Οριστικοποιήθηκε, τελικά, ότι το 2ο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ θα διεξαχθεί στα μέσα Οκτωβρίου. Την απόφαση πήρε η Κεντρική Επιτροπή του κόμματος το περασμένο σαββατοκύριακο. Το επίδικο, βέβαια, δεν ήταν η ημερομηνία του συνεδρίου, που είχε κλειδώσει το προηγούμενο διάστημα, αλλά οι «Θέσεις» με βάση τις οποίες θα γίνει ο προσυνεδριακός διάλογος.
Οι «θέσεις» υπερψηφίστηκαν, με ορισμένα «λευκά», ωστόσο, στη διαδικασία της Κ.Ε. καταγράφηκαν ισχυρές αντιθέσεις σε κρίσιμα ζητήματα, όπως το προσφυγικό, με επίκεντρο τη συμφωνία Ε.Ε. – Τουρκίας. Επίσης, ενδιαφέρον είχε ο διάλογος για το μνημόνιο, με τους «53» να ζητούν να απαλειφθεί η φράση ότι η συμφωνία δεν εξαντλεί το κυβερνητικό πρόγραμμα, το οποίο και έγινε. Στην τροπολογία που κατέθεσαν και τελικά εγκρίθηκε στο μεγαλύτερο μέρος της, υποστήριξαν ότι «το μνημόνιο δεν είναι το κυβερνητικό πρόγραμμα ούτε είναι ιδιοκτησία της αριστεράς όπως ζητούν οι δανειστές». Σημειώνουν, επίσης, ότι το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί παρά να είναι ανταγωνιστικό ως προς τις μνημονιακές δεσμεύσεις και ότι χρειάζεται μεγάλη και επίπονη προσπάθεια απεγκλωβισμού από μνημόνιο και επιτροπεία.
Να σημειωθεί, πάντως, ότι οι ψηφοφορίες για τις τροπολογίες ανέδειξαν και μια ενδιαφέρουσα πλευρά των αναζητήσεων και των προβληματισμών εντός του κεντρικού οργάνου, καθώς δεν υπήρξε τασική περιχαράκωση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η τροπολογία για το προσφυγικό, που κατατέθηκε από μέλη των «53+», αλλά ψηφίστηκε από πολύ περισσότερα μέλη της Κ.Ε., που ανήκουν ή όχι σε άλλες τάσεις.
Κείμενα συμβολής
Να σημειώσουμε ότι στη συνεδρίαση κατατέθηκαν δύο κείμενα συμβολής, που θα συμπεριληφθούν στην προσυνεδριακή ύλη. Το πρώτο ήταν από την Γραμματεία του Κ.Σ. της Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ. Στο κείμενο της Νεολαίας σημειώνεται ότι υπήρξε λανθασμένη ανάγνωση των συσχετισμών δύναμης, υποτιμήθηκε η στρατηγική των νεοφιλελεύθερων ευρωπαϊκών ελίτ σε σχέση με την αντιμετώπιση μιας ενδεχόμενης αριστερής κυβέρνησης. Αναφέρεται στην ανάγκη επανεκκίνησης, που πρέπει να έχει ως πρώτο στόχο την άρση της επιτροπείας, την προστασία της εργασίας και την ταξική μεροληψία. Μιλά για την ανάγκη μεγάλων τομών, όπως ο διαχωρισμός κράτους εκκλησίας, ο άμεσος εκδημοκρατισμός της αστυνομίας, η μείωση της στρατιωτικής θητείας κ.α. Χαρακτηριστική είναι η αναφορά στα ζητήματα παιδείας με την οργάνωση Νεολαίας να αναφέρει ότι «το πόρισμα Λιάκου δεν συνάδει με τις προγραμματικές μας επεξεργασίες». Χαρακτηρίζει, επίσης, τη συμφωνία Ε.Ε. – Τουρκίας κάκιστη. Η Νεολαία, επαναφέρει στο κείμενό της την πρόταση για μέτωπο αντιλιτότητας από τις χώρες του Νότου και σύγκρουση με την γερμανική ηγεμονία στο εσωτερικό της Ε.Ε. «Οφείλουμε να αναμετρηθούμε με τα λάθη μας, σπάζοντας στεγανά και αντιμετωπίζοντας παθογένειες του παρελθόντος, να αναγνωρίσουμε τους υπαρκτούς κινδύνους ενσωμάτωσης και να συγκρουστούμε», αναφέρει το κείμενο συμβολής.
Οι «53», από την πλευρά τους κατέθεσαν συνολικό κείμενο βασισμένο στα έντεκα σημεία, με το οποίο σημειώνουν την ανάγκη τομής και μιας νέας πορείας κόμματος και κυβέρνησης. Στο κείμενο ασκείται κριτική για τη μέχρι τώρα πορεία, αμφισβητεί οποιαδήποτε προνομιακή σχέση με την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία, την οποία θεωρεί βασική υπεύθυνη για την πορεία της Ευρώπης, ενώ προλογικά γίνεται εκτενής αναφορά στις εξελίξεις στην Ευρώπη μετά το δημοψήφισμα στην Μ. Βρετανία. Το κείμενο χαιρετίζει τους αγώνες των Γάλλων εργαζομένων, που αγωνίζονται ενάντια στην εργασιακή απορρύθμιση που προωθεί η κυβέρνηση Ολάντ, επισημαίνει ότι τα εργασιακά δικαιώματα δεν μπορεί να είναι υπό διαπραγμάτευση, τάσσεται υπέρ της απλής αναλογικής, ενώ κρούει τον κώδωνα του κινδύνου ως προς τη συνταγματική αναθεώρηση και τις επιδιώξεις του νεοφιλελεύθερου μπλοκ.
Κριτικές φωνές, ωστόσο, ακούστηκαν και από άλλες πλευρές του κόμματος, ακόμα και κυβερνητικών στελεχών, όπως για παράδειγμα του υπουργού Παιδείας Νίκου Φίλη, αλλά και άλλων, που σημείωσαν ότι το προηγούμενο διάστημα καταγράφηκαν καθεστωτικές συμπεριφορές, που πρέπει να λήξουν. Επίσης, ο Πάνος Σκουρλέτης σημείωσε ότι πράγματι, η «συμφωνία», δεν είναι ιδιοκτησία του ΣΥΡΙΖΑ και στάθηκε ιδιαίτερα στην εσωτερική λειτουργία του κόμματος, κάνοντας μάλιστα ειδική αναφορά σε δημοσιεύματα εφημερίδων, που προδικάζουν εσωκομματικές εξελίξεις.
Ο πολυτασικός χαρακτήρας του ΣΥΡΙΖΑ δεν αμφισβητήθηκε ευθέως, υπήρξαν όμως τοποθετήσεις που έθεταν ζήτημα για τη λειτουργία τους ή καλλιεργούσαν την ιδέα μιας εσωτερικής ανασύνθεσης, καθώς όπως ειπώθηκε έχουν αλλάξει πολλά. Ως προς τις καταστατικές αλλαγές συμφωνήθηκε οι προτάσεις της επιτροπής και οι τροπολογίες να συναποτελούν πακέτο στην προσυνεδριακή συζήτηση.
Δεκτές έγιναν τροπολογίες ή προσθήκες, όπως για τις εργασιακές σχέσεις και την επικείμενη μάχη ενόψει της 2ης αξιολόγησης, που κατέθεσε ο Νάσος Ηλιόπουλος. Επίσης, προσθήκες για την παιδεία, τα ιδιωτικά πανεπιστήμια και το άρθρο 16, για τις τομές στο σωφρονιστικό σύστημα, την ιθαγένεια κ.ά., που ενίσχυσαν τη διαχωριστική γραμμή Αριστεράς – Δεξιάς, ενώ δεκτή έγινε και η προσθήκη – τροπολογία για τον πολιτικό γάμο με ίσα δικαιώματα σε όλα τα επίπεδα και για τα ομόφυλα ζευγάρια, που κατατέθηκε από μέλη της Κ.Ε., απ΄ όλο το εσωκομματικό φάσμα, αλλά και από την Ομάδα φύλου, Ταυτότητας και Σεξουαλικού προσανατολισμού του κόμματος. Αρχική αναφορά στον πρόεδρο της Δημοκρατίας και τη στάση του κόμματος εκείνη την περίοδο, εντέλει, απαλείφθηκε από το κείμενο των «Θέσεων» μετά από τροπολογία μελών της Κ.Ε. του κλίματος των «53».
Οριακή απόρριψη τροπολογίας
Εκεί, που υπήρξε ιδιαίτερη ένταση, όπως φάνηκε, ήταν στη συζήτηση για το προσφυγικό. Αφορμή ήταν τροπολογία που κατατέθηκε από μέλη της Κ.Ε. του κλίματος των «53+». Στην τροπολογία γινόταν αναφορά στην συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας, που «αμφισβητεί στην πράξη τη συνθήκη της Γενεύης και τα κεκτημένα δικαιώματα προσφύγων και μεταναστών…» Την τροπολογία υποστήριξε η Τασία Χριστοδουλοπούλου με τον νυν υπουργό μεταναστευτικής πολιτικής Γιώργο Μουζάλα να την αντικρούει. Να σημειωθεί ότι το προσφυγικό απασχόλησε αρκετά τη συνεδρίαση με αναφορές ένθεν και ένθεν. Το σύνολο των μελών της Κεντρικής Επιτροπής αποτίμησε απολύτως θετικά τη δράση για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες, τη στάση του χώρου, που συνέβαλε αποφασιστικά στο τεράστιο κίνημα αλληλεγγύης του ελληνικού λαού. Η αντιπαράθεση, όπως ήταν αναμενόμενο, εστιάστηκε στη συμφωνία της Ε.Ε. με την Τουρκία. Στην ψηφοφορία, που έγινε δύο φορές για να φανεί το αποτέλεσμα, η τροπολογία δεν πέρασε οριακά.
Περί υπερβάσεων…
Αντιπαράθεση υπήρξε, επίσης, με αφορμή αναφορά στα ιστορικά ιδεολογικά ρεύματα (Σοσιαλδημοκρατικό – Κομμουνιστικό), που προέκυψαν στις αρχές του 20ου αιώνα. Τροπολογία που κατατέθηκε σημείωνε ότι το κομμουνιστικό ρεύμα κυριαρχήθηκε, κυρίως, από το σταλινικό μοντέλο…
Η τροπολογία στη ψηφοφορία δεν πέρασε, επίσης οριακά, παρότι η επιτροπή θέσεων την είχε κάνει αρχικά δεκτή. Έτσι, το κείμενο των «Θέσεων» αναφέρει ότι και τα δύο ρεύματα, το σοσιαλδημοκρατικό και το κομμουνιστικό, δεν μπόρεσαν να οδηγήσουν στην απελευθέρωση (σε αυτό υπήρξε ομοφωνία), συνεπώς απαιτείται η υπέρβασή τους. Η μη διάκριση, όμως, του ευρύτερου κομμουνιστικού κινήματος, που συμπεριλαμβάνει και άλλα ιστορικά ρεύματα σκέψης, όπως τον ευρωκομμουνισμό ή τον κριτικό μαρξισμό, με τον «υπαρκτό σοσιαλισμό» δημιουργεί εύλογα ερωτηματικά για την απόφαση της πλειοψηφίας της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ.
Η προσθήκη για τη συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας που απορρίφθηκε
«Ωστόσο, ο αρνητικός συσχετισμός δύναμης εντός της Ε.Ε., οι συνεχείς εκβιασμοί, η ξενοφοβική – ακροδεξιά πρακτική χωρών της κεντρικής Ευρώπης -ακόμα και σοσιαλδημοκρατικών κυβερνήσεων, όπως της Αυστρίας και της Σλοβακίας-, αλλά και της βαλκανικής χερσονήσου, που έκλειναν η μία μετά την άλλη τα σύνορά τους, δημιούργησαν ένα ασφυκτικό πλαίσιο και οδήγησαν εντέλει στη συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας, που αμφισβητεί στην πράξη τη συνθήκη της Γενεύης και τα κεκτημένα δικαιώματα των προσφύγων και μεταναστών. Ενώ σωστά η χώρα μας ανέδειξε το αίτημα για κοινή ευρωπαϊκή αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης στο πλαίσιο της ισοτιμίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η συμφωνία με την τουρκική κυβέρνηση, μετά τους φράχτες, τα τείχη και το κλείσιμο του βαλκανικού διαδρόμου, οδήγησε στην ακούσια παραμονή στη χώρα μας 58.000 προσφύγων και μεταναστών. Χρέος της χώρας μας είναι να συνεχίσει την ίδια πολιτική της συνευθύνης των κρατών μελών της ΕΕ και κάτω από πιο δύσκολες συνθήκες την πολιτική της συνύπαρξης και της δημιουργικής ένταξης των προσφύγων και των παιδιών τους. Ο σεβασμός της συνθήκης της Γενεύης και της διεθνούς νομιμότητας αποτελεί καθήκον μας και μέσο αντίστασης απέναντι στις οποιεσδήποτε πιέσεις. Πολιτική αποτροπής, επαναπροωθήσεις, μη τήρηση των διαδικασιών για το άσυλο ή αλλαγή του πλαισίου του προς το δυσμενέστερο, αποτελεί προσχώρηση σε έναν ρεαλισμό που καμία νομιμότητα δεν μπορεί να τον δικαιώσει. Η διεκδίκηση ασφαλούς διόδου για τους πρόσφυγες αποτελεί μονόδρομο για ένα κόμμα της αριστεράς. Η δυσκολία διαχείρισης της προσφυγικής κρίσης δεν θα δικαιώσει την υποχώρησή μας από τη διεθνή νομιμότητα.
Και παρόλο που πάγια είναι η θέση μας για καλή γειτονία με την Τουρκία –και εργαζόμαστε γι’ αυτό-, η Τουρκία δυστυχώς απέχει από το να χαρακτηρισθεί πολιτικά και με διεθνή κριτήρια «ασφαλής τρίτη χώρα». (Χρήστος Καραγιαννίδης, Κατερίνα Κνήτου, Λένα Κουγέα, Κατερίνα Νοτοπούλου, Γιώργος Πάλλης, Ελένη Σταματάκη, Νίκος Τσιγώνιας, Τασία Χριστοδουλοπούλου).
Οι προσθήκες και τροπολογίες που έγιναν δεκτές
1. Οι εργασιακές σχέσεις κεντρικό μέτωπο (προσθήκη)
«Το ζήτημα των εργασιακών σχέσεων συγκροτεί αυτή τη στιγμή το κεντρικό μέτωπο που έχουμε μπροστά μας. Πυρήνας του δικού μας σχεδίου είναι η αναδιανομή εξουσίας και πλούτου υπέρ του κόσμου της δουλειάς. Αυτή η διαδικασία δεν μπορεί παρά να φέρει ως βασικό της στοιχείο την απόκρουση των νεοφιλελεύθερων σχεδιασμών για ομαδικές απολύσεις, λοκ άουτ, επίθεση στις συνδικαλιστικές ελευθερίες και στο δικαίωμα της απεργίας.
Δεν περιορίζεται, όμως, στο αμυντικό σκέλος. Περιλαμβάνει τον αγώνα για την ουσιαστική επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων με τις ασφαλιστικές δικλείδες υπέρ των εργαζομένων, όπως π.χ. διαιτησία, επεκτασιμότητα, μετενέργεια κ.λπ. καθώς και τον καθορισμό του κατώτατου μισθού από τη διαδικασία των συλλογικών διαπραγματεύσεων.
Σε αυτή τη μάχη οφείλουμε να δώσουμε το σύνολο των δυνάμεων μας για την ανάπτυξη πολύμορφων κοινωνικών και πολιτικών πρωτοβουλιών σε Ελλάδα και Ευρώπη. Οι εξελίξεις στην Γαλλία δείχνουν ότι ακόμα και κυβερνήσεις που για δικούς τους λόγους προσπαθούν να διαφοροποιηθούν από μια σκληρή περιοριστική κατεύθυνση στο δημοσιονομικό επίπεδο, υλοποιούν σχέδια απορρύθμισης της εργασίας. Υπό αυτή την έννοια η βασική μας συμμαχία δεν μπορεί παρά να συγκροτηθεί πρώτα απ΄ όλα σε επίπεδο βάσης με τον κόσμο της δουλειάς και τα ευρωπαϊκά συνδικάτα.» (Νάσος Ηλιόπουλος)
2. Συγκρούσεις, που δεν έγιναν «αναίμακτα» (προσθήκη)
«Επίσης, παρά τον ανηλεή πόλεμο από εγχώριους κύκλους, που κρατούσαν τα κλειδιά της εξουσίας, η κυβέρνηση προχώρησε σε κρίσιμες τομές στο σωφρονιστικό σύστημα στο πλαίσιο του εξανθρωπισμού, με την επί της ουσίας κατάργηση των φυλακών ανηλίκων και με ευνοϊκές ρυθμίσεις, που ως ένα βαθμό αποκαθιστούσαν αδικίες και διαμόρφωναν ένα πιο ανθρώπινο περιβάλλον στις ελληνικές φυλακές. Παράλληλα, ψηφίστηκε ο νόμος για την ιθαγένεια, ενώ η πολιτική για το μεταναστευτικό – προσφυγικό ανέτρεψε, εν πολλοίς, κρατούσες ξενοφοβικές αντιλήψεις, αλλά και πρακτικές καταστολής και αποτροπής, που όλο το προηγούμενο διάστημα τροφοδοτούσαν το ρατσισμό και την ακροδεξιά δηλητηριώδη ρητορική. Η πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ, εκείνης της περιόδου, συνέβαλε αποφασιστικά στη δημιουργία του κινήματος αλληλεγγύης στους πρόσφυγες και ενέταξε τη χώρα μας στο δρόμο της διεθνούς νομιμότητας και της υπεράσπισης των δικαιωμάτων.
Οι αλλαγές αυτές, δεν έγιναν «αναίμακτα». Η σύγκρουση πήρε διαστάσεις, καθώς «οι απέναντι» αισθάνθηκαν ότι θίγεται ο πυρήνας του ιδεολογικού τους φορτίου. Στην ουσία ήταν σύγκρουση Αριστεράς – Δεξιάς στο αξιακό πεδίο, με το βαθύ κράτος να στηρίζει και να προωθεί απολύτως τις επιλογές των αντιπολιτευόμενων κομμάτων του αστισμού.» (Κατερίνα Θεοδωράτου, Αννέτα Καββαδία, Πέτρος Καλκανδής, Κατερίνα Κνήτου, Πάνος Λάμπρου, Ράνια Σβίγκου, Ελένη Σταματάκη, Αφροδίτη Σταμπουλή, Στάθης Στασινός, Χριστόφορος Παπαδόπουλος, Τασία Χριστοδουλοπούλου).
3. Πρόγραμμα ανταγωνιστικό στις μημονιακές δεσμεύσεις (τροπολογία)
«Ασφαλώς, όμως, η συμφωνία, το μνημόνιο, δεν είναι το κυβερνητικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, ούτε είναι ιδιοκτησία της αριστεράς, όπως δημόσια ζητούν εκπρόσωποι των «δανειστών», σε μια προσπάθεια τους να ξαναγράψουν την ιστορία της σκληρής διαπραγμάτευσης και του αγώνα που δώσαμε και να σβήσουν το ίχνος του δικού τους αδίστακτου εκβιασμού. Το δικό μας πρόγραμμα, έτσι όπως έχει διατυπωθεί από τις συλλογικές μας αποφάσεις, είναι ανταγωνιστικό ως προς τις μνημονιακές δεσμεύσεις επιχειρώντας να τις αποδυναμώσει και να θέσει τις βάσεις υπέρβασης του ασφυκτικού νεοφιλελεύθερου πλαισίου.
Δικό μας καθήκον είναι να επιταχύνουμε τους βηματισμούς του «παράλληλου προγράμματος» σε ένα ευρύ πεδίο, που κινείται έξω και συγκρουσιακά με τη λογική του μνημονίου.
Η προσπάθεια απεγκλωβισμού από το μνημόνιο και την επιτροπεία είναι εξαιρετικά δύσκολη και απαιτητική, ωστόσο είναι η αναγκαία συνθήκη, για να κρατηθεί η κοινωνία όρθια, να ανοίξει ο δρόμος στη δημοκρατία και τη λαϊκή κυριαρχία, που υπό τις σημερινές συνθήκες είναι σε καθεστώς ομηρίας. Απαιτεί δε, ένα συνολικό ανταγωνιστικό πολιτικό σχέδιο, με αρχή μέση και τέλος, με διεθνείς συμμαχίες, κόμματα και ριζοσπαστικά κινήματα, προοδευτικές κυβερνήσεις κυρίως του Νότου, με σαφείς τις διαχωριστικές γραμμές, που να αποσαφηνίζουν απολύτως ότι η κυβέρνηση της αριστεράς δεν είναι διατεθειμένη να τις υπερβεί, ακόμα και αν χρειαστούν ρήξεις με την ευρωπαϊκή ελίτ, όπως για παράδειγμα ό,τι έχει σχέση με τα εργασιακά δικαιώματα, τις συλλογικές συμβάσεις, το δικαίωμα στην απεργία, το μισθό κ.α.
Οι δράσεις που ήδη αναπτύσσονται, στο πλαίσιο του «παράλληλου» στην Παιδεία, την Υγεία, την Αλληλεγγύη, είναι προσανατολισμένες στις λαϊκές ανάγκες. Επιπλέον, υπάρχουν μέτρα και παρεμβάσεις που λειτουργούν είτε ανακουφιστικά στα υφεσιακά μνημονιακά μέτρα είτε ανταγωνιστικά στην κυρίαρχη συντηρητική – αυταρχική πολιτική, που προωθούν με νύχια και με δόντια οι δυνάμεις του αστισμού». (Αντώνης Βασιλείου, Χάρης Γολέμης, Πέτρος Ζούνης, Δημήτρης Καρέλας, Πάνος Λάμπρου, Χαρά Ματσούκα, Δημήτρης Μάντζαρης, Άννα Μαυρουδή, Μάκης Μπαλαούρας, Γιώργος Μπουγελέκας, Σπύρος Νιάκας, Πόπη Παπαθανασίου, Άλκης Ρήγος, Μανώλης Σαρρής, Μάκης Σπαθής, Στάθης Στασινός, Τόνια Τσίτσοβιτς, Μιχάλης Υδραίος, Γιώργος Χονδρός).
*Η παρούσα τροπολογία καταγράφεται, όπως τροποποιήθηκε και έγινε δεκτή
4. Σεβασμός στο άρθρο 16 (προσθήκη)
«Για λόγους δημόσιου συμφέροντος απαιτείται η κατάργηση του καθεστώτος των αναιτιολόγητων απολύσεων στα ιδιωτικά σχολεία, η πάταξη της μαύρης εργασίας στα φροντιστήρια και ο σεβασμός του άρθρου 16 του Συντάγματος στη λειτουργία κάθε ιδιωτικής εκπαιδευτικής δομής». (Αντώνης Βασιλείου, Πέτρος Ζούνης, Πέτρος Καραγιώργος, Άγγελος Μανταδάκης, Γιώργος Μπουγελέκας, Άλκης Ρήγος, Μάκης Σπαθής, Ιάσονας Σχοινάς.)
Δανάη Ψωμοπούλου
Πηγή: Εποχή
