Εν όψει του 2ου Συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ, με εφόδιο την εμπειρία των τελευταίων χρόνων και ιδιαίτερα από την ανάληψη κυβερνητικών ευθυνών, χρειάζεται να αναστοχαστούμε πάνω στο πολιτικό υποκείμενο που, παρά τις διαψεύσεις και δυσκολίες, καλείται να πάει παραπέρα την υπόθεση της Αριστεράς στην Ελλάδα. Απέναντι δεν έχουμε μόνο το στενό πλαίσιο του εκβιαστικού συμβιβασμού με τους δανειστές και τις κυρίαρχες δυνάμεις. Έχουμε επίσης να αντιμετωπίσουμε αλλεπάλληλα στρώματα κληρονομημένων στρεβλώσεων του εγχώριου πολιτικοοικονομικού συστήματος, αλλά και πολλά δικά μας συλλογικά ελλείμματα, που φάνηκαν ανάγλυφα την πρώτη περίοδο της διακυβέρνησης και επέτειναν την εσωκομματική ρήξη.
Πλέον, χρειάζεται να διερευνήσουμε τις πιθανές κατευθύνσεις δράσης της Αριστεράς, θέτοντας συγκεκριμένα ζητούμενα μιας αριστερής πολιτικής στη σημερινή συγκυρία των συστημικών κινδύνων και ορίων, αλλά και των δυνατοτήτων που δίνει η διακυβέρνηση της χώρας. Τι χρειάζεται να κάνουμε σαν ΣΥΡΙΖΑ ώστε να επιδιώξουμε, με τη μεγαλύτερη δυνατή ένταση, τους “παράλληλους” στο Μνημόνιο στόχους μας; Έχουμε μπροστά μας επιλογές που, είτε θα αναπαράγουν -ηπιότερα έστω- τα βασικά χαρακτηριστικά του προηγούμενου υποδείγματος ή θα επιχειρήσουν συγκεκριμένες ριζοσπαστικές τομές, βελτιώνοντας τους όρους ζωής άμεσα και αφήνοντας παρακαταθήκες για το μέλλον.
Αυτονόητα, η προσπάθειες θα κινηθούν σε δύο επίπεδα: Αφενός, για την υποστήριξη και τον έλεγχο του κυβερνητικού έργου και αφετέρου για την υπεράσπιση και ενδυνάμωση των κοινωνικών δυνάμεων στις οποίες αναφερόμαστε. Αυτά τα “καθήκοντα” διατρέχουν, αναγκαστικά σήμερα, κάθε πεδίο πολιτικής παρέμβασης του ΣΥΡΙΖΑ και της κυβέρνησης.
Ως παράδειγμα, θα αναφερθώ στο αίτημα της “δίκαιης ανάπτυξης” που σωστά προβάλλεται πρόσφατα. Ήδη από την περίοδο του νεοφιλελεύθερου εκσυγχρονισμού, επισημαίναμε ότι η συστημική πρακτική προώθησης διάφορων “επενδύσεων” μέσα από πελατειακά κανάλια, με απαξιωμένη τη δημόσια ρύθμιση και χωρίς κοινωνικό έλεγχο, δημιουργεί “φούσκες” και φέρνει παραγωγική και οικολογική κατάρρευση. Στον αντίποδα, χρειάζεται σήμερα να επανορθώσουμε στοιχειώδεις θεσμούς του δημόσιου σχεδιασμού. Και προφανώς, οι μεταρρυθμίσεις που αφορούν λ.χ. το κτηματολόγιο, τους δασικούς χάρτες, τα περιφερειακά χωροταξικά σχέδια, την περιβαλλοντική αδειοδότηση και έλεγχο, την κοινωνική λογοδοσία και ευθύνη των επιχειρήσεων δεν μπορεί να νοούνται -ειδικά από αριστερούς- ως “εμπόδια στην ανάπτυξη”. Αντίθετα, αποτελούν βάση κάθε σύγχρονου και βιώσιμου αναπτυξιακού υποδείγματος. Για να μπει αριστερό πρόσημο στις αναπτυξιακές πολιτικές, δεν βοηθάει επίσης ο εμπειρισμός, ούτε η άκριτη υιοθέτηση διάφορων μεγαλοϊδεατικών πρότζεκτ – συνήθως της αρπαχτής. Γι’ αυτό, χρειαζόμαστε ένα κόμμα αναβαθμισμένο, ένα ανοιχτό συλλογικό εργαστήριο, που, αντλώντας από ειδικούς, ανεξάρτητους φορείς και κινηματικές εμπειρίες, επεξεργάζεται θέματα και πολιτικές, παρεμβαίνει τεκμηριωμένα και οργανώνει τον δημόσιο διάλογο.
Επίσης, μπορούμε να αντλήσουμε έμπνευση από τους νέους τρόπους οργάνωσης της κοινωνικής αλληλεγγύης. Η εμπειρία των προηγούμενων μηνών και ιδιαίτερα οι δράσεις υποδοχής των προσφύγων ανέδειξαν ιδιαίτερες μορφές συσχέτισης των -οργανωμένων και άτυπων- δομών της κοινωνίας με το επίσημο κράτος. Αναπτύχθηκαν μορφές αναβαθμισμένης συνεργασίας, αλλά και κριτική και εντάσεις. Φαίνεται ότι χρειαζόμαστε νέες αναλύσεις και μεθοδολογίες για το πώς οι κρατικοί θεσμοί θα συνδιαλέγονται με την “κοινωνία των πολιτών”, με σεβασμό στην αυτονομία της, σε διακριτούς ρόλους. Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να συμπορευτεί με τις ενεργές κοινωνικές συλλογικότητες, σε πνεύμα εμπιστοσύνης και κοινής προσπάθειας απέναντι στα προβλήματα, χωρίς καχυποψία και παλαιοκομματικές απόπειρες “αποικισμού” ή εργαλειοποίησης των κινημάτων. Πλέον, είναι ώριμο να δοκιμαστούν καινοτόμες μορφές ουσιαστικής συμμετοχής των πολιτών σε κάθε επίπεδο, διαδικασίες “κοινωνικής συμπαραγωγής” που θα συμβάλλουν στην αποτελεσματικότητα κάθε ασκούμενης πολιτικής για την καθημερινότητα των ανθρώπων, παράλληλα με την πολύπλευρη ενδυνάμωση των κοινωνικών υποκειμένων.
Τα προηγούμενα χρόνια, δεν καταφέραμε ή αποφύγαμε να καταπιαστούμε σοβαρά με τις θεωρούμενες “μικρές” τομές σε επιμέρους -αλλά αντικειμενικά κρίσιμα- πεδία της αριστερής πολιτικής. Σήμερα, γνωρίζοντας καλύτερα τις συνθήκες, αλλά και τα συλλογικά μας ελλείμματα, οφείλουμε να ξαναπροσπαθήσουμε. Ακόμη και “κάτω από το ραντάρ” της επιτήρησης, έχουμε την ευκαιρία να θεμελιώσουμε δημοκρατικούς θεσμούς που θα εμπλέκουν βιωματικά την κοινωνία στην προσπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ – με τις υπαρκτές αντιφάσεις της. Κρατώντας έτσι ανοιχτό ένα… παράθυρο ευκαιρίας για το μέλλον.
Ο Χάρης Κωνσταντάτος είναι μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ
Πηγή: Η Αυγή
