Τον Μάιο, εκατοντάδες προσωπικότητες στον χώρο της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ) εξέδωσαν κοινή ανακοίνωση που περιέγραφε την υπαρξιακή απειλή την οποία η τεχνολογία που βοήθησαν να δημιουργηθεί θέτει για την ανθρωπότητα. «Η εξάλειψη του κινδύνου αφανισμού από την ΤΝ θα έπρεπε να αποτελεί παγκόσμια προτεραιότητα» ανέφερε. Την επιστολή υπέγραφαν εκατοντάδες διευθυντικά στελέχη και επιστήμονες εταιρειών όπως η OpenAI, η DeepMind της Google, η Anthropic και η Microsoft.
Το κίνητρο πίσω από την επιστολή ήταν η υπόσχεση αλλά και η απειλή της δημιουργικής ΤΝ, ενός τύπου τεχνολογίας που μπορεί να διαχειριστεί και να παράγει τεράστιες ποσότητες δεδομένων. Η κυκλοφορία του ChatGPT από την OpenAI τον Νοέμβριο προκάλεσε πυρετώδη ενθουσιασμό καθώς έδειχνε τη δυνατότητα ισχυρών γλωσσικών μοντέλων -την τεχνολογία πίσω από το chatbot- να παράγει πειστικά κείμενα, να γράφει δοκίμια ή να βελτιώνει τα ηλεκτρονικά μηνύματα. Προκάλεσε όμως και μια κούρσα μεταξύ των εταιρειών του τομέα για το ποιος θα βγάλει στην κυκλοφορία τα πρώτα εργαλεία δημιουργικής ΤΝ για καταναλωτές που θα μπορούν να παράγουν κείμενα και ρεαλιστικές εικόνες. Ο θόρυβος γύρω από την τεχνολογία οδήγησε επίσης σε αυξανόμενη επίγνωση των κινδύνων της: της δυνατότητας να δημιουργεί και να διαδίδει παραπληροφόρηση ενόψει εκλογών, της ικανότητας αντικατάστασης ή μεταμόρφωσης εργασιών, ιδίως στον δημιουργικό τομέα, καθώς και του λιγότερο άμεσου κινδύνου να γίνει περισσότερο ευφυής και να ξεπεράσει τους ανθρώπους.
Οι Βρυξέλλες κατάρτισαν αυστηρά μέτρα για τη χρήση της ΤΝ, που μεταφέρουν στις τεχνολογικές εταιρείες το βάρος να διασφαλίσουν ότι τα μοντέλα τους δεν παραβιάζουν τους κανόνες. Το πολύκροτο σχετικό νομοσχέδιο αναμένεται να εγκριθεί πλήρως πριν το τέλος του χρόνου. Περιλαμβάνει όμως μια περίοδο χάριτος δύο ετών για τις εταιρείες προτού υποχρεωθούν να εναρμονιστούν με τους κανόνες. Νομοθέτες και τεχνολογικές εταιρείες μιλούν εδώ και καιρό για την ανάγκη ελέγχου της ΤΝ, όμως οι ιδέες για τους ρυθμιστικούς κανόνες που θα αφορούν στα μοντέλα και τους δημιουργούς τους αποκλίνουν σημαντικά από περιοχή σε περιοχή. Η Ευρωπαϊκή Ένωση κινήθηκε πιο γρήγορα από τις ΗΠΑ, όπου οι νομοθέτες προετοιμάζουν μια ευρεία αξιολόγηση της ΤΝ για να καθορίσουν πρώτα ποια στοιχεία της τεχνολογίας θα πρέπει να ρυθμιστούν και τι ήδη καλύπτεται από την υφιστάμενη νομοθεσία. Η Βρετανία, στο μεταξύ, προσπαθεί να χρησιμοποιήσει τη θέση της εκτός Ε.Ε. για να σχεδιάσει το δικό της ευέλικτο καθεστώς, που θα ρυθμίζει τις εφαρμογές ΤΝ κατά τομέα. Τόσο η αμερικανική όσο και η βρετανική προσέγγιση αναμένεται να είναι περισσότερο φιλικές προς τις επιχειρήσεις, σε αντίθεση με το νομοσχέδιο των Βρυξελλών που επικρίνεται ήδη από τις τεχνολογικές εταιρείες. Οι πιο αυστηροί κανόνες ενδέχεται ωστόσο να παρουσιαστούν από την Κίνα, που επιδιώκει να εξισορροπήσει τον στόχο του ελέγχου των πληροφοριών που παράγουν τα μοντέλα με τον τεχνολογικό ανταγωνισμό με τις ΗΠΑ.
Καθένας φαίνεται να έχει τις δικές του ιδέες, τη στιγμή που οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η τεχνολογία επεκτείνεται ταχύτατα σε κοινή χρήση και ο χρόνος για να καταλήξουμε σε κάποιου είδους συναίνεση λιγοστεύει. Τον Ιούλιο, ο ΟΟΣΑ προειδοποίησε ότι τα επαγγέλματα που απειλούνται περισσότερο να αντικατασταθούν από την ΤΝ είναι εκείνα υψηλά εξειδικευμένων υπαλλήλων, επαγγέλματα που αποτελούν το 27% των θέσεων εργασίες στα κράτη – μέλη του. Η έκθεσή του υπογράμμιζε την «άμεση ανάγκη δράσης» και συντονισμού προκειμένου «να αποφευχθεί μια κούρσα προς τον πάτο». Μέχρις ότου ουσιαστικοί κανόνες τεθούν σε εφαρμογή, οι τεχνολογικές εταιρείες θα συνεχίσουν να αστυνομεύουν τον εαυτό τους. Για εκείνους, αυτή είναι η σωστή προσέγγιση. Θα μπορούν να συμφωνούν μεταξύ τους σε νέα πρότυπα για την τεχνολογία καθώς αυτή θα εξαπλώνεται και θα αναπτύσσεται. Οι νομοθέτες θα μπορούν αργότερα να καταλήγουν σε ρυθμιστικούς κανόνες όταν και όπου χρειάζεται.
Τέσσερις από τις μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου -Anthropic, Google, Microsoft και OpenAI- ένωσαν τις φωνές τους τον Ιούλιο για να ιδρύσουν το κοινό φόρουμ Frontier Model, που θα έχει ως στόχο να προάγει την τεχνολογία υπεύθυνα. Αρκετοί ακτιβιστές επισημαίνουν όμως ότι η ίδια ακριβώς προσέγγιση απέτυχε κατά την προηγούμενη μεγάλη τεχνολογική επανάσταση, με την ανάδυση των κοινωνικών μέσων. Νόμοι που θα ρυθμίζουν τις δραστηριότητες για πλατφόρμες όπως το Facebook, το Instagram και το TikTok είναι ακόμα στο στάδιο της υλοποίησης. Ο Νόμος περί Ψηφιακών Υπηρεσιών της Ε.Ε. μόλις τίθεται σε εφαρμογή και στη Βρετανία το νομοσχέδιο περί Διαδικτυακής Ασφάλειας καταρτίζεται ακόμα, έπειτα από έξι χρόνια.
Εν απουσία ρυθμιστικού πλαισίου και ελέγχου, η παραπληροφόρηση και το επιβλαβές περιεχομένου εξαπλώνονται, με ελάχιστες συνέπειες για τους ιδιοκτήτες των δημοφιλών μέσων. «Είναι σαφές ότι η αυτορρύθμιση δεν απέδωσε» σημειώνει ο Λέσλι από το Ινστιτούτο Αλαν Τούρινγκ. «Ένα πολύ μεγάλο μέρος από τις πολιτικές και κοινωνικές ζωές μας έχει διαμορφωθεί από τη στάση της Silicon Valley, που υποστηρίζει την αυτορρύθμιση. Δεν μπορούμε να επαναλαμβάνουμε τα ίδια λάθη». Η τεχνολογία έχει εξελιχθεί σε πιθανή απειλή εξαιτίας τόσο των τρομακτικών δυνατοτήτων της όσο και του πόσο ανεξέλεγκτη είναι. Πρόκειται για έναν εξαιρετικά επιβλαβή συνδυασμό για όποιον προσπαθήσει να περιορίσει τις αρνητικές δυνατότητές της.
Το παρόν αποτελεί συντομευμένη εκδοχή του πρωτότυπου δημοσιεύματος
Των Christina Criddle, Λονδίνο Javier Espinoza, Βρυξέλλες και Quaner Liu, Χονγκ Κονγκ
Η ΑΥΓΗ από FINANCIAL TIMES
