Αν παραδεχτούμε ότι τώρα αρχίζουν τα δύσκολα, δεν σημαίνει ότι ακυρώνουμε αυτό το πνεύμα συγκρατημένης αισιοδοξίας, που τείνει να διαμορφωθεί καθώς διαφαίνεται το κλείσιμο της πρώτης αξιολόγησης και η έναρξη της συζήτησης για την ελάφρυνση του χρέους; Ο ίδιος ο πρωθυπουργός δεν είπε ότι τα χειρότερα πέρασαν; Πρώτα απ’ όλα, δύσκολα δεν σημαίνει και χειρότερα. Για να φανούν στον ορίζοντα τα καλύτερα, για τους πολλούς βέβαια, χρειάζεται η κυβέρνηση να αναμετρηθεί με τα δύσκολα. Η αναμέτρηση με τα δύσκολα είναι ο εχθρός τού χειρότερου.
Γιατί, όμως, δικαιούμαστε να λέμε ότι τώρα η κυβέρνηση είναι αντιμέτωπη με ακόμη πιο δύσκολα καθήκοντα; Γιατί από τον Σεπτέμβριο ως τώρα έπρεπε κυρίως να αποδείξει ότι είναι σε θέση να φτάσει, χωρίς να διαμορφωθούν συνθήκες κρίσης, στην αξιολόγηση, δρώντας μέσα σε ένα πλαίσιο που της είχε επιβληθεί με το τρίτο μνημόνιο. Δεν ήταν καθόλου βέβαιο ότι θα μπορούσαν να εξελιχθούν έτσι τα πράγματα. Είναι χαρακτηριστικό ότι η αξιωματική αντιπολίτευση είχε στηρίξει τη στρατηγική της στο ακριβώς αντίθετο ενδεχόμενο, στην κατάρρευση. Ωστόσο, η κυβέρνηση μπόρεσε σ’ αυτό το ολιγόμηνο σχετικά διάστημα να προωθήσει, επιπλέον, σημαντικό νομοθετικό έργο, που δεν ήταν απόρροια μνημονιακής υποχρέωσης. Από εδώ και πέρα, λοιπόν, πρέπει να πείσει ότι έχει νόημα να αναλαμβάνει κυβερνητικές ευθύνες η αριστερά ακόμα και σε σχεδόν απαγορευτικές συνθήκες.
Πολύ πιο σύνθετα καθήκοντα
Τα καθήκοντα της κυβέρνησης στη νέα περίοδο που φαίνεται ότι ανοίγει, θα είναι πολύ πιο σύνθετα και απαιτητικά. Πρώτα απ’ όλα, κλείσιμο της αξιολόγησης δεν σημαίνει και κλείσιμο των λογαριασμών που έχει αναλάβει ψηφίζοντας τα λεγόμενα προαπαιτούμενα. Χρειάζεται να διαχειριστεί αυτούς τους λογαριασμούς που έχει ανοίξει. Και έχει ένα μόνο τρόπο να το κάνει: με ειλικρίνεια και με κυβερνητικό έργο, που θα αμβλύνει όσο γίνεται περισσότερο τις συνέπειες από τα βάρη που έχουν επιβληθεί.
Κατόπιν, πρέπει να κάνει πράξη την υπόσχεση για παραγωγική ανασυγκρότηση, που δεν πρέπει να μείνει σαν μια μεγαλόστομη εξαγγελία. Προδιαγράφονται κάποιες κινήσεις που θα δώσουν ανάσα στην έλλειψη ρευστότητας. Μιλάνε για κάμποσα δισεκατομμύρια, εντός 2016. Αυτά σίγουρα χρειάζονται, αλλά δεν μπορούν από τη φύση τους να συμβάλουν στην ανασυγκρότηση, γιατί απλούστατα προορίζονται για εξόφληση οφειλών του δημοσίου, και αυτοί που θα τις εισπράξουν, θα τις δαπανήσουν κατά το δοκούν. Δεν θα συνεισφέρουν απαραίτητα σε μια προσπάθεια ανα-συγκρότησης. Το σχήμα που χρησιμοποίησε ο πρωθυπουργός μιλώντας στο πρόσφατο υπουργικό συμβούλιο –η ελληνική οικονομία είναι σαν συμπιεσμένο ελατήριο, που αν ελευθερωθεί θα εκτιναχθεί– είναι χρήσιμο κατά βάση. Όμως, το ελατήριο αυτό, όταν εκτιναχθεί, είναι πολύ πιθανό, το πιθανότερο, να ακολουθήσει με τη δύναμη της αδράνειας την τροχιά που ήξερε. Και αυτή, όπως όλοι γνωρίζουμε, δεν ήταν η καλύτερη δυνατή. Για να αποφύγουμε μια τέτοια εξέλιξη, χρειάζεται σχέδιο, σταθερός προσανατολισμός και παρακολούθηση της εφαρμογής τού σχεδίου από ένα επιτελείο ικανό γι’ αυτό το έργο.
Από την «καθημερινότητα» θα κριθούν πολλά
Πέρα από αυτά, όμως, η κυβέρνηση στη νέα φάση δεν θα μπορεί να επικαλεστεί το φόρτο της διαπραγμάτευσης, για να δικαιολογήσει ελλείψεις στον κρίσιμο τομέα της επίλυσης σημαντικών και λιγότερο σημαντικών ζητημάτων της καθημερινότητας, όπως λέμε, τα οποία, ωστόσο, διαμορφώνουν την εντύπωση που χαράζεται στη συνείδηση της κοινωνίας για την αποτελεσματικότητα της κυβέρνησης, με την έννοια της ανταπόκρισης στις άμεσες ανάγκες των πολλών. Η έλλειψη ιδιαίτερης εμπειρίας από την άσκηση διοικητικού κυβερνητικού έργου χρειάζεται να αναπληρωθεί ταχύτατα, χωρίς την ανεπιθύμητη προσφυγή στις υπηρεσίες ανθρώπων παντός καιρού, ικανών να «ρυθμίζουν» και όχι να επιλύουν προβλήματα σε συνεργασία με αυτούς που τους αφορούν. Από την επιτυχία στον κρίσιμο αυτό τομέα θα κριθούν πολλά κατά τον απολογισμό του έργου αυτής της κυβέρνησης.
Τέλος, η κυβέρνηση τώρα θα χρειαστεί να αναμετρηθεί με μια ακόμα δυσκολία: με την εφαρμογή του παράλληλου προγράμματός της στα πολύ στενά περιθώρια, που διαμορφώνουν οι περιορισμοί του τρίτου μνημονίου. Αυτό δεν μπορεί να γίνει στο περιθώριο της τρέχουσας κυβερνητικής δράσης. Ακριβώς επειδή ένα παράλληλο πρόγραμμα σκοντάφτει σε ένα σωρό εμπόδια, χρειάζεται να σχεδιαστεί και η εφαρμογή του να παρακολουθηθεί με ειδικό τρόπο. Με πολιτικά και τεχνοκρατικά επιτελεία ειδικού σκοπού και με κεντρικό, στο υψηλότερο επίπεδο, τακτικό έλεγχο της πορείας του, ώστε να γίνονται έγκαιρα και με αποτελεσματικό τρόπο οι απαραίτητες παρεμβάσεις και διορθώσεις. Στα λίγα πράγματα που έχουν ειπωθεί γι’ αυτό το ζήτημα, από ανθρώπους που έχουν εκδηλώσει το ενδιαφέρον τους γι’ αυτό, μπορεί κάποιος να εντοπίσει χρήσιμες ιδέες για το σχεδιασμό των αναγκαίων βημάτων και τις απαραίτητες ιεραρχήσεις.
Όπως καταλαβαίνουμε, όλα αυτά δεν γίνεται να αντιμετωπιστούν από το κυβερνητικό επιτελείο, όπως φαντάζονται σε διάφορα δημοσιογραφικά γραφεία, με τις συνήθεις τρέχουσες κινήσεις επικοινωνιακού, κατά βάση, χαρακτήρα. Χρειάζονται σοβαρός και μεσοπρόθεσμος σχεδιασμός, αποφάσεις μετά από ώριμη και συλλογική σκέψη και διάταξη δυνάμεων, αντίστοιχη με την κρισιμότητα του εγχειρήματος. Μόνον έτσι θα μπορέσει να αφήσει το διαφορετικό ίχνος της μια κυβέρνηση με κορμό την αριστερά, ένα ίχνος που θα το αναγνωρίζει και αύριο η κοινωνία και θα είναι διατεθειμένη να το υπερασπιστεί. Δεν θα υποδείξουμε εμείς, ως ένα ακόμα δημοσιογραφικό γραφείο, τι ακριβώς θα κάνει η κυβέρνηση. Πιστεύουμε, όμως, ότι η απαλλαγή του πρωθυπουργού από την καθημερινή απασχόληση με τη διαπραγμάτευση θα μπορέσει να απελευθερώσει τον απαραίτητο χρόνο, για να εκπληρώσει αποτελεσματικά σ’ αυτή την απαιτητική συγκυρία το συντονιστικό και ελεγκτικό ρόλο του μέσα σε ένα συλλογικό όργανο, όπως το υπουργικό συμβούλιο.
Υ.Γ: Θα αναρωτηθούν, ίσως, πολλοί: Και πού είναι το κόμμα σ’ όλη αυτή την ιστορία; Νομίζω ότι θα υποτιμούσε τη σημασία τού θέματος η απόπειρα να το συζητήσουμε σ’ αυτό το στενό χωρικά πλαίσιο. Επίκειται συνέδριο και εκεί θα έχουμε πολλά να πούμε γι’ αυτό το ζήτημα και ζητούμενο.
Ο Χαράλαμπος Γεωργούλας είναι δημοσιογράφος.
Πηγή: Εφημερίδα Εποχή
