Ο Γιώργος Καπόπουλος μιλάει στον Παύλο Κλαυδιανό.
Ποιο είναι το πρώτο συμπέρασμα από τη σύνοδο στη Μπρατισλάβα;
Δεν υπήρχαν οι προϋποθέσεις αυτή τη στιγμή, ώστε να υπάρξει μια ευρύτερη συναίνεση για την επανεκκίνηση της Ευρώπης. Αυτό που διαπιστώνεται είναι ότι πάρα πολλοί ηγέτες έχουν συνειδητοποιήσει ότι διακυβεύεται το μέλλον της Ευρώπης και δεν αναφέρομαι μονάχα στους επτά ηγέτες των χωρών του Νότου, αλλά και στην καγκελάριο. Στην Μπρατισλάβα αποφασίστηκε να εργαστούν από κοινού, ώστε να υπάρξει μια επανεκκίνηση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης το Μάρτιο, που είναι τα 60 χρόνια από την υπογραφή της συνθήκης της Ρώμης από τους 6 ιδρυτές της ΕΟΚ. Θα με πεις απαισιόδοξο, διότι δεν πιστεύω ότι οι προϋποθέσεις, που υπάρχουν σήμερα, θα υπάρξουν το Μάρτη, εκτός εάν οι αναμενόμενες εξελίξεις δώσουν κίνητρο για αποφασιστική στροφή. Η κρίση της Ευρώπης έχει φτάσει στο απροχώρητο. Απειλείται η ύπαρξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης.
Αποσταθεροποιητικοί παράγοντες
Ποιες είναι οι εξελίξεις, που δυναμώνουν αυτή την απειλή;
Πρώτο είναι το δημοψήφισμα στην Ουγγαρία, με ερώτημα αν θα αποφασίζουν οι Βρυξέλλες ή οι Ούγγροι πόσους μετανάστες και πρόσφυγες θα υποδεχτούν. Επί της ουσίας το δημοψήφισμα υπαγορεύει «δεν θέλουμε ούτε ένα πρόσφυγα, ούτε ένα μετανάστη». Δεύτερο, μεταξύ 15 Νοεμβρίου και 5 Δεκεμβρίου θα γίνει το δημοψήφισμα στην Ιταλία για τη μεταρρύθμιση της Γερουσίας. Όλες οι δημοσκοπήσεις δείχνουν τον Ρέντσι να χάνει το δημοψήφισμα και ο ίδιος έχει δεσμευτεί ότι αν συμβεί αυτό θα παραιτηθεί. Το ερώτημα είναι αν η Ιταλία θα αλλάξει πρωθυπουργό ή αν θα πάει σε πρόωρες εκλογές, με ορατή την πιθανότητα η σκυτάλη από την ιταλική κεντροαριστερά να περάσει στο ετερόκλητο τρίδυμο Μπέπε Γκρίλο, Μπερλουσκόνι και Λέγκα του Βορρά. Τρίτο, η Ισπανία είναι πολύ πιθανό να ζήσει τις τρίτες σε ένα χρόνο εκλογές, το Δεκέμβριο. Εκεί μπορεί να έχουμε ανατροπή. Μπορεί να έχουμε κυβέρνηση με κορμό τους σοσιαλιστές και τους Ποδέμος. Σε κάθε περίπτωση, η Ισπανία είναι ακυβέρνητη εδώ και ένα χρόνο. Τέταρτο, την άνοιξη, ένα μήνα μετά τη σύνοδο Κορυφής της Ρώμης, θα βαδίσουμε σε διπλές εκλογές στη Γαλλία, προεδρική εκλογή και βουλευτικές. Οι δημοσκοπήσεις είναι αποκαρδιωτικές για τον Ολάντ (11%), ο πρώην υπουργός Οικονομίας Μακρόν, που -υπό την καθοδήγηση του Ολάντ- είχε δημιουργήσει ένα κεντρώο κόμμα για να αποδυναμώσει τις διαρροές προς τη δεξιά εμφανίζεται να έχει ποσοστό μεγαλύτερο από τον Ολάντ (16%). Και ύστερα, το αποκαρδιωτικό είναι το ποσοστό της άκρας δεξιάς της Λεπέν που κυμαίνεται μεταξύ 25 και 30%. Δεν υπάρχει, με τα σημερινά δεδομένα, περίπτωση να εκλεγεί η Λεπέν πρόεδρος, αλλά όλοι καταλαβαίνουμε ότι μια Γαλλία, που η ακροδεξιά θα είναι πρώτο κόμμα, δεν είναι η Γαλλία που γνωρίζουμε. Ακολουθούν οι εκλογές στην Ολλανδία και ο κύκλος κλείνει στη Γερμανία το Σεπτέμβριο. Η μόνη ελπίδα είναι όλο αυτό το ντόμινο αποσταθεροποίησης, έως το τέλος του χρόνου, να ωθήσει σε αποφασιστικές κινήσεις.
Οι εφτά και η Γερμανία
Γι’ αυτό στην επόμενη συνάντηση των επτά κλήθηκε και η Μέρκελ;
Πρέπει να δούμε τη διαφορά των επτά με τους τέσσερις του Βιζενγκραντ. Οι τέσσερις είναι μια αντιευρωπαϊκή, ευρωφοβική και εθνοκεντρική περιχαράκωση. Οι ηγέτες των χωρών του Νότου διευκρίνισαν ότι δεν θέλουν να κάνουν κάτι παρόμοιο. Και αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία, διότι Ευρώπη χωρίς το Νότο δεν μπορεί να υπάρξει. Αντίστοιχα, όμως, ούτε χωρίς τη Γερμανία. Έχει μεγάλη σημασία να καταγραφούν σήμερα τα αποτελέσματα των εκλογών στο Βερολίνο, να δούμε δηλαδή αν το ποσοστό που πήρε στο Μεκλεμβούργο-Δυτική Πομερανία η Εναλλακτική για τη Γερμανία είναι ένα τοπικό φαινόμενο της ανατολικής Γερμανίας, με την κοινωνική δυσαρέσκεια να μετατοπίζεται από τη Λίνκε προς τη λαϊκιστική δεξιά ή αν είναι ένα φαινόμενο που θα το δούμε πανεθνικά. Αν η Εναλλακτική για τη Γερμανία, σε εθνικό επίπεδο, σταθεροποιηθεί στην τρίτη θέση, τότε είναι ανοικτά όλα τα ενδεχόμενα. Όμως, δεν υπάρχει περίπτωση σωτηρίας της Ευρώπης με αποκλεισμό της Γερμανίας.
Κάθε φορά που βλέπουμε κάποιες κινήσεις, όπως η ομιλία του Γιούνκερ, οι τοποθετήσεις των 7, οι δηλώσεις του Ντράγκι για την ανάπτυξη, περιμένουμε ότι κάτι θα γίνει, αλλά δεν γίνεται.
Είχαμε μια ομοβροντία αυτή την εβδομάδα. Αρχικά είχαμε τον Ντράγκι, μετά τον Γιούνκερ, τον Σουλτς, ακόμα και ο Τουσκ, από άχρωμος και άοσμος πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, υπενθύμισε τους κινδύνους. Αν σε όλα αυτά προσθέσεις και τις δηλώσεις των 7 και αν πάμε λίγο πίσω και δούμε τα όσα είχαν πει οι τρεις, Μέρκελ, Ολάντ και Ρέντσι, δεν θα προεξοφλούσα ότι η Γερμανία είναι αδύνατον να κάνει την κίνηση προς τα εμπρός, να αντιληφθεί ότι οι πραγματικοί της σύμμαχοι και τα πραγματικά, ζωτικά της συμφέροντα είναι πιο κοντά με αυτά του Νότου, παρά με τις χώρες του Βίσεγκραντ.
Μεγάλη για την Ευρώπη, μικρή για τον κόσμο
Δεν το είδαμε, όμως, σε αυτή τη Σύνοδο, χωρίς να το αποκλείει βέβαια, αλλά αφήνοντας ανοιχτά τα θέματα.
Έχει πολύ μεγάλη σημασία πάντως ότι η καγκελάριος προσκλήθηκε στη Σύνοδο των Ευρωμεσογειακών χωρών, που θα γίνει στην Πορτογαλία. Mένει βέβαια να δούμε αν θα πάει. Δεν γίνεται η Γερμανία να στηριχθεί σε καμία άλλη συσπείρωση, θετική, ευρωπαϊκή, εκτός από αυτή του Νότου και της Γαλλίας. Να τα δούμε λίγο συνοπτικά, είναι οι χώρες του Βίσεγκραντ, που είναι περιχαρακωμένες στον εθνοκεντρισμό. Είναι οι άλλες βόρειες χώρες, οι οποίες είναι χώρες μινιμαλιστικές, θέλουν τη λιγότερη δυνατή Ευρώπη, δηλαδή Σουηδία, Δανία. Είναι η Φιλανδία, που είναι σε μια ιδιότυπη κατάσταση αυτή τη στιγμή, έχει ξεσηκωθεί και εκεί ρεύμα ευρωσκεπτικισμού, επιστροφής στο εθνικό νόμισμα, γιατί η Φιλανδία έχει μπει σε ύφεση και κρίση, που δεν είναι του παρόντος να αναλύσουμε γιατί. Πού θα στηριχθεί η Γερμανία; Αναρωτιέμαι. Αν η Γερμανία θελήσει να βρεθεί απέναντι στο Νότο, σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι μόνη της. Όλοι οι υπόλοιποι είναι της βρετανικής προσέγγισης.
Είδαμε το πρόστιμο για την Deutsche Bank, πρόκειται για ένα υπόγειο οικονομικό πόλεμο μεταξύ Αμερικής και Γερμανίας; Έχουμε την περίπτωση της Apple, της Volkswagen…
Σίγουρα, αν παρατηρήσεις, σε όλες τις συναντήσεις των G7 ή των G20, η Γερμανία είναι η μόνη απέναντι στις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου, που δεν θέλει να χρησιμοποιήσει το εργαλείο της ποσοτικής επέκτασης και της αύξησης της ζήτησης, για να αποφευχθεί ένα σπιράλ αποπληθωρισμού, μια μακρόχρονη ύφεση και μια υψηλή ανεργία, που παράγει κοινωνική, οικονομική και πολιτική ένταση και αποσταθεροποίηση. Και σίγουρα αυτό που δεν μπορεί να συνεχιστεί είναι αυτό το κρυφτούλι με το ανεφάρμοστο Σύμφωνο Σταθερότητας. Δεν εφαρμόζεται στην Ισπανία, στη Γαλλία, στην Ιταλία και την Πορτογαλία. Οι απαιτήσεις των καιρών είναι πάρα πολύ πιεστικές για τη Γερμανία, τη στιγμή που ορθώνεται και μία συνιστώσα ευρωσκεπτικισμού, αλλά είναι η ώρα των μεγάλων αποφάσεων.
Διπλό μήνυμα για την Ελλάδα
Η Ελλάδα και η κυβέρνηση πώς βγαίνει από όλη αυτή τη διαδικασία;
Εκεί βγαίνει ένα διπλό μήνυμα. Από τη μια, η Ελλάδα δεν είναι μόνη της. Πρακτικά,όμως, επειδή είμαστε σε πρόγραμμα, που περιλαμβάνει διαπραγμάτευση και συζήτηση για το χρέος, ο φόβος είναι μήπως οι παρενέργειες των εσωτερικών πολιτικών ανακατατάξεων στη Γερμανία, αυξήσουν το πολιτικό κόστος της κ. Μέρκελ, γιατί η καγκελάριος θα είναι υποχρεωμένη να κάνει συνεχώς υποχωρήσεις, να παραβλέπει ή να ερμηνεύει ελαστικά το Σύμφωνο Σταθερότητας σε ό,τι αφορά τη Γαλλία και την Ιταλία. Αυτή τη στιγμή, μόνο αν έκανε μια συνολική στροφή η Γερμανία δεν θα είχε πρόβλημα. Φοβάμαι, δηλαδή, ότι η εύκολη λύση για τη Μέρκελ θα είναι να πει για την Ελλάδα ότι τα συμφωνηθέντα πρέπει να εφαρμόζονται.
Ναι, αλλά το πώς θα εφαρμόζονται έχει μεγάλη σημασία. Αν, δηλαδή, υπάρχουν αυτοί που καθιστούν την Ελλάδα λιγότερο μόνη, θα βοηθήσουν σε ένα είδος εφαρμογής που να μην επιβάλλονται κάθε φορά και νέα μέτρα;
Είναι καίριο αυτό που λες, γιατί η Ελλάδα έχει διαφορετικό πρόβλημα. Δεν έχει πρόβλημα ελλείμματος γιατί είναι υποχρεωμένη να έχει εξωφρενικά πλεονάσματα. Η Γαλλία, η Ισπανία, η Ιταλία, η Πορτογαλία και οι ευρωπαϊκοί θεσμοί έχουν κάθε λόγο να συμπαρασταθούν στη χώρα μας, γιατί ξέρουν ότι η σκληρή ερμηνεία των συνθηκών και των συμφωνηθέντων δεν θα περιοριστεί μόνο στην Ελλάδα. Στις 15 Οκτωβρίου πρέπει όλες οι χώρες να υποβάλλουν τον προϋπολογισμό τους στην Κομισιόν για την επόμενη χρονιά. Θα δούμε τι θα κάνουν σε μια προεκλογική χρονιά η Ισπανία, η Γαλλία και η Ιταλία.
Πηγή: Η Εποχή
