Το έντυπο πεθαίνει. Μαζί και οι εφημερίδες. Η τηλεόραση πεθαίνει. Μαζί και η δυνατότητα τής κεντρικά ελεγχόμενης προπαγάνδας. Τα social media είναι πλέον το κυρίαρχο μέσο επικοινωνίας και πληροφόρησης.
Σε αυτό το πλαίσιο πόσο σημαντική είναι η αλλαγή ιδιοκτησιακού καθεστώτος στα σημερινά τηλεοπτικά κανάλια και στις πάλαι ποτέ μεγάλες εφημερίδες; Όχι όσο ήταν ούτε όσο φαντάζονται οι (μιντιακές, οικονομικές και πολιτικές) ελίτ που συνήθιζαν (και επιθυμούν να συνεχίσουν) να ελέγχουν την κοινή γνώμη. Ευτυχώς για μας, έχουν ήδη χάσει τον πόλεμο από τα social media.
Στην εποχή της γενικευμένης, σε διεθνές επίπεδο, κρίσης αντιπροσώπευσης δεν θα μπορούσε να μείνει αλώβητη η αξιοπιστία των ΜΜΕ. Άλλωστε, στην κοινωνία της γνώσης και της πληροφορίας, ο νούμερο ένα μεσάζοντας είναι τα ΜΜΕ. Ωστόσο, η καταβαράθρωση της αξιοπιστίας των ελληνικών ΜΜΕ και της ικανότητάς τους να επηρεάζουν οφείλεται και σε ενδογενείς αιτίες.
Τα μεγάλα ελληνικά ΜΜΕ, ειδικά τα ιδιωτικά τηλεοπτικά κανάλια, είχαν υιοθετήσει εχθρική στάση απέναντι στις λαϊκές αντιδράσεις τόσο πριν από τη μνημονιακή εποχή όσο και (ιδιαίτερα) κατά τη διάρκεια του αντιμνημονιακού αγώνα. Η δυσφήμηση των διαδηλώσεων ή άλλων δυναμικών ενεργειών υπήρξε σταθερή παράμετρος της ειδησεογραφίας που στόχευε σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες: φοιτητές του 2006-7, αγωνιζόμενη νεολαία του Δεκέμβρη 2008, αγρότες κ.λπ. Από το 2010 όμως, τα κυρίαρχα ΜΜΕ δεν δίστασαν να εφαρμόσουν την ίδια πρακτική και απέναντι στο σύνολο των απεργών και διαδηλωτών που διαμαρτύρονταν για τις μνημονιακές πολιτικές.
Τώρα όμως άλλαξαν οι καιροί. Κανάλια, π.χ. Σκάι, ή πρώην μεγάλες εφημερίδες, π.χ. “Τα Νέα”, χαιρετίζουν κάθε αντίδραση κάθε κοινωνικής ομάδας που διαμαρτύρεται. Τώρα οι χαμηλής έντασης κινητοποιήσεις χαίρουν μεγαλύτερης δημοσιότητας από τις μαζικές και δυναμικές αντιμνημονιακές συγκεντρώσεις της περιόδου 2010-2014. Τώρα οι λίγες χιλιάδες διαδηλωτών στέλνουν «ξεκάθαρα» μηνύματα στην κυβέρνηση. Τότε, οι κινητοποιήσεις εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων δεν μπορούσαν να στείλουν «ξεκάθαρα» μηνύματα. Κοντολογίς, η ιδιοτέλεια των κυρίαρχων ΜΜΕ έγινε «ξεκάθαρη» (μην ξεχνάμε πως ο ΣΚΑΪ καταδικάστηκε για τον τρόπο που κάλυψε το δημοψήφισμα του 2015).
Η εικόνα ξεκαθάρισε ακόμα περισσότερο όταν ολοκληρώθηκε η εξεταστική επιτροπή της Βουλής για τα δάνεια των κομμάτων και των ΜΜΕ. Αν και δεν υπήρχε καμιά αμφιβολία για τα συμφέροντα που εξυπηρετούσαν κανάλια και εφημερίδες που ανήκαν σε μεγάλους επιχειρηματίες, ο εγκιβωτισμός τους στο τρίγωνο διαπλοκής (ΜΜΕ – πολιτικά κόμματα – τράπεζες) τούς προσέδωσε το στάτους του ανήθικου, του παράνομου, του κλέφτη. Η υπεράσπισή τους δε από τη Ν.Δ. και η ευθυγράμμιση των αντικυβερνητικών αφηγημάτων αμφοτέρων αναδίδει οσμή πληρωμένου συμβολαίου. Η κατά συρροή προσφυγή στον κιτρινισμό και στα fake news πλησιάζει επικίνδυνα τα όρια της γκαιμπελικής προπαγάνδας. Η εικόνα πολιτικών εφημερίδων που αντιγράφουν μεθόδους οπαδικών εφημερίδων ή αντίστοιχων σκανδαλοθηρικών αποκαλύπτει πως τα συγκεκριμένα ΜΜΕ δεν ενδιαφέρονται πλέον να ενημερώσουν. Θέλουν απλώς να δημιουργήσουν εντυπώσεις που να φθείρουν την κυβέρνηση.
Τα συστημικά ΜΜΕ όμως απλώς πυροβολούν τα πόδια τους. Η παραπληροφόρηση τούς γυρίζει μπούμερανγκ, καθώς ελέγχεται πλέον γρήγορα, πριν προλάβει να δημιουργήσει αρνητικές εντυπώσεις για τον στόχο της, εκθέτοντας, αντιθέτως, τον εμπνευστή της. Θυμάστε το έκτακτο δελτίο ειδήσεων του Mega στις 6/12/2008; Το Indymedia τους ξεσκέπασε αμέσως. Από τότε η βεντέτα μεταξύ παραπληροφόρησης και αντιπληροφόρησης εξελίσσεται όλο και πιο πολύ υπέρ της δεύτερης. Επίσης, ο λαϊκιστικός αντιλαϊκισμός των κυρίαρχων ΜΜΕ το μοναδικό που έχει καταφέρει είναι να σταματήσουν όλο και περισσότεροι πολίτες να εκλαμβάνουν τη σοβαρότητα ως γνώρισμα αυτών των Μέσων. Βλέπετε, η εξαλλοσύνη δεν συνάδει με τη σοβαρότητα. Τέλος, η βεντέτα με τον ΣΥΡΙΖΑ δεν τους βγήκε σε καλό, όταν αυτός ήταν ένα μικρό κόμμα της αντιπολίτευσης. Τώρα, από τη θέση της κυβέρνησης, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει κανένα λόγο να υποχωρήσει μπροστά στην απαίτηση των μιντιαρχών να ανεβοκατεβάζουν κυβερνήσεις.
Τώρα που ο εκδημοκρατισμός της ενημέρωσης, προϊόν της εποχής του Διαδικτύου, στερεί από τα κυρίαρχα ΜΜΕ το κοινό τους, την κοινή γνώμη.
Ο Δημήτρης Παπανικολόπουλος είναι πολιτικός επιστήμονας
Πηγή: Η Αυγή
