Στο χαμηλότερο επίπεδο της Ιστορίας κατάφερε να βυθίσει σε λιγότερες από δύο μέρες τη βρετανική λίρα η κυβέρνηση της νεοεκλεγείσας πρωθυπουργού Λιζ Τρας, που αποφάσισε να επαναφέρει τις «οικονομικές πολιτικές βουντού» και να αναστήσει… ζόμπι του προηγούμενου αιώνα.
Η καρανεοφιλελεύθερη πρωθυπουργός και ο υπουργός Οικονομικών Κουάσι Κουαρτένγκ ανακοίνωσαν την περασμένη Παρασκευή συμπληρωματικό προϋπολογισμό ο οποίος προβλέπει απίστευτες φοροαπαλλαγές για τους πολύ πλούσιους Βρετανούς, ψίχουλα για τη φτωχολογιά και μεγάλες απώλειες για τη μεσαία τάξη. Στα νέα μέτρα -συνολικής μείωσης των φόρων κατά 45 δισ. λίρες- περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων κατάργηση του φορολογικού συντελεστή 45% για τα εισοδήματα πάνω από τις 150.000 λίρες, κατάργηση του ανώτατου ορίου στα μπόνους των τραπεζιτών, ακύρωση της αύξησης του συντελεστή φορολόγησης των επιχειρηματιών από το 19% στο 25%, απαλλαγή καταβολής του τέλους χαρτοσήμου για αγορές ακινήτων αξίας έως 250 χιλιάδων λιρών έναντι 150 χιλιάδων λιρών που ίσχυε έως σήμερα.
Η φιλοσοφία πίσω από αυτά τα μέτρα και άλλα που όπως διεμήνυσε το Σάββατο ο Κουαρτένγκ θα ληφθούν στη συνέχεια είναι τα trickle-down economics, δηλαδή τα οικονομικά από την πλευρά της προσφοράς, που ισχυρίζονται ότι η μείωση των φόρων στους πλούσιους θα δημιουργήσει ένα οικονομικό θαύμα, το οποίο με τη σειρά του θα οδηγήσει σε αύξηση εσόδων και αναπλήρωση των αρχικά χαμένων φόρων του Δημοσίου.
Ο πρώην αντιπρόεδρος των ΗΠΑ -και πρόεδρος μετέπειτα- Τζορτζ Μπους (ο πατήρ), όταν πρωτάκουσε αυτήν την απίστευτη οικονομική θεωρία στις αρχές της δεκαετίας του 1980 από τους νεοφιλελεύθερους οικονομικούς σύμβουλους της κυβέρνησης Ρέιγκαν, είχε αυθόρμητα πει ότι πρόκειται για «οικονομικές πολιτικές βουντού». Παρ’ όλα αυτά, οι περικοπές φόρων υπέρ των πλουσίων (με πρόφαση την οικονομική ανάπτυξη) εφαρμόστηκαν από την κυβέρνηση Ρέιγκαν και αποτέλεσαν σημαία των Ρεπουμπλικανών επί δεκαετίες. Αναρίθμητες μελέτες απέδειξαν ωστόσο ότι τα «οικονομικά βουντού» όσες φορές εφαρμόστηκαν ούτε αναπτυξιακή έκρηξη τροφοδότησαν, ούτε απασχόληση, μισθούς, επενδύσεις και παραγωγικότητα ενίσχυσαν, ούτε τα έσοδα του κράτους αβγάτισαν. Εκείνοι που αβγάτισαν τα πλούτη τους ήταν μόνο οι πολύ πλούσιοι και οι μεγάλες επιχειρήσεις. Δεκαετίες πολιτικών trickle-down στις ΗΠΑ οδήγησαν στην αναδιανομή συνολικών μισθολογικών αυξήσεων περίπου 50 τρισ. δολαρίων από το φτωχότερο 90% του πληθυσμού προς το πλουσιότερο 1%. Επρόκειτο για καθαρά ταξική πολιτική που αύξανε την οικονομική ανισότητα.
Σύμφωνα με ανάλυση του ανεξάρτητου θινκ τανκ Resolution Foundation, με τα «βουντού» της κυβέρνησης Τρας το πλουσιότερο 5% των Βρετανών θα δει το εισόδημά του να αυξάνεται κατά 2% στο επόμενο οικονομικό έτος, ενώ το υπόλοιπο 95% του πληθυσμού θα φτωχύνει δεδομένης της συνεχής ανόδου του κόστους διαβίωσης.
Το ετήσιο όφελος από τις φοροαπαλλαγές και τα επιδόματα της κυβέρνησης θα είναι ακραία δυσανάλογο: το φτωχότερο 20% του πληθυσμού θα κερδίσει κατά μέσο όρο 90 λίρες, το μεσαίο 20% θα χάσει 780 λίρες και το πλουσιότερο 5% θα έχει κέρδος 2.250 λίρες! Ταυτόχρονα, ακόμη 2,3 εκατομμύρια Βρετανοί θα βυθιστούν κάτω από το όριο της φτώχειας, μεταξύ των οποίων και 700 χιλιάδες παιδιά. Πρόκειται για «ταξικό πόλεμο», κραύγασαν ευθύς αμέσως μετά την ανακοίνωση των μέτρων αρκετοί βουλευτές της αντιπολίτευσης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Κουαρτένγκ διεμήνυσε ότι η κυβέρνηση στοχεύει να αναπληρώσει το δημοσιονομικό κενό με αύξηση του κρατικού δανεισμού τα επόμενα χρόνια κατά 400 δισ. λίρες. Το τεράστιο ποσό -που το βρετανικό Δημόσιο θα κληθεί να δανειστεί με ολοένα και υψηλότερο επιτόκιο- προκάλεσε ενστάσεις και ανησυχία στις αγορές για τη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών της Βρετανίας και προκάλεσε την άγρια πτώση της λίρας, που χθες τα ξημερώματα υποχώρησε έως και τα 1,03 δολάρια, το χαμηλότερο επίπεδο της ιστορίας της. Αργότερα και εν μέσω φημών για επικείμενη στήριξη από την Τράπεζα της Αγγλίας -με νέα αύξηση των επιτοκίων- η λίρα ανέκαμψε κάπως.
Το ερώτημα όμως παραμένει: Γιατί τώρα, εν μέσω κρίσης διαβίωσης, ενεργειακής κρίσης, ενός πολέμου στην Ευρώπη, μια νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση προκαλεί με μια τόσο σκανδαλωδώς άνιση και επικίνδυνη οικονομική πολιτική; Και ακόμη ευρύτερα, γιατί οι ελίτ με τις πολιτικές που προωθούν παγκοσμίως την τελευταία 2ετία ρίχνουν συνεχώς λάδι στη φωτιά, γιατί ωθούν την ανθρωπότητα στα άκρα; Ποιος ο απώτερος στόχος τους;
Μπάμπης Μιχάλης
