Μεταπολίτευση

Η σημερινή δημοκρατία δεν μπορεί να νοείται ως έργο ανδρών επιφανών ή κάποιων «αρίστων», για να το πούμε με τρέχοντες όρους, ούτε ως αποτέλεσμα μιας απροσδιόριστης και αυτόματης θεσμικής τυχαιότητας, αλλά ως προϊόν της αδιάλειπτης δράσης συλλογικοτήτων και κινημάτων και βέβαια του αθροιστικού τους ιστορικού αποτυπώματος. Ο ρόλος των προσώπων, υπαρκτός στην Ιστορία, αποκτά βαρύτητα αποκλειστικά σε συνάρτηση με την - υλική ή ιδεολογική - επίδραση που αυτά έχουν στις μάζες, αλλά και με την επιρροή που δέχονται από αυτές. Αυτό ισχύει τόσο για τις πολιτικές ή οικονομικές ελίτ όσο και για μεμονωμένα μέλη των οργανώσεων με αναφορά στην κοινωνία. Η διαπίστωσή αυτή, αντίστοιχα, μπορεί να αποκτήσει αυξημένη πολιτική βαρύτητα μόνο στο βαθμό που αποτελεί συλλογική διαπίστωση.