6/6/2020 – Οι ανισότητες δημιουργούν κρίση: Άκου να δεις κάτι πράγματα. Την προηγούμενη εβδομάδα είχα κάνει μια ανάρτηση που εξέφραζα κάτι σκεπτικές σκέψεις για την επιστημονική επιτροπή που θα συμβουλεύει την κυβέρνηση για την αξιοποίηση του ταμείου ανάκαμψης της ΕΕ.
Διαβάζω το ακόλουθο από το Βήμα της Κυριακής:
«Άλλο σοβαρό θέμα είναι η μήνις του Ευκλείδη κατά της Επιτροπής Πισσαρίδη – αυτής υπό τον κύπριο νομπελίστα που θα προτείνει πώς να αξιοποιηθούν τα δισεκατομμύρια που θα ρίξουν τα ελικόπτερα της Ενωσης· κάπως σαν την μήνιν του Αχιλλέα που παραλίγο να στερήσει τη νίκη από τους Αχαιούς επί Τρωικού Πολέμου… Ό,τι οι «τεράστιες κοινωνικές ανισότητες» ήταν η «βασική αιτία της κρίσης του 2009» δεν το έχω ξανακούσει, είναι καινούργια ανακάλυψη στην οικονομία και στην πολιτική – αλλά παμπάλαιη στη θεολογία: οι κοινωνικές ανισότητες ευθύνονται για όλα, όπως ακριβώς και το πραπατορικό αμάρτημα. Και θα μας σώσει κάποιος πολιτικός, όπως έσωσε και ο Χριστός». ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΚΥΨΕΛΙΩΤΗΣ
Δεν ξέρω αν ο σχολιαστής του Βήματος ήταν για τα τελευταία δέκα χρόνια σε μια σύντομη εκπαιδευτική άδεια από τη δημοσιογραφία, πόσο μάλλον από τα πανεπιστημιακά του καθήκοντα, στον πλανήτη Άρη, αλλά δεν θα μπορούσε να κάνει ένα google search «Inequality and Economic crisis»; Με αυτήν την απλή μέθοδο θα έβρισκε μια εξαιρετικά πλούσια λίστα βιβλίων και άρθρων «για την καινούργια ανακάλυψη στην οικονομία και στην πολιτική».
Ενδεικτικά θα πρότεινα:
- Danny Blanchflower – Not Working: Where have like the good jobs gone? (Princeton University Press)
- Raghuram Rajan – Fault Lines: How Hidden Fractures Still Threaten the World Economy (Princeton University Press)
- Tom Clark, Anthony Heath – Hard Times: Inequality, Recession, Aftermath (Yale University Press)
- Branko Milanovic – Παγκόσμια Ανισότητα (Belknap Press – Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης)
- Paul Krugman – Η συνείδηση ενός προοδευτικού (Penguin – Εκδόσεις Πόλις)
- Joseph Stiglitz – Tο τίμημα της ανισότητας: Πως η διχασμένη κοινωνία του σήμερα θέτει σε κίνδυνο το μέλλον όλων μας (W. W. Norton & Company – Εκδόσεις Παπαδόπουλος)
Το θέμα είναι σοβαρό με την έννοια ότι οι ελίτ στη χώρα μας δεν έχουν μόνο απομακρυνθεί από τα προβλήματα του κόσμου, αλλά και από οποιαδήποτε σύνδεση με παγκόσμιους προβληματισμούς. Οι ανισότητες όλων των εκδοχών είναι στο κέντρο αυτών των προβληματισμών εδώ και παρά, μα παρά, πολύ καιρό. Το να αγνοείς αυτό, ασχέτως των ιδεών σου ή των συμφερόντων σου, είναι κάπως… μυωπικό για να είμαι ευγενής.
10/6/2020 – Separate is never equal
Ομιλία στη Βουλή για το νομοσχέδιο για την Παιδεία. Προσπαθώ να επιστρέψω τη συζήτηση σε θεμελιακά ζητήματα αρχών και να απαντήσω στο ερώτημα γιατί έχουμε σχολεία. Το σχολείο ως δημοκρατικό και οικουμενικό εγχείρημα δεν μπορεί να διαχωρίζει τους μαθητές σε άριστους και μη, και μάλιστα από μικρή ηλικία. Και ακριβώς αυτό κάνουν τα πρότυπα σχολεία.
Το βράδυ, καθώς συνεχίζονται οι κινητοποιήσεις παγκοσμίως σε ένδειξη αλληλεγγύης με το κίνημα Black Lives Matter, μου έρχεται στο νου η απόφαση του Αρείου Πάγου των ΗΠΑ του 1954 (Brown v. Board of Education) που επιτέλους έβαλε φρένο στο διαχωρισμό ανάμεσα σε μαύρους και λευκούς μαθητές στα αμερικανικά σχολεία. Η απόφαση ήταν ομόφωνη, και την παρουσίασε ο Earl Warren, πρόεδρος του δικαστηρίου. Ενδιαφέρον έχει ότι ο Warren τον είχε επιλέξει ο Eisenhower ως συντηρητική επιλογή και μετέπειτα τον πρόδωσε με μια σειρά από φιλελεύθερες αποφάσεις τομής που διεύρυναν το πεδίο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (π.χ. απόφαση Miranda για τα δικαιώματα των κατηγορουμένων, Roe vs. Wade για το δικαίωμα στην άμβλωση).
Η απόφαση ερμήνευσε το άρθρο του Συντάγματος (equal protection clause της 14ης τροπολογίας) που επιτάσσει την ίση προστασία των πολιτών ενώπιον του νόμου από τις πολιτείες. Αντέστρεψε μια προηγούμενη απόφαση του δικαστηρίου (Plessy v. Ferguson, 1896), που δικαιολογούσε τα ξεχωριστά σχολεία ως «separate but equal», – διαχωρισμένα αλλά ίσα – αναπτύσσοντας όλα τα επιχειρήματα του γιατί ο διαχωρισμός από την φύση του γεννά ανισότητες. Ιδιαίτερα επιχειρηματολόγησε ότι τα φυλετικά διαχωρισμένα σχολεία έχουν δυσμενείς συνέπειες για όλους τους μαθητές – και μαύρους και λευκούς.
66 χρόνια αργότερα είμαστε υποχρεωμένοι ξανά μανά να επαναλάβουμε τα ίδια επιχειρήματα. Όπως έγραφε και η πικέτα μιας ηλικιωμένης κυρίας στις ΗΠΑ “I can’t believe I still have to protest for this shit”.
17/6/2020 – Pink Floyd vs Κατηχητικό
Η Υπουργός Παιδείας αποσύρει τα καλλιτεχνικά μαθήματα από το λύκειο. Η πρώτη μου σκέψη είναι ότι θεωρεί ότι αυτά καλύπτονται από το κατηχητικό και τα απέσυρε για να μην κάνουν οι μαθητές τα ίδια και τα ίδια. Μετά βέβαια διάβασα ότι διπλασίασε τις ώρες των θρησκευτικών οπότε υποψιάστηκα ότι κάποιο άλλο είναι το κίνητρο. Η κ. Κεραμέως καταλαβαίνω ότι θέλει να το κάνει ένα κέντρο κατάρτισης που ταυτόχρονα εμποτίζει τους μαθητές με τα ελληνοχριστιανικά ιδεώδη. Και μόνο με αυτά. Η τέχνη σε όλα αυτά δεν έχει καμία θέση.
Η άβυσσος που με χωρίζει με την κ. Κεραμέως νομίζω ότι πλέον καταλαβαίνω που οφείλεται. Όταν είχα ακούσει για πρώτη φόρα το “The Wall” των Pink Floyd και είχα δει το σχετικό video είχα ανατριχιάσει από την εικόνα του αυστηρού καθηγητή που καταπίεζε τους μαθητές και φώναζε με μια βέργα στο χέρι ενώ εκείνοι βάδιζαν σε μια γραμμή παραγωγής πριν γίνουν κιμάς. Φοβάμαι ότι η κ. Κεραμέως το είδε ως εγχειρίδιο.
18/6/2020 – Ο κυνισμός της δεξιάς
Στην ερώτηση αν θα γονατίσει σε ένδειξη αλληλεγγύης με το κίνημα Black Lives Matter, o Dominic Raab, ο υπουργός εξωτερικών της Βρετανίας, απαντάει “I take the knee for two people: the Queen and the missus when I asked her to marry me,”. Γονατίζω μόνο για δύο ανθρώπους: Την Βασίλισσά και την κυρά μου, όταν την ζήτησα σε γάμο».
Αυτός ο κυνισμός της δεξιάς παντού. Ξέρουν τις αντιδράσεις που θα προκαλέσουν αυτές οι προκλητικές δηλώσεις, αλλά επίσης γνωρίζουν, πόσο απήχηση θα έχουν σε ένα δεξιό κοινό που θέλει να λέγονται τα πράγματα με το όνομα τους και να ξεμπερδεύομε με την πολιτική ορθότητα.
Το κόστος σε όρους αύξησης του ρατσιστικού φαινομένου ποσώς τους ενδιαφέρει.
19/6/2020 – Μαγειρέματα
Η φράση «τα μαγειρέματα του κ Σταϊκούρα» φτάνει στα αφτιά μου. Στην αρχή χαίρομαι γιατί την παίρνω με την κυριολεκτική έννοια και ως λάτρης της μαγειρικής σκέφτομαι μετά από τόσα χρόνια βρήκαμε ένα κοινό με τον νυν Υπουργό των Οικονομικών. Μπορεί να μην εμπλέκεται σε διάλογο για την οικονομία, τα μέτρα, τις προτάσεις μας, λέω, αλλά ίσως ανταλλάξουμε απόψεις για μία μακαρονάδα ή έστω ένα ψητό κατσαρόλας. Καταλαβαίνω όμως γρήγορα ότι στην περίπτωσή του η φράση χρησιμοποιείται μεταφορικά, και αφορά υποψίες ότι «μαγειρεύει» την λίστα Πέτσα με τα χρήματα που πήραν οι ιδιοκτήτες των ΜΜΕ.
Δεν μπορώ να το πιστέψω. Αφενός γιατί εδώ έχουμε ένα μείζον ζήτημα δημοκρατίας. Η άρνηση δημοσίευση της λίστας της είναι τεράστιο ζήτημα. «Η δημοσίευσις είναι η ψυχή της Δικαιοσύνης» είναι η φράση που χρησιμοποιεί η ΕΣΗΕΑ αποδίδοντας της στον Ιάκωβο Μάγιερ. Έχω βέβαια μια μικρή υποψία ότι η φράση αρχικά ειπώθηκε από τον Jeremy Bentham. Το μείζον βέβαια είναι όταν η δημοσίευση επηρεάζεται από άγνωστες ποσότητες κρατικού χρήματος, από υπόγειους διαδρόμους, και η δημοκρατία και η δικαιοσύνη τραυματίζονται βαριά. Όχι δηλαδή ότι πριν ήταν υγιέστατες…
Από την άλλη, ακόμη και αν ήμουν κακοήθης και πίστευα ότι ο κ. Σταϊκούρας αδιαφορεί για την ποιότητα της δημοκρατίας στην χώρα δεν θα μπορούσα να μην είμαι ορθολογικός. Και ως ορθολογικός γνωρίζω ότι ο Υπουργός γνωρίζει ότι μια τέτοια απόπειρα θα μαθαινόταν άμεσα. Και για αυτό δεν πιστεύω ότι αδιαφορεί.
19/6/2020 – Γενέθλια
Δεν ξέρω τι με πειράζει περισσότερο. Ό,τι έπιασα τα εξήντα ή ό,τι μοιράζομαι τα ίδια γενέθλιά με τον Boris Johnson!
Ευκλείδης Τσακαλώτος
Πηγή: TVXS
