Οταν υποθέταμε βάσιμα ότι το ζήτημα των συμμαχιών δεν έχει κριθεί μέσα στο Κίνημα Αλλαγής, δεν θα μπορούσαμε να φανταστούμε ότι τόσο γρήγορα η σύγκρουση γύρω από αυτό το ζήτημα θα εκδηλωνόταν δημόσια και θα έπαιρνε τέτοιες διαστάσεις. Τα γεγονότα εξελίχθηκαν με αφορμή ένα θέμα, που δεν μπορεί να χαρακτηριστεί τρέχουσας πολιτικής επικαιρότητας ούτε πρώτης προτεραιότητας –τουλάχιστον για την κοινή γνώμη: τη συνταγματική αναθεώρηση.
Γιατί αρνούνται την αναθεώρηση
Πριν καλά καλά τελειώσει το ιδρυτικό συνέδριο του Κινήματος, το οποίο συζήτησε και επ΄ αυτού του ζητήματος, ο κ. Ευ. Βενιζέλος με ολοσέλιδο άρθρο του στα «Νέα» σπεύδει να αποκλείσει οποιαδήποτε σκέψη για συμμετοχή στις αναθεωρητικές διαδικασίες με τον πιο απόλυτο τρόπο. Πιθανότατα γνωρίζοντας ότι η νεοεκλεγείσα ηγεσία του Κινήματος ετοιμαζόταν να καταθέσει άμεσα τη σχετική πρόταση σε όλα τα κόμματα.
Το σκεπτικό του κ. Βενιζέλου είναι απλό: «Οι περίοδοι όξυνσης των πολιτικών αντιπαραθέσεων (…) δεν είναι κατάλληλες και πρόσφορες για αναθεώρηση (…) Δεν υπάρχει πολιτικό και θεσμικό περιβάλλον κατάλληλο». Πρέπει «να διαμορφωθούν πρώτα οι πολιτικές προϋποθέσεις μιας σοβαρής αναθεωρητικής διαδικασίας».
Μέχρι τη στιγμή εκείνη, που δεν είχε ακόμη σταλεί η πρόταση του κόμματός του για την αναθεώρηση του συντάγματος, θα μπορούσαν όλοι να υποθέσουν ότι ένας επιφανής συνταγματολόγος και πολιτικός διατυπώνει απλώς την άποψή του, έστω και με απόλυτο τρόπο. Ο κ. Βενιζέλος, όμως, δεν αρκείται στην κίνηση αυτή. Καθώς αντιλαμβάνεται ότι η παρέμβασή του δεν ήταν ικανή να αναστείλει την κατάθεση της πρότασης του Κινήματος για την αναθεώρηση και, συνεπώς, την πολιτική δήλωση ότι θα συμμετάσχει στη σχετική διαδικασία, εμφανίζεται σε τηλεοπτική συνέντευξη και επιτίθεται με τον χειρότερο τρόπο στην ηγεσία. Κάνει και κάτι άλλο, όμως: αποκαλύπτει με μεγάλη σαφήνεια τους λόγους που τον έκαναν να βιαστεί και να είναι τόσο απόλυτος και οξύς. «Η πρωτοβουλία αυτή», είπε, «προκαλεί σύγχυση στρατηγικής στο Κίνημα (…) αντιφάσκει με τη βασική στρατηγική επιλογή μας να δημιουργήσουμε ένα μέτωπο δημοκρατίας και κράτους δικαίου, προστασίας των θεσμών».
Μονόδρομος η σύμπλευση με τη ΝΔ;
Ο συνταγματολόγος υποχωρεί, για να εμφανιστεί στο προσκήνιο ο πολιτικότατος, πάντοτε, Βενιζέλος. Από τη στιγμή που η ΝΔ φαίνεται ότι κατασταλάζει στην άρνηση να συμμετάσχει στη διαδιακασία αναθεώρησης, λέγοντας ότι αναθεώρηση θα πρέπει να επιχειρηθεί μετά τις βουλευτικές εκλογές (στις οποίες εκτιμά ότι θα επικρατήσει), ο κ. Βενιζέλος υποχρεώνεται να βρει διάφορα επιχειρήματα, για να αποτρέψει την απομόνωση της ΝΔ σε ένα τόσο σοβαρό ζήτημα και την εμφάνιση εκ μέρους του Κινήματος Αλλαγής μιας εικόνας σύμπλευσης με την κυβερνητική πλειοψηφία.
Όπως γνωρίζουμε όλοι, στο ιδρυτικό συνέδριο του Κινήματος Αλλαγής δεν ακολουθήθηκε αυστηρή διαδικασία ψηφοφοριών για τη λύση αρκετών επίδικων ζητημάτων. Για τη στρατηγική των συμμαχιών επιλέχθηκε ως λύση ισορροπίας η γραμμή των «ίσων αποστάσεων». Ο κ. Βενιζέλος και οι ομοϊδεάτες του αντιλαμβάνονται ότι μ΄ αυτή τη γραμμή μένει ανοιχτή η πόρτα προς τα αριστερά, τη στιγμή που οι ίδιοι έχουν δηλώσει με κάθε τρόπο ότι αυτή η πόρτα πρέπει να κλειδαμπαρωθεί, ώστε μόνη διέξοδος να μείνει η προνομιακή –στρατηγική την ονομάζουν– σύμπραξη με τη ΝΔ σε ένα «μέτωπο δημοκρατίας και κράτος δικαίου».
Φαίνεται ότι το σημείο ισορροπίας με τις «ίσες αποστάσεις» δεν άντεξε ούτε μερικές μέρες μετά τη λήξη του συνεδρίου. Δεν φταίει που το ερμηνεύει ο κ. Βενιζέλος όπως θέλει. Φταίει που δεν μπορεί σε τέτοια ζητήματα να υπάρξουν ίσες αποστάσεις. Άλλωστε, και ο κ. Βενιζέλος αυτό παραδέχεται στην πράξη. Το γεγονός, ωστόσο, ότι δεν εισακούγεται, τον ανησυχεί σφόδρα. Γιατί, εάν ίσες αποστάσεις μπορεί να σημαίνει κατά περίπτωση συμφωνία ή, έστω, εικόνα συμφωνίας με την κυβέρνηση, τότε το οικοδόμημά του καταρρέει. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να δαχτυλοδειχτεί ως απόβλητος και αποδιοπομπαίος, οπότε όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά.
Οι αποστάσεις δεν είναι ποτέ ίσες
Σημαίνουν, άραγε, όλα αυτά ότι ο κ. Βενιζέλος (και οι συγγενείς προς τις απόψεις του τάσεις) ωθούνται εκτός Κινήματος. Για έναν πολιτικό σαν κι αυτόν, είναι δύσκολο να το πιστέψει κάποιος. Η επιμονή του είναι παροιμιώδης. Φαίνεται, όμως, ότι έχει αρχίσει να χάνει μάχες. Ο πόλεμος, ωστόσο, δεν έχει τελειώσει.
Το ερώτημα, πάντως, παραμένει: γιατί έχει κάνει αυτή την επιλογή; Η απόλυτη συμπόρευση με τη ΝΔ έχει αποδειχτεί ότι δεν ευνοεί το κέντρο, αντίθετα το καταστρέφει. Η απάντηση, ίσως, βρίσκεται σε μια πρόσφατη μεγαλόστομη δήλωση του κ. Κυρ. Μητσοτάκη: Δεν θα παραδώσουμε το κράτος στην Κουμουνδούρου… Ο κ. Βενιζέλος ενεργεί με ευρύτερη συνείδηση, ως άνθρωπος του συστήματος. Θέλει να το υπερασπιστεί από τις απόπειρες των ξυπόλητων να το μολύνουν με την παρουσία τους. Ξέρει ότι, αν δεν υπάρξει ιδεολογικός φραγμός, ο μηχανισμός δεν θα αλωθεί, βέβαια, ενδέχεται, όμως, να αλλοιωθεί.
Αυτή η σκέψη και αυτή η στάση είναι που οδηγούν στην ανεπιφύλακτη σύμπραξη με τη ΝΔ. Η μερίδα του πολιτικού και του κοινωνικού κέντρου που κάνει αυτή την επιλογή, το θεωρεί αυτονόητο. Η άλλη τι θα πράξει τελικά; Θα εξαρτηθεί όχι τόσο από το εκλογικό αποτέλεσμα –τότε θα είναι ίσως αργά– αλλά από τη δυναμική των πολιτικών και οικονομικών εξελίξεων μέχρι τις εκλογές. Από αυτές θα κριθεί τι τελικά θα συμβεί, και η κυβέρνηση και ο ΣΥΡΙΖΑ οφείλουν να το γνωρίζουν. Η λογική των «ίσων αποστάσεων» θεωρητικά προσιδιάζει στο κέντρο. Στην πράξη, όμως, η πυξίδα του στρίβει προς τα εκεί που η μαγνητική έλξη είναι ισχυρή.
Χαράλαμπος Γεωργούλας
Πηγή: Η Εποχή
