκτιμάτε την πορεία του ισπανικού σοσιαλιστικού κόμματος;
Η τόσο υπερήφανη και πλούσια σε παράδοση στο παρελθόν γερμανική σοσιαλδημοκρατία βρίσκεται σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις στο 20%. Σε μερικά ανατολικογερμανικά κρατίδια βρίσκεται πίσω από εμάς, αλλά και πίσω από τους δεξιούς λαϊκιστές. Η Χριστιανοδημοκρατική Ένωση και η καγκελάριος Μέρκελ συρρίκνωσαν το γερμανικό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα. Εάν οι σοσιαλδημοκράτες θέλουν να γλιτώσουν από αυτόν τον ολοένα και αυξανόμενο κίνδυνο εξαφάνισης, πρέπει να επιστρέψουν και πάλι στις θεμελιώδεις αξίες της Αλληλεγγύης, της Ελευθερίας και της Κοινωνικής Δικαιοσύνης και να απομακρυνθούν από τη Μέρκελ και το νεοφιλελευθερισμό. Για να γίνει αυτό χρειάζεται η πίεση της Αριστεράς. Σε χοντρές γραμμές υπάρχει ένα ρήγμα Βορρά – Νότου στους σοσιαλδημοκράτες. Στο νότο, όπως στην Ισπανία, στην Πορτογαλία, στην Ιταλία, αλλά και στην ίδια τη Γαλλία η θέληση για μια πολιτική αλλαγή φαίνεται να είναι μεγαλύτερη από ό,τι στις χώρες του Βορρά. Είναι ενδιαφέρον, ότι σε χώρες με τις μεγαλύτερες κοινωνικές καθιζήσεις, από την Ελλάδα μέχρι την Πορτογαλία, η αριστερά βγήκε ενισχυμένη, ενώ στο βορρά από την κρίση κέρδισε ο δεξιός λαϊκισμός. Στην Ισπανία κατάφερε ένα νέο κόμμα, όπως οι Podemos, να βρει αριστερές απαντήσεις στην τοπική έκφανση της κρίσης. Οι Podemos έχουν την ίδια αποστολή, όπως το κόμμα της Αριστεράς στη Γερμανία: να πιέσουν το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, ώστε να υπερισχύσει μια πολιτική για περισσότερη κοινωνική δικαιοσύνη.
Ελλάδα και γερμανική Αριστερά
Το ελληνικό παράδειγμα της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ με το πρόγραμμά της, έχει επηρεάσει ποικιλότροπα τις ευρωπαϊκές πολιτικές εξελίξεις καθώς και μερικές ευρωπαϊκές χώρες. Πιστεύετε ότι ανάλογες πολιτικές δυνάμεις και κινήματα στην Ευρώπη θα συμβάλουν στη θετική εξέλιξη του ελληνικού παραδείγματος, ή πολύ περισσότερο θα το μιμηθούν;
Μα το ελληνικό παράδειγμα μας διδάσκει αυτό: μια κυβέρνηση της αριστεράς, κυβέρνηση που λειτουργεί πέρα από τη σοσιαλδημοκρατία στην Ελλάδα, πρέπει να περιμένει την ενωμένη, συμπυκνωμένη αντίσταση όλων των άλλων κυβερνήσεων, είτε σοσιαλδημοκρατικών είτε συντηρητικών. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν αντιμετωπίστηκε δα και με λεπτότητα, αλλά απειλήθηκε με το Γκρέξιτ. Στην ορολογία της ποινικής δικαιοσύνης αυτό λέγεται εκβιασμός. Οι εξελίξεις στην Ισπανία και ιδιαίτερα στην Πορτογαλία, όπου η Αριστερά επίσης συμμετέχει στην κυβέρνηση, δείχνουν, ότι για τους ανθρώπους υπάρχουν εναλλακτικές στη λιτότητα. Αυτό βοηθάει την ελληνική κυβέρνηση να ξεφύγει από την απομόνωση. Το καθοριστικό όμως θα είναι, εάν εμείς ως Αριστερά στη Γερμανία, την ηγεμονική οικονομική δύναμη στην Ευρώπη, κατορθώσουμε να σταματήσουμε την καταστροφική πολιτική της Μέρκελ και του Σόιμπλε και μπορέσουμε να δρομολογήσουμε μια θεμελιακή αλλαγή όχι μόνο στη γερμανική, αλλά και στην ευρωπαϊκή πολιτική, η οποία να δίνει επιτέλους και πάλι στους ανθρώπους, που κατοικούν στην Ευρώπη προοπτική.
Μετάφραση: Φίλιππος Βαμβουκάκης
Πηγή: Η Εποχή
