Συντρόφισσες και σύντροφοι,
Είμαι της άποψης ότι στη ζωή οι ευκαιρίες δεν προσφέρονται αφειδώς. Κι αυτό εδώ το Συνέδριο είναι μία από τις ευκαιρίες που ούτε πρέπει, ούτε μπορούν να χαθούν. Είναι μια ευκαιρία που πρέπει να απαντήσει στις ανάγκες των καιρών: την ανάγκη να συζητήσουμε συλλογικά για το πώς δρούμε, ποιες προτεραιότητες θέτουμε, πώς ανταποκρινόμαστε στις απαιτήσεις της καθημερινότητας. Την ανάγκη να αναστοχαστούμε πάνω στις στρατηγικές μας και τη σχέση τους με τα οράματά μας. Την ανάγκη, τέλος, να θέσουμε σημεία αναφοράς της πορείας την οποία θέλουμε να χαράξουμε.
Όσοι επιλέξαμε να μείνουμε στο ΣΥΡΙΖΑ μετά την ήττα το περασμένο καλοκαίρι, αναλαμβάνοντας τη βαριά ευθύνη να κυβερνηθεί η χώρα, μακριά από ανέξοδες ρητορείες αλλά και από αφηγήσεις τύπου success story, αναλάβαμε ένα μεγάλο καθήκον : να αποδείξουμε πως η Αριστερά μπορεί να τα καταφέρει, πως όσα λέμε δεν είναι ουτοπίες αλλά οράματα που μπορούν να γίνουν πραγματικότητα. Αναλάβαμε την υποχρέωση, να αποδείξουμε ότι υπάρχει αριστερός δρόμος σε ένα διεθνές αλλά και εγχώριο εχθρικό περιβάλλον, με τον καπιταλισμό κυρίαρχο. Κι αυτή είναι μια προσπάθεια που γίνεται πρώτη φορά στην Ευρώπη.
Αναλάβαμε να επεξεργαστούμε το παρόν θέλοντας να επιτεθούμε στο μέλλον χωρίς σχεδόν να συνειδητοποιούμε τις δυσκολίες και χωρίς εμπειρία κυβερνησιμότητας. Βρεθήκαμε στο Μέγαρο Μαξίμου χωρίς να έχουμε προλάβει να διοικήσουμε δήμους ή περιφέρειες, ούτε καν ΜΚΟ δεν είχαμε διοικήσει. Βρεθήκαμε, ας είμαστε ειλικρινείς, απροετοίμαστοι, με ελάχιστα στελέχη επικεφαλής σε ένα δημόσιο σύστημα δομημένο πάνω στη γραφειοκρατία και τη διαφθορά, καλούμενοι να διαχειριστούμε μια οικονομία απορρυθμισμένη όχι μόνο εξαιτίας της κρίσης αλλά εξ αρχής σχεδόν χτισμένη σε σαθρά θεμέλια.
Κληθήκαμε να κάνουμε τη θεωρία πράξη, τις μαρξιστικές αναλύσεις εργαλείο αναδόμησης πια και όχι εργαλείο στείρας καταγγελίας.
Κι αυτό το στοίχημα είναι μεγάλο όπως μεγάλες είναι και οι απαιτήσεις από τους εαυτούς μας πρώτα, από το κόμμα μετά, από την κοινωνία εν τέλει. Μια κοινωνία συντηρητική, διαβρωμένη από τον ατομισμό, που μας ψήφισε όχι επειδή γινόταν πιο ριζοσπαστική, αλλά από φόβο μπροστά στα όσα της επέβαλε ο επελαύνων νεοφιλελευθερισμός. Κοντά σε αυτά συντριπτικός ο συσχετισμός δύναμης απέναντι στους ξένους.
Μπορέσαμε, μπορούμε να ανταποκριθούμε;
Σύντροφοι και συντρόφισσες
όποιος μηδενίζει τα όσα έγιναν αυτούς τους λίγους μήνες είναι κακόπιστος. Όποιος, από την άλλη, θεωρεί ότι όλα βαίνουν καλώς είναι, στην καλύτερη περίπτωση, αφελής.
Χωρίς αυτομαστιγώματα, πρέπει να μιλήσουμε για τα λάθη μας. Έχοντας τη συναίσθηση πως κάναμε και δεξιά και αριστερά λάθη. Και για να τα λιγοστέψουμε στο μέλλον, πρέπει να είμαστε σε θέση να ξεχωρίσουμε σε ποια κατηγορία ανήκουν. Πότε το λάθος ήταν εξαιτίας της ανεπάρκειάς μας – έχουμε και τέτοιες πολλές – πότε το λάθος ήταν επειδή δεν ήμασταν αρκετά τολμηροί και επίμονοι ώστε να επιχειρήσουμε την αναμέτρηση με τα κακώς κείμενα- γατί υπήρξαμε και σε τέτοια λάθος.
Σύντροφοι και συντρόφισσες
Για να αποφύγουμε, για να υπερβούμε και για να μην επαναλάβουμε τα λάθη χρειαζόμαστε συμμαχίες. Και δεν το εννοώ σε επίπεδο ηχηρών μεταγραφών. Το εννοώ σε κοινωνικό επίπεδο. Χρειαζόμαστε συμμαχίες με κοινωνικές τάξεις και μάλιστα με τις τάξεις εκείνες των οποίων και θέλουμε και μπορούμε να είμαστε εκφραστές. Υπάρχει μια αντίθεση κεφαλαίου εργασίας και ελλοχεύει σε κάθε έκφανση των κοινωνικών δομών. Στην αντίθεση αυτή πρέπει να παίρνουμε θέση ανά πάσα στιγμή. Πρέπει να είμαστε ταξικά μεροληπτικοί και όχι ταξικά ουδέτεροι. Δεν λέω… Ενδεχομένως, καμιά φορά, ίσως είναι απαραίτητο να το κρύβουμε στη δημόσια μας αντιπαράθεση αλλά στο μυαλό μας πρέπει να το έχουμε ξεκάθαρο. Και προφανώς δεν είναι η μόνη αντίθεση, υπάρχουν κι άλλες: η αντίθεση ανθρώπου και φύσης, ο κοινωνικός καταμερισμός στα φύλα, θέματα που άπτονται του δικαιωματικού πεδίου και τόσα τόσα άλλα..
Σε κάθε όμως περίπτωση, με αλλαγές στους θεσμούς, με ενίσχυση του κράτους δικαίου, με ενδυνάμωση της δημοκρατίας σε όλα τα επίπεδα και βεβαίως με την προσωπική μας στάση, πρέπει να προωθούμε βήμα προς βήμα τη ριζοσπαστικοποίηση της κοινωνίας, δίνοντας έμφαση στην κοινωνική χειραφέτηση. Αυτός πρέπει να είναι ο ρόλος μας ως κόμμα, προς τα εκεί πρέπει να οδηγούμε τις επιμέρους κυβερνητικές αποφάσεις και επιλογές, έτσι θα ανοίγει ο δρόμος προς τον απεγκλωβισμό από τα μνημόνια, έτσι ο σοσιαλισμός του 21ου αιώνα θα μετουσιωθεί από ρομαντικός λόγος σε απτή δράση.
Είναι νομίζω ωραίος τίτλος αυτός: να δυναμώσουμε τη ριζοσπαστικοποίηση της κοινωνίας. Πρέπει να μην μείνει ένα ακόμα ωραίο σύνθημα. Το κόμμα συνολικά, ο κάθε ένας και η κάθε μία στο χώρο δουλειάς και στον περίγυρό μας, πρέπει να το κάνουμε συγκεκριμένο, να το εξειδικεύουμε. Αλλιώς επιτυγχάνεται η ριζοσπαστικοποίηση στο χώρο της εκπαίδευσης, αλλιώς στον αγροτικό κόσμο, αλλιώς στους καλλιτέχνες, αλλιώς στους αστυνομικούς.
Σύντροφοι και συντρόφισσες
Το κόμμα αυτή τη στιγμή είναι σε λήθαργο – πρέπει να ξαναγίνει ζωντανό κύτταρο και να έχει λόγο στις κυβερνητικές επεξεργασίες. Δεν είναι δυνατόν νομοθετήματα να έρχονται στη Βουλή χωρίς προηγουμένως τα υπουργεία να έχουν συζητήσει με τα αντίστοιχα Τμήματα του κόμματος ή με τις αρμόδιες κοινοβουλευτικές ΕΠΕΚΕ – και δεν εννοώ συζήτηση το ένα δίωρο με μέλη μας, στις 10 το πρωί για το νομοσχέδιο που συζητιέται στο κοινοβούλιο στις 12. Η άποψη των μελών του ΣΥΡΙΖΑ σε κάθε χώρο δουλειάς είναι τόσο πολύτιμη όσο και του νομικού συμβούλου ή του ειδικού συμβούλου του κάθε Υπουργού. Βεβαίως και η τελική ευθύνη είναι της κυβέρνησης. Όμως η συζήτηση και η ζύμωση είναι απαραίτητα. Για αυτό και τα Τμήματα πρέπει να συνεχίσουν να υπάρχουν, αναλαμβάνοντας όμως ευθύνες: να μην λειτουργούν συντεχνιακά αλλά αφουγκραζόμενα το σύνολο της κοινωνίας, να μην είναι χειροκροτητές αλλά και χωρίς την απαίτηση να πατρονάρουν. Να είναι σε επαφή όχι μόνο με το τι θέλουμε αλλά και σε σχέση με το τι μπορούμε.
Συντρόφισσες και σύντροφοι,
Πρέπει να ξαναβρούμε το στόχο. Πρέπει να καταρρίψουμε, στην πράξη, τη λογική της «αριστερής παρένθεσης». Γιατί μπορεί εμείς να γνωρίζουμε ότι «δεν είμαστε ίδιοι με τους άλλους», αλλά αυτό πρέπει να είναι κάθε στιγμή κοινό κτήμα της ίδιας της κοινωνίας και οργανικό στοιχείο για να μείνει όρθια και να ανακτήσει την ελπίδα και τις προσδοκίες της. Σ΄αυτή την κατεύθυνση, συμπεριφορές που παραπέμπουν ευθέως σε πρακτικές του παρελθόντος – τότε που οι πελατειακές σχέσεις, οι σχέσεις διαπλοκής, ήταν το Α και το Ω για τα κόμματα εξουσίας – όχι μόνο δεν μπορούν να γίνονται αποδεκτές αλλά και όσοι/όσες τις υιοθετούν, να υφίστανται τις συνέπειες.
Δεν πρέπει συντρόφισσες και σύντροφοι να διαρραγούν οριστικά οι δεσμοί μας με την κοινωνία. Γι΄αυτό και ζητήματα όπως η επεξεργασία του παράλληλου προγράμματος, πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο της όσο το δυνατόν πλατύτερης εσωκομματικής διαβούλευσης. Όχι μόνο για να αισθανθούν όλοι πως έχουν λόγο στο σχεδιασμό αλλά γιατί πράγματι όλοι κάτι έχουν να συνεισφέρουν.
Αν σε αυτές τις προκλήσεις καθώς και σε άλλες που ανέφεραν προηγούμενοι ομιλητές καταφέρουμε να διεκδικήσουμε απαντήσεις, το εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ έχει μέλλον. Αν αποτύχουμε στο ζωντάνεμα του κόμματος, είναι θέμα χρόνου η αποψίλωση των γραμμών μας, η μετάλλαξη όσων απομείνουν. Υπάρχουν άφθονα άλλοθι για να δικαιολογηθούν τα πάντα. Εμείς τι θέλουμε; Να δικαιολογήσουμε τις αποτυχίες μας, να μεμψιμοιρούμε ή να προσπαθήσουμε με όλες μας τις δυνάμεις να πετύχουμε; Εκτιμώ ότι η απάντηση δεν μπορεί παρά να είναι μονόδρομος. Το να πετύχουμε, είναι μονόδρομος.
Αννέτα Καββαδία, βουλεύτρια ΣΥΡΙΖΑ Β΄Αθήνας
