Ο δικηγόρος Σαλβατόρε Φακίλε εξηγεί στον Κάρλο Λάνια και το Il Manifesto ότι, μετά από τις προτάσεις της Αυστρίας για απαγόρευση της υποβολής αιτήσεων ασύλου στο έδαφος της γηραιάς ηπείρου και για το άνοιγμα σε τρίτες ασφαλείς χώρες «κέντρων επαναπατρισμού», οι ηγέτες της ΕΕ «προετοιμάζουν το έδαφος, αλλά ουσιαστικά οι δύο κύριες γραμμές που θα πρέπει να ακολουθηθούν, έχουν επιλεγεί».
Ποια είναι η γραμμή της ΕΕ στο προσφυγικό-μεταναστευτικό;
Η πρώτη είναι να δημιουργηθεί ένας ευρωπαϊκός κατάλογος τρίτων ασφαλών χωρών όπου θα μπορούν να στέλνουν τους μετανάστες. Χώρες που οι μετανάστες και οι πρόσφυγες διέσχισαν κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, ίσως και για μια μέρα μόνο, στις οποίες όποιος θέλει να μπορεί να υποβάλει αίτηση ασύλου. Υποψήφιες για ένταξη στον κατάλογο, εκτός από την Τουρκία, που ήδη θεωρείται ασφαλής τρίτη χώρα, είναι οι χώρες της Βόρειας Αφρικής και, σε μια μελλοντική προοπτική, πιθανά και χώρες όπως ο Νίγηρας, όπου δεν υπάρχει πόλεμος και όπου έχει επικυρωθεί η Συνθήκη της Γενεύης. Στη συνέχεια, κάποια από αυτά τα άτομα θα μπορούσαν να επανεγκατασταθούν στην Ευρώπη.
Και η δεύτερη γραμμή;
Συνδέεται πιο άμεσα με τις επανεγκαταστάσεις. Η ιδέα είναι να δημιουργηθούν χώροι σαν τον Νίγηρα, όπου να εγκλωβιστούν οι άνθρωποι –ακόμη και αυτοί που εκκενώνονται από τη Λιβύη– στους οποίους χώρους θα υποβάλλονται οι αιτήσεις ασύλου, και μόνο αυτοί που θα λάβουν θετική απάντηση, θα μπορούν να επανεγκατασταθούν στην Ευρώπη. Αυτά θα είναι τα άτομα που ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις συμμόρφωσης με τις ευρωπαϊκές αξίες, όπως ζητάει η Αυστρία.
Όλα αυτά δεν έρχονται σε αντίθεση με τη Συνθήκη της Γενεύης;
Πρόκειται για μια παράκαμψη της Συνθήκης. Όχι ακριβώς μια κατά γράμμα παραβίασή της, γιατί η τρίτη ασφαλής χώρα προβλέπεται ήδη στην οδηγία για τις διαδικασίες και ο κατάλογος πρέπει απλά να διευρυνθεί. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η Ευρώπη δεν πρέπει να εγγυηθεί προστασία στον πρόσφυγα, αλλά περιορίζεται στο να βρει έναν ασφαλή τόπο όπου θα μπορέσει να υποβάλλει την αίτησή του. Τυπικά, λοιπόν, δεν υπάρχει παραβίαση της Συνθήκης, αλλά στην ουσία ναι, αν για παράδειγμα έχει επιλεγεί μια χώρα σαν την Αίγυπτο, όπου ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων υπάρχει μόνο στα χαρτιά. Όλα αυτά είναι βέβαια δυνατά μόνο στη βάση διμερών συμφωνιών σαν αυτή που υπογράφτηκε με την Τουρκία. Αυτή η συμφωνία λειτουργεί εφόσον μιλάμε για μερικές δεκάδες χιλιάδες άτομα, αλλά τινάζεται εντελώς στον αέρα όταν πρόκειται, αντίθετα, για εκατοντάδες χιλιάδες. Όμως, ο μικρός αριθμός αφίξεων είναι εγγυημένος από συμφωνίες σαν αυτή που έχουμε εμείς με τη λιβυκή ακτοφυλακή.
Πρόκειται για το τέλος του δικαιώματος στο άσυλο;
Πρόκειται για το τέλος του δικαιώματος στο άσυλο, καθώς και της επανεγκατάστασης. Πρόκειται, δηλαδή, για τη δυνατότητα να σταματήσεις το μετανάστη πριν φθάσει στην Ευρώπη και μόνο στη συνέχεια να αποφασίσεις αν θα δεχτείς ή όχι την αίτησή του για διεθνή προστασία. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, αυτό που μέχρι σήμερα θεωρούνταν δικαίωμα, η δυνατότητα να ζητήσει κάποιος άσυλο, μετατρέπεται σε μια παραχώρηση.
Το κλείσιμο των λιμανιών για τους μετανάστες είναι αντίθετο με το Σύνταγμα
Αυτοί που δραπετεύουν από τη χώρα τους, διασχίζοντας με άπειρους κινδύνους την έρημο, διακινδυνεύοντας να πέσουν στα χέρια κακοποιών ή να εγκλειστούν στα κέντρα της Λιβύης, στα οποία υπάρχουν βασανιστήρια, βιασμοί και κάθε είδους μαρτύρια, και επιβιβάζονται σε τυχαία σκάφη διακινδυνεύοντας τη ζωή τους στη θάλασσα, ασφαλώς δεν το κάνουν για διασκέδαση, αλλά γιατί τους εξαναγκάζει η πείνα που παράγεται από τις καταστροφικές πολυεθνικές και από την απόλυτη στέρηση της ελευθερίας που παράγουν τυραννικές κυβερνήσεις (υποτελείς των πολυεθνικών).
Το κλείσιμο των λιμανιών σε ένα πλοίο του λιμενικού το οποίο, λόγω του δικαίου της θαλάσσης, είναι ιταλικό έδαφος, σημαίνει πλήρη παραβίαση του άρθρου 2 του Συντάγματος, σύμφωνα με το οποίο «η Δημοκρατία αναγνωρίζει και εγγυάται τα απαραβίαστα δικαιώματα του ανθρώπου». Είναι εξάλλου μια πράξη πολιτικά εγκληματική που σπρώχνει τους Ιταλούς προς το ρατσιστικό μίσος και για το αθέμιτο της οποίας θα πρέπει να αποφανθεί ο ποινικός κώδικας. Χρειάζεται οι υγιείς δυνάμεις της χώρας, για παράδειγμα με ενέργειες σαν αυτές της Libera (ΣτΜ πριν από μια εβδομάδα, οι ακτιβιστές της οργάνωσης Libera κάλεσαν τις Ιταλίδες και τους Ιταλούς να φορέσουν κόκκινες μπλούζες, σαν αυτές που φορούσαν τα μωρά που περισυλλέχτηκαν νεκρά στο τελευταίο ναυάγιο στη Λιβύη) για να αγωνιστούν ενάντια σε αυτή την απαράδεκτη συμπεριφορά για την αξιοπρέπεια και την τιμή όλων των Ιταλών.
Πάολο Μανταλένα, ιταλός συνταγματικός δικαστής, πρώην πρόεδρος του Συνταγματικού Δικαστηρίου
Απόδοση: Τόνια Τσίτσοβιτς
Πηγή: Η Εποχή
