Είναι αναπόφευκτο να συνδυάσουμε τη μελλοντική εξέλιξη του σιδηροδρόμου με τη ραγδαία μετάβαση των κοινωνιών μας στην εποχή της κλιματικής αλλαγής, που δεν γνωρίζουμε αν θα οδηγηθεί κάποια στιγμή σε μια σταθεροποίηση (της υπερθέρμανσης και άρα της έντασης των ακραίων καιρικών φαινομένων και των άλλων μεταβολών που προκαλεί). Αν παρ’ όλα αυτά επέλθει η σταθεροποίηση θα έχει μεταβάλει ριζικά τις συνθήκες ζωής και τον τρόπο λειτουργίας και οργάνωσης των παραγωγικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων.
Το δυστύχημα των Τεμπών με τις δεκάδες νεκρών, που ήταν αποτέλεσμα καταστροφικών επιλογών σε επίπεδο τόσο ασκούμενων πολιτικών όσο και διοικητικών επιλογών, αλλά και η κραυγαλέα ανικανότητα των κρατικών θεσμών να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις του Ντάνιελ στη Θεσσαλία –και πόσο μάλλον να προβλέψουν τις επιπτώσεις παρόμοιων συμβάντων στο μέλλον, προστατεύοντας τους πληθυσμούς– υποδεικνύουν την ανάγκη εγκαθίδρυσης ενός καθεστώτος αναπαραγωγής και εξέλιξης των κοινωνιών μας απολύτως ασφαλούς και βιώσιμου.9906
Η αναπαραγωγή των καπιταλιστικών καθεστώτων και ειδικότερα του ελληνικού, αναγνωρίζει ως βασική κινητήρια δύναμη την πρωτοβουλία ιδιωτών σχετικά με την παραγωγή και προσφορά υλικών προϊόντων και υπηρεσιών, ενώ η δημιουργία κρατικών θεσμών αποσκοπεί στην ενίσχυση και υποστήριξη αυτής της πρωτοβουλίας, αλλά και τη συμπλήρωσή της όπου αναγνωρίζεται ότι υπάρχουν ανάγκες οι οποίες δεν ικανοποιούνται. Η εγκαθίδρυση του νεοφιλελευθερισμού που συνδυάστηκε στην Ελλάδα με τις παραδόσεις του πελατειακού κράτους, οδήγησε στη μείωση των αμοιβών της εργασίας και του κοινωνικού κράτους, αλλά και στη γενικευμένη τάση ιδιωτικοποίησης όλων των οικονομικών δραστηριοτήτων, και στη γενίκευση στον τομέα ειδικότερα των υπηρεσιών και των δημοσίων επιχειρήσεων, τόσο της διαφθοράς, όσο και της υπονόμευσης της ορθολογικής οργάνωσης της εργασίας.
Όπως έχει αποκαλυφθεί στη συνέχεια του δυστυχήματος των Τεμπών, η εξέλιξη του σιδηρόδρομου χαρακτηρίζεται εδώ και καιρό από μια αποτυχημένη ιδιωτικοποίηση των μεταφορικών δραστηριοτήτων, την ανεπαρκή λειτουργία του εξοπλισμού εξασφάλισης της ασφάλειας των δικτύων, τη διακοπή σε τμήματα του δικτύου αυτών των λειτουργιών, την ανεπαρκή εκπαίδευση και εργασιακή ετοιμότητα των εργαζομένων, την παραβίαση των εσωτερικών κανονισμών, αλλά και των κανόνων φόρτωσης εμπορευμάτων. Και σε όλα αυτά προστέθηκε η παράνομη “αποκατάσταση” του χώρου της σύγκρουσης.
Εξίσου προβληματική είναι και η προσέγγιση της παρέμβασης στη Θεσσαλία που προτείνει η ολλανδική εταιρεία στην κυβέρνηση, που στην πραγματικότητα οδηγεί προς την ιδιωτικοποίηση των νερών, τη χρηματοδότηση μιας σειράς έργων αντιπλημμυρικής προστασίας, χωρίς να υπάρχει μια ολιστική προσέγγιση της αντιπλημμυρικής προστασίας της Θεσσαλίας, ενώ η αναδιάρθρωση των καλλιεργειών αντιμετωπίζεται με μόνο παράγοντα τη “σχετική παραγωγικότητα του νερού”, που οδηγεί σε προβληματικές επιλογές και προτάσεις. Οι στόχοι είναι προφανώς η ιδιωτικοποίηση και η δυνατότητα πελατειακών παραχωρήσεων έργων και χρηματοδοτήσεων, που προκύπτουν από συνεννοήσεις ανάμεσα στην εν λόγω εταιρεία και την κυβέρνηση.
Είναι επομένως αναγκαία μια ριζική αλλαγή προσέγγισης της εξέλιξης και της διοίκησης μιας δημόσιας επιχείρησης όπως ο σιδηρόδρομος, αλλά και της απάντησης στις επιπτώσεις του Ντάνιελ, σχετικά με τις καλλιέργειες, τις υποδομές, την κατοικία και τα δημόσια κτίρια, όπως και τη διαχείριση των υδάτων. Πρόκειται για αλλαγές που αφορούν τη λειτουργία του καθεστώτος συνολικά, και απαιτούν το πέρασμα από την κυριαρχία των ιδιωτικοποιήσεων και των συμπεριφορών με σκοπό το ιδιωτικό κέρδος σε λειτουργίες που εξασφαλίζουν, προς όφελος όλων, διαδικασίες συλλογικών αποφάσεων και ορθολογικών μεθόδων οργάνωσης. Στο πλαίσιο αυτών των συλλογικών αποφάσεων είναι προφανώς αναγκαία η επέκταση των σιδηροδρομικών δικτύων, ώστε να μειωθεί η κατανάλωση ενέργειας στον τομέα των μεταφορών, αλλά συγχρόνως να επεκταθεί η δυνατότητα των φτωχότερων τάξεων και της νεολαίας να μετακινούνται πιο εύκολα και με χαμηλότερο κόστος.
