Οι αντιδράσεις στην ξενοφοβική πολιτική της Ιταλίας επαφίενται πλέον στην κοινωνία των πολιτών. 215 διανοούμενοι υπέγραψαν μια επιστολή (η συγκέντρωση υπογραφών συνεχίζεται), στην οποία η μεταναστευτική πολιτική της κυβέρνησης Σαλβίνι – Ντι Μάιο καταγγέλλεται ως «αντισυνταγματική και αντίθετη με τα πιο στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα». Οι υπογράφοντες τονίζουν: «Στο μέλλον δεν θα παρακολουθούμε χωρίς να αντιταχθούμε με όλα τα ενδεχόμενα νόμιμα μέσα την επαναπροώθηση ανθρωπιστικών σκαφών, την απειλή «απογραφών» εθνικο-ρατσιστικού τύπου ή άλλα γεγονότα παρόμοιας σοβαρότητας. Καταγγέλλουμε ως εξίσου επικίνδυνο, αντισυνταγματικό και απαράδεκτο ολόκληρο τον ευρωπαϊκό πολιτικό άξονα ρατσιστικού και εθνικιστικού προσανατολισμού προς τον οποίο βλέπει ιδεολογικά αυτή η κυβέρνηση. Ανέκαθεν οι μεταναστευτικές ροές είναι φυσικές και ουσιώδεις για τις ανθρώπινες κοινωνίες. Ο σεβασμός της πολιτιστικής διαφορετικότητας, του δικαιώματος στο άσυλο και του δικαιώματος ένταξης, αρχών που κατακτήθηκαν στην Ευρώπη με την ήττα του ναζισμού και του φασισμού, είναι ο μοναδικός δρόμος που είναι αναγκαίο να ρυθμιστεί και να διανυθεί, φυσικά σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ζητάμε από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας να απαγορεύσει ως αντισυνταγματικό κάθε μέτρο που εμπνέεται από εθνικές-ρατσιστικές διακρίσεις ή που βλάπτει το δικαίωμα στο άσυλο». Το κείμενο με τις υπογραφές θα αποσταλεί στον Σέρτζιο Ματαρέλα, τον πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Οι αξιέπαινες κινήσεις αυτού του είδους, όμως, δεν επαρκούν για να αναστρέψουν τον εκφασισμό της κοινωνίας, για τον οποίο ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό η αριστερά της Ιταλίας, μια αριστερά με έλλειμμα στόχων, χωρίς ενωτική διάθεση και με εμφανές έλλειμμα ηγεσίας.
