Ενα όνομα θα πλανιέται πάνω από την πολιτική ζωή της χώρας τουλάχιστον μέχρι τις επόμενες βουλευτικές εκλογές. Και δεν είναι το όνομα της γειτονικής χώρας. Είναι η εταιρική ονομασία ενός από τα μέλη του κλειστού κλαμπ των πολυεθνικών φαρμακευτικών εταιρειών (των big pharma). Όπως και να εξελιχθούν τα πράγματα η υπόθεση της Novartis θα σφραγίσει το δεύτερο μισό της κυβερνητικής θητείας του ΣΥΡΙΖΑ και θα επισκιάσει άλλα ζητήματα ακόμη και την αλλαγή φάσης που σηματοδοτεί το τέλος της δημοσιονομικής επιτήρησης μέσω μνημονίων.
Συνωμοσιολογικές θεωρίες
Ακόμη και εντός της Αριστεράς, όπου οι θεωρίες συνωμοσίας πάντοτε έβρισκαν ευήκοα ώτα και δεκτικά μυαλά, ήδη έχει αρχίσει να ξεπροβάλλει η θεωρία του αντιπερισπασμού. Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, η κυβέρνηση θορυβημένη από τη μαζικότητα της συγκέντρωσης για το όνομα των Σκοπίων έσπευσε να ανασύρει από το συρτάρι τη δικογραφία για τη Novartis. Σε μια πιο «αντιιμπεριαλιστική» εκδοχή αυτής της θεωρίας πίσω από αυτήν την ιστορία (όπως και το Μακεδονικό) βρίσκεται ο αμερικανικός δάκτυλος. Στο FBI δεν «κελάηδησαν» οι προστατευόμενοι μάρτυρες, πετάνε το ρητορικό ερώτημα οι υποστηρικτές αυτής της θεωρίας κλείνοντας το μάτι στους συνομιλητές τους.
Μια πιο επεξεργασμένη συνωμοσιολογική εκδοχή – και αυτή εξ αριστερών προερχόμενη – διατείνεται πως η σπουδή της κυβέρνησης να αναδείξει το θέμα και να υποβάλει αίτημα για σύσταση προανακριτικής Επιτροπής δεν είναι προϊόν προχειρότητας ή βιασύνης, αλλά μια σχεδιασμένη κίνηση ώστε να προκληθεί μεγάλος ντόρος, να πληγούν επικοινωνιακά οι αντίπαλοι (γι’ αυτό και η αναφορά των δέκα εν ενεργεία πολιτικών και μερικών ακόμη αποστρατευμένων στις μαρτυρικές καταθέσεις που δημοσιεύθηκαν) αλλά στο τέλος να μη γίνει τίποτα, αφού η υπόθεση θα καταλήξει στο αρχείο λόγω παραγραφής.
Βασική προϋπόθεση για να γίνει πιστευτή και να διαδοθεί μια συνωμοσιολογική θεωρία είναι να περιέχει και πραγματικά στοιχεία τα οποία εντάσσει διαστρεβλωτικά και παραμορφωμένα στο σχήμα που κατασκευάζει. Έτσι συμβαίνει και σε αυτή την περίπτωση. Ναι, η έρευνα για τη Novartis, αλλά και για άλλα μέλη του κλαμπ των big pharma, διεξάγεται και στις ΗΠΑ. Αφορά τις πολιτικές των εταιρειών για την προώθηση των προϊόντων τους με χρηματισμό γιατρών ώστε να συνταγογραφούν συγκεκριμένα φάρμακα, τη χρηματοδότηση αστήρικτων μελετών από ερευνητικούς φορείς και πανεπιστημιακά εργαστήρια για τα θαυματουργά αποτελέσματα των νέων σκευασμάτων σε σχέση με παλαιότερα – και πολύ φθηνότερα – φάρμακα που όμως περιέχου την ίδια δραστική ουσία, τη χειραγώγηση των μετοχών τους στη χρηματιστηριακή αγορά. Κανείς από τους συνωμοσιολόγους δεν θα μπορούσε να ισχυριστεί σοβαρά πως αυτή η έρευνα είναι για το θεαθήναι. Μόνο μια πολύ χοντροκομμένη μαρξίζουσα ανάλυση θα κατέληγε στο συμπέρασμα πως όλα αυτά είναι ενδοκαπιταλιστικές αντιθέσεις χωρίς ουσία. Το πραγματικό επίδικο είναι αν οι ελληνικές άκρες αυτών των πρακτικών όπως οι πολιτικές προώθησης συγκεκριμένων φαρμάκων και η πολιτική τιμολόγησής τους θα βγουν στο φως από τη συζήτηση που ξεκίνησε ή θα συγκαλυφθούν από κραυγές για σκευωρίες και «κουκουλοφόρους» μάρτυρες. Και ομολογουμένως οι μέχρι τώρα χειρισμοί δεν προοιωνίζονται μια εξέταση σε βάθος και μια ριζική τομή-παρέμβαση σε αυτό το διεφθαρμένο σύστημα παρά τις καλές προθέσεις των πολιτικών προϊσταμένων του υπουργείου Υγείας.
Υπάρχει θέμα
Όποιος μπει στον κόπο να διαβάσει τα αποσπάσματα της δικογραφίας που στάλθηκε στη βουλή δεν θα μάθει πολύ περισσότερα από αυτά που ήξερε μέχρι τώρα. Το μεγάλο πρόβλημα με αυτή τη δικογραφία είναι αν τα όσα καταμαρτυρούνται σ’ αυτές είναι επαρκώς στοιχειοθετημένα. Και ακόμη περισσότερο αν η δικογραφία αυτή εστάλη στον κατάλληλο χρόνο και με την απαιτούμενη προετοιμασία στη βουλή. Αν οι εισαγγελείς όταν σκόνταψαν σε πολιτικά πρόσωπα προτίμησαν να πετάξουν το μπαλάκι παρά να εμβαθύνουν στην έρευνά τους, τότε το έργο της Προανακριτικής Επιτροπής είναι εξαρχής βέβαιο πως δεν θα καταλήξει πουθενά. Δυστυχώς υπάρχουν βάσιμες ανησυχίες πως κάτι τέτοιο συμβαίνει. Οι εισαγγελείς δεν ήταν υποχρεωμένοι σε αυτή τη φάση της διερεύνησης να στείλουν τη δικογραφία στη βουλή. Μπορούσαν να συνεχίσουν το έργο τους. Από την άλλη, ούτε η κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να προτείνει Προανακριτική, προσπαθώντας να βγάλει από τη «μύγα ξύγκι» και να σκοντάψει στο τέλος στον ογκόλιθο της παραγραφής. Υπάρχει διάταξη με την οποία μπορεί η βουλή να αναπέμψει την υπόθεση στη δικαιοσύνη.
Οι διαστάσεις αυτής της υπόθεσης δεν πρέπει να υποτιμηθούν λόγω των δικαστικών ή και των κυβερνητικών χειρισμών. Υπάρχει θέμα Novartis ή καλύτερα υπάρχει θέμα με το σύνολο του κυκλώματος παραγωγής, εμπορίας και διατίμησης του φαρμάκου. Ενώ θα έπρεπε να θεωρείται αγαθό όπως το νερό, το φάρμακο είναι μια από τις πιο κερδοφόρες δραστηριότητες παγκοσμίως για λίγους και πολύ ισχυρούς εταιρικούς ομίλους. Το κύκλωμα του φαρμάκου είναι πολυπλόκαμο, με ισχυρά ερείσματα, τεράστια δυνατότητα εκμαυλισμού συνειδήσεων και χωρίς κανένα ηθικό φραγμό. Δεν υπάρχει παράδειγμα κράτους που να τα έβαλε με το καρτέλ των big pharma και να κατάφερε να κερδίσει. Μόνο η Κούβα είχε κάποια αποτελέσματα, αλλά πληρώνοντας το τίμημα της διεθνούς απομόνωσης.
Στην ατζέντα της Αριστεράς
Στη δημόσια συζήτηση που άρχισε και θα διεξάγεται για πολύ καιρό δεν πρέπει να χάσουμε από τον πολιτικό μας ορίζοντα τα πραγματικά επίδικα αυτής της υπόθεσης. Δύο απ’ αυτά ανέφερε στην εκπομπή ΕΡΤ Report ο Ανδρέας Ξανθός: αλλαγή του τρόπου τιμολόγησης των φαρμάκων (το σημερινό σύστημα της διαμόρφωσης της τιμής στην Ελλάδα με βάση τις τρεις ακριβότερες στην Ευρώπη έχει ως αποτέλεσμα να ανεβαίνουν κατακόρυφα οι τιμές) και θεραπευτικά πρωτόκολλα (πραγματικές και όχι κατά παραγγελία μελέτες για τις παρενέργειες και την αποτελεσματικότητα κάθε φαρμάκου ανά κατηγορία ασθενών).
Τέτοιου είδους μέτρα θα έπρεπε να βρίσκονται στην πρώτη σελίδα της ατζέντας της Αριστεράς πολύ πιο πάνω από τη προσπάθεια να παρουσιαστεί ως ο άγγελος της κάθαρσης παίρνοντας το κεφάλι, στην καλύτερη περίπτωση, κάποιων παροπλισμένων πολιτικών δεύτερης κατηγορίας, όπως συνέβη σε άλλες περιπτώσεις. Το θέμα δεν είναι να βρεθούν στη θέση του Τσοχατζόπουλου ή στη λιγότερο δυσχερή θέση του Παπαντωνίου και του Παπακωνσταντίνου (για να μη θυμηθούμε τον Μαντέλη και τον Τσουκάτο) κάποιοι γαλάζιοι ή γαλαζοπράσινοι. Αυτό θα ικανοποιούσε ίσως εν μέρει ένα αίσθημα δικαιοσύνης αλλά δεν θα επηρέαζε τη λειτουργία του συστήματος. Σημαία της Αριστεράς δεν είναι η κάθαρση αλλά η κοινωνική μεταβολή που εγγυάται την κάθαρση.
Ορέστης Αθανασίου
Πηγή: Η Εποχή
