Ξεκινά η ΔΕΘ. Η ομιλία του πρωθυπουργού τι, κατά τη γνώμη σας, πρέπει να περιλαμβάνει;
Η κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη και αυτό αναμένει ο λαός, ιδιαίτερα εκείνοι που έχουν υποστεί τις βαριές συνέπειες των μνημονίων, να αναπτύξει τεκμηριωμένα το όραμα, το αφήγημα, τους σταθμούς, τους συσχετισμούς, τις πρωτοβουλίες και τις αιχμές με τις οποίες θα πορευτούμε στην υπόλοιπη κυβερνητική θητεία. Πρέπει να αναδειχθεί ο οδικός χάρτης καθώς, εφόσον ικανοποιούνται οι σταθμοί του, θα δίνεται το έναυσμα για αναστήλωση όσων πλευρών του κοινωνικού κράτους έχουν πληγεί. Νομίζω πως η αιχμή θα είναι το όραμα για την Ελλάδα του 2018-2020, με ορατούς τους σταθμούς για το 2016. Δεν νομίζω ότι θα υπάρξει ένας κατάλογος υποσχέσεων για παροχές, ούτε μια εκτενής αναφορά αναδρομής και απολογισμού.
Θετικό διαχειριστικό αποτύπωμα
Υπάρχουν αντοχές στον κόσμο, ώστε να αναμένει να δει να υλοποιείται το όραμα της κυβέρνησης σε δύο χρόνια; Σήμερα αντιμετωπίζουν την αύξηση του ΦΠΑ, τις μειώσεις των επικουρικών συντάξεων, τις περικοπές του ΕΚΑΣ κ.λπ.
Οι συνέπειες εφαρμογής της συμφωνίας του περασμένου Ιουλίου είναι ορατές σήμερα. Ταυτόχρονα, έχουν αρχίσει να αναπτύσσονται κάποιες δράσεις και παρεμβάσεις που, σε έναν βαθμό, αντισταθμίζουν απώλειες του κοινωνικού κράτους, όπως επίσης υπάρχουν μεγαλύτερες προσδοκίες σε σχέση με την τακτοποίηση του χρέους και με το άνοιγμα επενδυτικών δυνατοτήτων και ευκαιριών για μεγάλα έργα, αλλά και για μια σειρά μικρών τοπικών και περιφερειακών παρεμβάσεων, που δημιουργούν αναπτυξιακές προοπτικές. Εφόσον εντός του 2017 υπάρξει -έστω στο δεύτερο εξάμηνο- η δυνατότητα για ένα θετικό πρόσημο στην ανάπτυξη, τότε θα δοθεί η δυνατότητα στους πολίτες να ελπίσουν σε μείωση φόρων για τους αδύνατους, ανάσχεση οποιασδήποτε μείωσης εισοδήματος και ενδεχομένως αρχή συμπλήρωσης του εισοδήματος.
Πέρα από τις παρεμβάσεις για τους κοινωνικά ευάλωτους, η κυβέρνηση έχει εξαγγείλει νομοθετήματα-τομές, που μέχρι στιγμής δεν έχουν έρθει, όπως για παράδειγμα η αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής. Ίσως έτσι δίνεται η εντύπωση πως δεν υπάρχει ένας κεντρικός κυβερνητικός σχεδιασμός, αλλά παρεμβάσεις σε τομείς.
Δεν συμφωνώ στην εκτίμησή σου, αντίθετα έχει γίνει πλούσιο νομοθετικό έργο. Στο παράδειγμα που ανέφερες, έχουν ήδη αναρτηθεί τα νομοσχέδια για το λαθρεμπόριο καπνού, για τα αδήλωτα εισοδήματα και για το θέμα της φοροδιαφυγής σε ό,τι αφορά τη χρήση του πλαστικού χρήματος. Αυτά καλό θα ήταν να έχουν γίνει κάποιους μήνες πριν, όμως υπήρξαν σοβαρές καθυστερήσεις ή και πιέσεις γι’ αυτά τα ζητήματα από τους εταίρους. Αυτά τα νομοσχέδια, σε συνδυασμό με όσα έχουν ήδη ψηφιστεί, διαμορφώνουν ένα θετικό διαχειριστικό αποτύπωμα για την κυβέρνηση. Άλλωστε, είναι πια προφανές πως έχουν αποτύχει τα σενάρια περί παρένθεσης που εξύφαιναν η αξιωματική αντιπολίτευση και τα κέντρα διαπλοκής. Αυτή, λοιπόν, η διπλή προσπάθεια, δηλαδή η σύλληψη φοροδιαφυγής με παράλληλη βελτίωση των δημοσιονομικών μεγεθών και το χτύπημα της διαπλοκής, πιστεύω ότι αφήνει ένα αποτύπωμα που ενσταλάζει στον κόσμο ένα αντίσωμα απέναντι στις εύλογες αιτιάσεις, τα παράπονα, τις απογοητεύσεις, την απομάκρυνση από την κυβέρνηση. Κατά τη γνώμη μου, έχει αναστραφεί η διαδικασία απώλειας πολιτικού κεφαλαίου της κυβέρνησης.
Απογοητευτική η αντιπολίτευση
Αναφερθήκατε στην αξιωματική αντιπολίτευση. Πώς κρίνετε τη στάση αυτής, όπως και των υπόλοιπων κομμάτων της αντιπολίτευσης;
Είναι πολιτικά απογοητευτική. Το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης δεν μπορεί να αρθρώσει προγραμματικό λόγο. Όλοι παραδέχονται πως η Νέα Δημοκρατία δεν έχει καταφέρει, απ’ όταν εξέλεξε νέο πρόεδρο, να αρθρώσει εναλλακτικό προγραμματικό λόγο. Σύρεται κυριολεκτικά από τη συγκυρία και από τα προτάγματα και τις προτεραιότητες που θέτουν διάφορα συμφέροντα, που από ιδιοτέλεια θα ήθελαν να είχε πέσει η κυβέρνηση εδώ και μήνες. Και η πρωτοτυπία είναι πως αυτή τη στάση δεν την ακολουθεί κατόπιν πιέσεων δυνάμεων του εξωτερικού, αλλά αντιστάθηκε στη γραμμή του Λαϊκού Κόμματος, που ήταν σε αντίθετη κατεύθυνση. Με το ίδιο πάθος αντιστάθηκε και η κυρία Γεννηματά στους κύκλους των σοσιαλιστών και σοσιαλδημοκρατών, οι οποίοι προσπαθούν να απομακρυνθούν από την ταύτιση με τον νεοφιλελευθερισμό. Η εύλογη στάση θα ήταν να ενισχυθούν οι αντιστάσεις της αντιπολίτευσης ως προς τα κεντρικά ζητήματα: τη λιτότητα, το προσφυγικό κ.λπ. Αντ’ αυτού, τα κόμματα του δικομματισμού της μεταπολίτευσης αποστασιοποιούνται από τα στοιχεία της ανοχής που επιδεικνύουν οι ξένοι στην κυβέρνηση. Η κυβέρνηση αυτή τη στιγμή δεν πιέζεται από την αντιπολίτευση, καθώς η δεύτερη ρίχνει άσφαιρα πυρά. Το πρόβλημα της κυβέρνησης είναι η κοινωνία και κατά πόσο θα ανταποκριθεί στη νέα εικόνα που διαμορφώνεται διεθνώς.
Η σύνοδος μεσογειακών χωρών
Την ερχόμενη βδομάδα, με πρωτοβουλία της κυβέρνησης διοργανώνεται σύνοδος μεσογειακών χωρών, με την Ισπανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Πορτογαλία και την Κύπρο να έχουν αποδεχτεί την πρόσκληση. Γιατί έγινε εφικτή τώρα αυτή η συνάντηση και ποιος ο στόχος της;
Αυτή η συνάντηση γίνεται για να διαμορφωθεί ένα κοινό corpus θέσεων ενόψει της συνόδου κορυφής. Νομίζω ότι έχει μεγάλη σημασία να παρακολουθήσουμε το οδοιπορικό που έχει προγραμματιστεί για τον Σεπτέμβρη: Η σύνοδος μεσογειακών χωρών θα πραγματοποιηθεί στις 9 του μήνα και θα προετοιμάσει τη σύνοδο κορυφής στην Μπρατισλάβα στις 16 Σεπτεμβρίου, έτσι ώστε να παρουσιαστεί, ει δυνατόν, για πρώτη φορά ένα μέτωπο του Νότου στο βασικό ζήτημα της λιτότητας. Είναι η συνάντηση κορυφής, όπου θα τεθεί και το προσφυγικό, όπως και οι δύο μεγάλες συσκέψεις για το προσφυγικό που θα γίνουν στη Νέα Υόρκη 18-23 Σεπτεμβρίου, όπου προφανώς θα τεθεί το ζήτημα μιας νέας πολιτικής για το προσφυγικό. Αυτό το οδοιπορικό δίνει τη διάσταση της κίνησης που υπάρχει, ενόψει και των εκλογών που θα γίνουν στην υπόλοιπη Ευρώπη (Αυστρία, Γαλλία, Γερμανία), δίνει την κινητικότητα για μια νέα προσέγγιση και έναν νέο συσχετισμό δυνάμεων. Διαμορφώνεται, λοιπόν, σιγά σιγά το μεγάλο κάδρο. Αν στη σύνοδο μεσογειακών χωρών διαμορφωθεί μια ρεαλιστική και διαφορετική από τις τρέχουσες στρατηγικές πολιτική, κυρίως για τα οικονομικά θέματα και δευτερευόντως για το προσφυγικό, είναι προφανές ότι αυτή θα γίνει αντικείμενο ενδελεχούς εξέτασης στη σύνοδο κορυφής.
Επομένως θεωρείτε ότι θα βελτιωθεί και η θέση της Ελλάδας;
Σαφώς. Αλλάζει ενδεχομένως η σημασία που είχε η Τουρκία σε σχέση με τη γεωστρατηγική σημασία στην ευρύτερη περιοχή και μετατοπίζεται στην Ελλάδα και τις βαλκανικές χώρες. Γίνεται επομένως μια σοβαρή αλλαγή στο πού είναι το όριο της Δύσης και της διεθνούς κοινότητας. Και εκεί τον πρώτο ρόλο τον έχουν οι Αμερικάνοι. Επομένως, στο θέμα της σταθερότητας στην περιοχή ‘Ευρώπη – Βόρεια Αφρική – Μέση Ανατολή’, ο ρόλος της χώρας είναι προφανώς αναβαθμισμένος, και συναρτάται και με την αναβάθμιση για τους ενεργειακούς δρόμους με τις κινέζικες στρατηγικές για τη σταθεροποίηση του βήματος προς την Ευρώπη.
Η προσπάθεια στη βουλή
Τι απολογισμό κάνετε ως πρόεδρος της Βουλής για τη λειτουργία της αυτόν τον ένα χρόνο; Θα μπει φραγμός στην ψήφιση νόμων με τη μορφή κατεπείγοντος;
Στη Βουλή έχουμε ανοίξει όλους τους εκκρεμείς φακέλους, στην προσπάθειά μας να ανοίξουμε τη Βουλή στην κοινωνία, να τακτοποιήσουμε τις εκκρεμότητες, να εξυγιάνουμε τη λειτουργία της και να εξοικονομήσουμε πόρους. Και νομίζω πως έχουν γίνει πολύ σημαντικά βήματα. Ήδη ανακοινώθηκε η εξοικονόμηση 5 εκατ. ευρώ, τα οποία θα διατεθούν για την επίλυση κτιριακών προβλημάτων, στο πλαίσιο προγράμματος που έχει προϋπολογισθεί και θα κοστίσει 20 εκατ. ευρώ. Στην προσπάθεια που κάνουμε δεν έχουμε συναντήσει αντιστάσεις, αντίθετα υπάρχει συναίνεση των κοινοβουλευτικών κομμάτων για την επέκταση του Κανονισμού, την κατάργηση των ειδικών κανονισμών κ.λπ. Από την άλλη, έχει παραχθεί ένα πολύ ουσιαστικό κοινοβουλευτικό έργο 80 νομοσχεδίων, εκ των οποίων 8 ψηφίστηκαν με τη μορφή του κατεπείγοντος. Θα μπορούσε να είναι καλύτερη η εικόνα ως προς την κατεπείγουσα διαδικασία, η οποία περίπου ακυρώνει την ουσιαστική κοινοβουλευτική διαδικασία. Δυστυχώς, το καθεστώς στο οποίο βρίσκεται η χώρα, αυτό των περιορισμών και του ελέγχου, δεν επέτρεψε να κάνουμε κάτι καλύτερο, όμως θα προσπαθήσουμε και αυτό να το βελτιώσουμε. Εκεί που υπήρξε σημαντικό πρόβλημα και πρέπει να το βελτιώσουμε αποφασιστικά είναι σε δύο τομείς: στην ανταπόκριση των υπουργών στον κοινοβουλευτικό έλεγχο, η οποία πρέπει να αυξηθεί από το 55% στο 75%, όπως και στο ζήτημα κατάθεσης μεγάλων τροπολογιών σε σχετικά ή άσχετα νομοσχέδια, από το οποίο πρέπει να φύγουμε εντελώς. Αυτά τα δύο αγκάθια πρέπει να εξαλειφθούν.
Οι ευκαιρίες του συνεδρίου
Το κόμμα βρίσκεται σε προετοιμασία του δεύτερου συνεδρίου του. Ποια, κατά τη γνώμη σας, είναι τα επίδικα αυτού;
Πιστεύω πως θα πρέπει να γίνει μια πολύ σοβαρή αποτίμηση όχι στενά της πορείας και της απόδοσης της κυβέρνησης, αλλά της κυβερνητικής πορείας του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι προφανές ότι βρεθήκαμε αντιμέτωποι με πάρα πολύ δύσκολα ζητήματα, που δεν τα είχαμε προσεγγίσει είτε ως εκτίμηση είτε ως προς την επίλυσή τους και επίσης είναι προφανές πως ήμασταν ένα περίπου διακριτό σώμα από αυτό που λέμε διοίκηση, μηχανισμοί, υπηρεσίες και με ένα ανεκπαίδευτο δυναμικό. Αυτή η αδυναμία σταδιακά αποκαθίσταται, γι’ αυτό σωστά κάνουμε και δίνουμε χρόνο και χώρο, με το τελευταίο να περιλαμβάνει και τους απαραίτητους συμβιβασμούς. Επομένως, είναι αναγκαία μια αποτίμηση ποιοτικού χαρακτήρα και βεβαίως ο ρόλος του κόμματος δεν μπορεί να είναι στενά υποστηρικτικός ή παράλληλος προς την κυβέρνηση, αλλά ένας ρόλος καταρχήν επαφής με την κοινωνία και τις διεργασίες που γίνονται σε αυτή, έτσι ώστε να είναι στοιχείο οργάνωσης της κοινωνίας σε συνθήκες αριστερής διακυβέρνησης. Αυτός ο ρόλος δεν είναι εύκολος για το κόμμα, αλλά είναι αναγκαίος. Χρειάζεται θετική παρέμβαση για την καταγραφή των ζητημάτων, για την ωρίμανσή τους και την ανάπτυξη δράσεων. Ακόμα, επιμένω πως το κόμμα δεν μπορεί να είναι άθροισμα τάσεων, αλλά ένα κέλυφος μέσα στο οποίο λειτουργούν και τάσεις. Τέλος, πρέπει να αντιμετωπιστεί το θέμα της μαζικότητας, που δεν θα λυθεί στο συνέδριο αλλά πρέπει να γίνει συνείδηση και να διοργανωθεί μια πανελλαδική οργανωτική συνδιάσκεψη. Είναι αδιανόητο το κόμμα από το 2012 επανειλημμένα να κερδίζει 1,5 έως 2 εκατ. ψήφους και να έχει 20-30.000 μέλη.
Νέο τηλεοπτικό τοπίο, νέες διεργασίες
Ολοκληρώθηκε ο διαγωνισμός για τις τηλεοπτικές άδειες. Ποιο είναι το σχόλιό σας;
Αποτελεί ποιοτική δικαίωση του χώρου μας η διεξαγωγή και το αποτέλεσμα του διαγωνισμού ως προς την απόδοσή του. Νομιμοποιεί απολύτως τη διαδικασία και εκθέτει απολύτως αυτούς που είχαν κάνει τη σύμπραξη του «Γιάννης κερνάει, Γιάννης πίνει» από το 2012, με την DIGEA, όπου με 18,5 εκατ. ευρώ δόθηκαν 8 άδειες. Έγινε πλέον πασιφανής η πολιτική απώλειας εσόδων από το δημόσιο, αλλά και η πολιτική απώλειας δημοκρατικής νομιμοποίησης, με την έννοια ενός σταθερού καθεστώτος, το οποίο θα ελέγχεται και θα ρυθμίζεται από το ΕΣΡ. Το αποτέλεσμα του διαγωνισμού διαμορφώνει, εκ των πραγμάτων, ένα νέο τοπίο και κάποιες διεργασίες, τις οποίες θα πρέπει να παρακολουθήσουμε με δημοκρατική και θεσμική ευαισθησία το επόμενο διάστημα.
Ποια είναι τα επόμενα βήματα;
Καταρχάς αναμένουμε την απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας για το διαγωνισμό. Ύστερα θα δούμε πώς θα διαμορφωθεί το τοπίο με την DIGEA, καθώς πια μπαίνει και η ΕΡΤ στο ψηφιακό τοπίο. Τέλος, όταν ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία θα μπει το ζήτημα των περιφερειακών αδειών και ενδεχομένως των θεματικών, οι οποίες θα απορροφήσουν κάποιο ενεργό δυναμικό από τις υπάρχουσες εταιρίες.
Τη συνέντευξη πήραν η Ιωάννα Δρόσου και ο Παύλος Κλαυδιανός.
