Ένα χρόνο πριν, κόσμος του κινήματος από τον Πειραιά έκανε κάτι που μπορούμε με βεβαιότητα να το χαρακτηρίσουμε γενναίο. Στο κέντρο μιας πόλης που τα τελευταία χρόνια έχει αλωθεί από τη δράση επιχειρηματικών συμφερόντων, σε συνάφεια με ακροδεξιές δικτυώσεις και την «no politica» κερκίδα του Ολυμπιακού, δημιουργήθηκε η Φαβέλα. Την εναρκτήρια εκδήλωση του νέου ελεύθερου κοινωνικού χώρου πλαισίωσαν όμορα εγχειρήματα: το Νοσότρος από την Αθήνα και το Μικρόπολις από τη Θεσσαλονίκη.
Τι ενόχλησε τους φασίστες της Combat 18 και στοχοποίησαν το χώρο αυτό πριν από λίγες ημέρες; Μα είναι φανερό. Η ριζοσπαστική, κινηματική του δράση με αντιιεραρχικό χαρακτήρα αναδιαμορφώνει τα πολιτικά ισοζύγια, που φαίνονταν να παγιώνονται στην περιοχή. Όπως οι ίδιοι οι συμμετέχοντες/ουσες τόνιζαν στο αρχικό φυσιογνωμικό τους κείμενο: «Η Φαβέλα είναι ένας χώρος που θα χωρέσει όσους και όσες αντιστέκονται, ρατσιστικές-φασιστικές-σεξιστικές αντιλήψεις, λογικές καταστολής και περιορισμού των δικαιωμάτων, καθώς και σε ό,τι υποβαθμίζει ακόμα περισσότερο τη γειτονιά που ζούμε. Όσους και όσες θέλουν να οργανώσουν και να εκφράσουν την αλληλεγγύη τους σε πρόσφυγες, άνεργους, φτωχούς…».
Και το ακόμα περισσότερο ενοχλητικό είναι ότι στη Φαβέλα δεν έμειναν στις διακηρύξεις. Ο κύκλος εργασιών του χώρου είναι τέτοιος που ξεπερνάει πολλές φορές και τις θεσμίσεις επίσημων φορέων της πόλης: μαθήματα χορού, φωτογραφίας, σεμινάρια ιστορίας, κινηματογράφου, θεάτρου, παρουσιάσεις βιβλίων, προβολές ταινιών, επιτραπέζια παιχνίδια, θεματικές φιλοσοφικές συναντήσεις, φιλοξενία συνελεύσεων της Αντιεξουσιαστικής Κίνησης Πειραιά, πάρτυ, γλέντια και πολλές εκδηλώσεις λόγου για διάφορες θεματικές. Κι αν αυτές οι δραστηριότητες φαίνονται κάπως πολιτικά ανώδυνες (που σε καμία περίπτωση δεν είναι), η Φαβέλα έχει κάνει κι άλλα. Άλλωστε, αυτός είναι και ο λόγος που είχε δεχτεί επίθεση με εμπρηστικούς μηχανισμούς από φασίστες στα τέλη του Αυγούστου.
Κοινωνικό Αντιφασιστικό Μέτωπο
Είχε προηγηθεί η δημιουργία του Κοινωνικού Αντιφασιστικού Μετώπου στις αρχές του Αυγούστου του 2017. Όπως σημείωνε τότε το μέτωπο, η ανάγκη δημιουργίας του ήταν πως «ο αντιφασιστικός αγώνας σήμερα στερείται ενός ενιαίου ακηδεμόνευτου φορέα, που να απευθύνεται μαζικά και κοινωνικά στο σύνολο των ανθρώπων που στέκονται απέναντι στη φασιστική απειλή, το ρατσιστικό, εθνικιστικό και μισαλλόδοξο λόγο». Και πράγματι με το Μέτωπο συσπειρώθηκαν από την οικογένεια του Παύλου Φύσσα μέχρι οι εργατικές λέσχες του Πειραιά, άλλοι ελεύθεροι κοινωνικοί χώροι και οργανώσεις της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς. Δεν είναι τυχαίο πως στα μπλοκ του Μετώπου στο Κερατσίνι πορεύτηκαν χιλιάδες για την επέτειο της δολοφονίας του Παύλου Φύσσα από τους ναζί της Χρυσής Αυγής. Και μιας και το Μέτωπο συσπείρωσε τόσο κόσμο στην πορεία, οι φασίστες προσπάθησαν να ξαναεπιτεθούν στις 20 Οκτωβρίου. Από την ανακοίνωση του χώρου διαβάζουμε πως: «μετά το τέλος της μαζικής αντιφασιστικής πορείας στο κέντρο του Πειραιά, μηχανοκίνητο τάγμα εφόδου της Χρυσής Αυγής καταδίωξε αντιφασίστες που συμμετείχαν στην πορεία, φτάνοντας μέχρι τη Φαβέλα. Στο σημείο παράτησαν τις μηχανές και προσπάθησαν να προσεγγίσουν το χώρο πεζοί, χωρίς επιτυχία, αφού η περιφρούρηση της Φαβέλας από τους ανθρώπους που βρισκόμασταν εκεί ήταν σε ετοιμότητα, έχοντας ενημερωθεί για την καταδίωξη». Η ανακοίνωση του χώρου κατέληγε πως: «θέλουμε να καταστεί επίσης σαφές ότι τις ώρες που ο χώρος είναι ανοιχτός, φασίστες και νεοναζί θα μπορούν να βλέπουν την είσοδό του μόνο με κιάλια. Η Φαβέλα θα συνεχίσει να αποτελεί ανοιχτό και ασφαλή τόπο, ακηδεμόνευτης πολιτικής και πολιτιστικής έκφρασης στον Πειραιά».
Ex Portu
Η Φαβέλα συνδέεται πολιτικά, περιφρουρώντας όμως σαφώς την αυτονομία της, με την Αντιεξουσιαστική Κίνηση. Η τοπική συλλογικότητα της ΑΚ στον Πειραιά δημιουργήθηκε από το Δεκέμβρη του 2015 . Όπως σημείωναν τότε σε ανακοίνωσή τους: «αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε ένα νέο εγχείρημα κοινωνικής αντιεξουσίας στον Πειραιά, δηλαδή μία νέα συλλογικότητα αυτόνομη, αλλά όχι αυτονομημένη από το δίκτυο της ΑΚ. Ο Πειραιάς είναι μία πόλη με περιορισμένες κινηματικές δομές, καθώς οι περισσότερες απόπειρες υπέπεσαν στον υδροκεφαλισμό της Αθήνας και δίστασαν μπροστά στη μέχρι τώρα επικρατούσα ηγεμονία των αντιδραστικών αντιλήψεων. Ελάχιστοι αντιμετώπισαν και αντιμετωπίζουν τον Πειραιά ως επίκεντρο της δραστηριότητάς τους και όχι ως παρακολούθημα των δράσεων στην Αθήνα. Ο Πειραιάς, ωστόσο, και για αυτούς τους λόγους, μεταξύ άλλων, παραμένει ένα ανοιχτό πεδίο, αχαρτογράφητο για τα κινήματα, με εξίσου ανοιχτές προοπτικές».
Τελικά, η εδραίωση της Φαβέλας είναι γεγονός. Στον αχαρτογράφητο κινηματικά Πειραιά το τοπικό ρίζωμα συνέβη, συμβαίνει. Ο τρόπος με τον οποίο κάνει τις πολιτικές του εργασίες αυτός ο χώρος της αντιεξουσίας, είναι πολύ συχνά υποδειγματικός, αν συγκριθεί με τις οργανώσεις της ριζοσπαστικής αριστεράς. Η οριζόντια οργανωτική δόμησή του σε συνάφεια με τη μέριμνα του για τοπικότητα και κοινωνική απεύθυνση με τρόπους που είναι κατανοητοί, παράγει πολιτική αποτελεσματικότητα με ριζοσπαστικό πρόσημο.
