Παντελής Μπουκάλας

Με πρόταση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, τη σύμφωνη γνώμη σχεδόν όλων των φορέων της πόλης και χωρίς αντιδράσεις από την ανάδοχο εταιρεία, είχε επιλεγεί να μείνει στη θέση του το μνημειακό σύνολο, τα 84 μέτρα της πρωτοβυζαντινής Εγνατίας, σαν ανοιχτό μουσείο μύησης στα Πρώιμα Βυζαντινά χρόνια, που θα το ζήλευε και η Κωνσταντινούπολη. Δεν είναι άραγε ένα σχολείο μνήμης και ομορφιάς τα εκθέματα που στεγάζει ο σταθμός του μετρό στο Μοναστηράκι, μαζί με ένα τμήμα της κοίτης του Ηριδανού; Μολαταύτα, στην πρόσφατη επίσημη ομιλία του στη Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης ο πρωθυπουργός αιφνιδίασε τους πάντες, αποκηρύσσοντας τη διατήρηση κατά χώραν και ανακοινώνοντας την επιστροφή στην απορριφθείσα μέθοδο της απόσπασης και επανατοποθέτησης, η οποία και σε χρόνο θα κοστίσει και σε χρήμα. Και επιπλέον θα εκθέσει σε σοβαρούς κινδύνους τις αρχαιότητες. Τόσο εύκολο είναι άραγε να διαλυθεί όχι ένα μνημείο, αλλά ένα τοπίο ολόκληρο, να μετακινηθεί και έπειτα να μεταφερθεί και πάλι στον τόπο όπου βρέθηκε, και όχι απλώς να επανατοποθετηθεί αλλά στην ουσία να ανακατασκευαστεί; Πόσο το σκέφτηκε ο κ. Κυριάκος Μητσοτάκης πριν καταλήξει στη λύση αυτή, άγνωστο. Γνωστό είναι ότι δεν συσκέφτηκε με κανέναν από τους εμπλεκομένους. Οι υφιστάμενοί του πάντως τον χειροκρότησαν ενθουσιωδώς. Λογικό. Οι κάμερες γράφουν, οι κομματάρχες και οι οπαδοί ελέγχουν. Αλλωστε, με τον ίδιο αυθόρμητο ενθουσιασμό θα τον χειροκροτούσαν κι αν έλεγε τα ακριβώς αντίθετα. Ετσι συνηθίζεται.

Ψυχή και καρδιά έχουν και οι Βραζιλιάνοι, και οι Τσέχοι, και οι Νεοζηλανδοί, και οι παίκτες που εκπροσωπούν το Λίχτενσταϊν ή τις Φερόες νήσους· όπου «ψυχή» η αγάπη για τη φανέλα, το πείσμα, ο αθλητικός εγωισμός, και το κυνήγι της προσωπικής διάκρισης βέβαια. Στο ρήμα «εκπροσωπούν» είναι το κουμπί. Οι αθλητές εκπροσωπούν τη χώρα τους στο άθλημά τους και για το άθλημά τους. Δεν είναι «γενικοί αντιπρόσωποι» του έθνους τους, για να θυμηθούμε έναν όρο της αγοράς. Η νίκη ή η ήττα τους είναι κατ’ αρχάς και εντέλει δική τους, όχι της πατρίδας τους. Ο πιθανός θρίαμβός τους δεν πιστοποιεί ότι στη χώρα τους κυκλοφορούν αποκλειστικώς ακμαία γονίδια, η δε ήττα τους δεν είναι τεκμήριο εθνικού μαρασμού. Τέτοιες υπερβολές και «παραναγνώσεις», το ξέρουμε, οδήγησαν σε πάμπολλες χώρες στο «εθνικό ντοπάρισμα», στην «υπέρ πατρίδος» χρήση αναβολικών.

Οι «Φρουροί του Δάσους» ηττήθηκαν. Οχι μόνο επειδή αρκετοί σκοτώθηκαν σ’ έναν πόλεμο εκ προοιμίου άνισο, αλλά και επειδή στη χώρα τους από τον Νοέμβριο του 2018 ηγεμονεύει κάποιος που καμαρώνει να τον αποκαλούν «Λοχαγό Αλυσοπρίονο»: ο ακροδεξιός Ζαΐρ Μεσσίας Μπολσονάρο. Μεσσίας είναι το ενδιάμεσο όνομά του, αλλά κάπως έτσι πρέπει να νιώθει, ένας Εκλεκτός, όπως το πρότυπό του, ο Ντόναλντ Τραμπ. Για τον Μπολσονάρο, οι φυλές του Αμαζονίου είναι «παράσιτα», οι Αφρικανοί μετανάστες «απόπατος», η κλιματική κρίση «μύθος» και οι Ευρωπαίοι πολιτικοί που (λένε ότι) ανησυχούν για την καταστροφή του Αμαζονίου «αποικιοκράτες». Οι μη κυβερνητικές οικολογικές οργανώσεις; «Μνησίκακοι που σκορπούν φωτιές επειδή η κυβέρνηση τους έκοψε τα κονδύλια». Αυτή την εξήγηση έδωσε ο μεσσιανίσκος για τις 80.000 πυρκαγιές στον Αμαζόνιο, διπλάσιες από του περυσινού Αυγούστου. Σίγουρα, αρκετές είναι φυσικές, ενταγμένες στους παμπάλαιους ρυθμούς της φύσης, και για μερικές φταίει η ξηρασία, για την οποία μάλλον δεν ευθύνεται μόνο η φύση. Οι υπόλοιπες όμως είναι έργο των χειρών των γαιοκτημόνων, που λύθηκαν εντελώς επί Μπολσονάρο· η «αναπτυξιακή» και παρασιτοκτόνα ρητορική του μεταφράζεται σε εντολή καταβρόχθισης του δάσους από τα βιομηχανικά λόμπι, που δούλεψαν υπερεντατικά για να τον ενθρονίσουν και πλέον απαιτούν την ανταμοιβή τους.

Ρωτάμε «έγκυρους κύκλους», «έμπειρες διπλωματικές πηγές», «καλά ενημερωμένα τραπεζικά στελέχη» και βέβαια το «στενό περιβάλλον» του ενός ή του άλλου πολιτικού. Από προχθές σε όλους αυτούς τους άκρως ενημερωμένους παράγοντες προστέθηκε η «Διάχυτη Πληροφόρηση». Την πρόσθεσε ο γραμματέας της Ν.Δ. Λευτέρης Αυγενάκης, συνεντευξιαζόμενος στον ΣΚΑΪ: «Υπάρχει ο φόβος και η αίσθηση, δεν νομίζω ότι θα γίνουν συντονισμένες ενέργειες από πλευράς ΣΥΡΙΖΑ, αλλά υπάρχει διάχυτη η πληροφόρηση, ότι κάποιοι είναι αποφασισμένοι ακόμα και να αλλοιώσουν τα εκλογικά αποτελέσματα». «Φόβος, Αίσθηση, Διάχυτη Πληροφόρηση». Αντικειμενικά πράγματα. Δημιουργούν μιαν εντύπωση επιστημονικότητας αρκετά πειστικότερη από την εντύπωση που θα προκαλούσες αν έλεγες «κάπου πήγα, κάποιον είδα, κάτι μου είπε να σας πω».

Μπορεί κανείς να είναι και άθεος και θρήσκος; Η απάντηση συναρτάται με τη σημασία που αποδίδει ο καθένας στους όρους θρησκευτικότητα και πίστη, κυρίως δε με το αν χρειάζεται ή όχι την ύπαρξη υπερφυσικού Δημιουργού για να αποδεχθεί ότι το σύμπαν έχει νόημα ότι, απλούστερα, η ίδια η ζωή, η δική μας και όλων των πλασμάτων, έχει νόημα και δεν είναι μια ουρανομήκης φάρσα, η σκιά του κενού.

«​​Εθνικό» μεν το μήνυμα που έφτασε στο κινητό χιλιάδων μαθητών, ανελλήνιστο δε: «Εκτακτο. Την Πέμπτη 29/11 κάλεσμα για πανελλαδική κατάληψη σε όλα τα σχολεία της χώρας με θέμα εθνικά θέματα, Μακεδονικό, Κατσίφας και Β. Ηπειρος. Μιλήστε όλοι με τα 15μελές σας». Πρώτη λοιπόν κατελήφθη η Γραμματική. «Το δεκαπενταμελές, τα δεκαπενταμελές», άρα και «του δεκαπενταμελές». Κάπως σαν τα ελληνικά τού «εγέρθητος».