Μπάμπης Μιχάλης

Ο Τζεφ Μπέζος (Amazon) που ακολούθησε την περασμένη Τρίτη τα… χνάρια του Καραγκιόζη, ο Ρίτσαρντ Μπράνσον (Virgin) που πέταξε νωρίτερα και ο Ελον Μασκ (Tesla) που θέλει κι αυτός να εκτοξευθεί με ρουκέτα στο Διάστημα δεν προκαλούν ούτε γέλιο ούτε θαυμασμό, αλλά θυμό. Ενώ η ανθρωπότητα και συνολικά ο πλανήτης μαστίζονται από την πανδημία, την κλιματική αλλαγή, την ακραία οικονομική ανισότητα και την πείνα, οι τρεις δισεκατομμυριούχοι είπαν να βγουν μια βόλτα να δουν τα πράγματα από τη στρατόσφαιρα. Δεν πρόκειται για επίτευγμα, αλλά για αναισθησία, τρέλα, εγωισμό. Το εν λόγω «τρίο» και οι υπόλοιποι δισεκατομμυριούχοι του κόσμου αβγάτισαν τα πλούτη τους στη διάρκεια της πανδημίας. Οι Αμερικανοί δισεκατομμυριούχοι μόνο έγιναν κατά περίπου 1,8 τρισ. δολάρια πλουσιότεροι από την έναρξή της, ενώ το μονοπώλιο των μεγάλων φαρμακευτικών εταιρειών στα εμβόλια δημιούργησε 9 νέους δισεκατομμυριούχους. Ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου Τζεφ Μπέζος -που χάρη στο σαθρό φορολογικό καθεστώς πληρώνει εδώ και χρόνια ελάχιστο φόρο εισοδήματος- σχεδόν διπλασίασε την ατομική του περιουσία. Αν έβαζε το χέρι στην τσέπη -όχι πολύ βαθιά- θα είχε εμβολιαστεί όλος ο κόσμος και θα παρέμενε πλουσιότερος απ’ ό,τι πριν από την πανδημία. Προτίμησε να ξοδέψει 7,5 δισ. δολάρια για το ενδεκάλεπτο ταξίδι του στο Διάστημα. Σε αυτά τα 11 λεπτά τουλάχιστον 11 άνθρωποι πέθαναν από πείνα.

Η αυξανόμενη χρήση της τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπου από τις τράπεζες και τις άλλες επιχειρήσεις προκαλεί ήδη τεράστιες αντιδράσεις. Την περασμένη εβδομάδα, μεταξύ άλλων, 25 ΜΚΟ κάλεσαν τις κυβερνήσεις να απαγορεύσουν τη χρήση της τονίζοντας ότι αυτή θέτει σε κίνδυνο την ιδιωτικότητα, στοχοποιεί περιθωριοποιημένες κοινωνικές ομάδες και επιβάλλει ως κοινωνικά αποδεκτή την παρεμβατική παρακολούθηση. Εκτός από το περιβάλλον Μεγάλου Αδελφού και τα σοβαρά ζητήματα σεβασμού της ιδιωτικής ζωής και των ατομικών ελευθεριών που εγείρει, τεράστιοι κίνδυνοι υπάρχουν και από τις ενδεχόμενες δυσλειτουργίες των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης και τις διακρίσεις που μπορεί αυτές να τροφοδοτήσουν. Οι αλγόριθμοι αναγνώρισης προσώπου, που επεξεργάζονται τα βιομετρικά δεδομένα, εκτελούνται με βάση διαφορετικά δημογραφικά στοιχεία, με αποτέλεσμα οι διακρίσεις που έχουν εισχωρήσει σε αυτούς κατά την κατασκευή τους να ενισχύουν κοινωνικές προκαταλήψεις. Εχει διαπιστωθεί ότι ορισμένα προγράμματα υπολογιστικής όρασης είναι λιγότερο ακριβή στους έγχρωμους απ’ ό,τι στους λευκούς και αρκετές φορές οδηγούν σε λανθασμένα και άδικα αποτελέσματα. Οι λανθασμένες ταυτοποιήσεις οδηγούν με τη σειρά τους σε συλλήψεις αθώων από την αστυνομία, ενώ συνολικά υπάρχει δυσανάλογη χρήση των συστημάτων για τον έλεγχο των φτωχότερων κοινοτήτων και των μειονοτήτων.

Γκέιτς, Μπέζος, Μπάλμερ και άλλοι Αμερικανοί δισεκατομμυριούχοι, που ρητορικά τάσσονται υπέρ της υψηλότερης φορολόγησης του πλούτου, κάνουν... την πάπια στην πρόταση για φορολόγηση του μεγάλου πλούτου στην Ουάσινγκτον όπου φορολογούνται, που θα απέφερε στην Πολιτεία πρόσθετα ετήσια έσοδα 2,3 δισ. δολάρια. Αρκετοί δισεκατομμυριούχοι όπως ο Μπιλ Γκέιτς διαμηνύουν δημόσια εδώ και καιρό ότι είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν υψηλότερους φόρους προκειμένου να πληρωθεί ο λογαριασμός της πανδημίας αλλά και να μετριαστεί η τεράστια οικονομική ανισότητα. Ωστόσο, όταν μια νομοθετική διαδικασία για την υψηλότερη φορολόγησή τους ξεκίνησε στην Πολιτεία τους, αυτοί βουβάθηκαν μπαίνοντας σε περίοδο βαθιάς σιωπής.

O Τζορτζ Μπους (ο πρεσβύτερος) είχε παρομοιάσει τις θεωρίες των trickle down ecomics με οικονομικά… βουντού. Η περιβόητη ρήση αφορούσε τον ισχυρισμό των οικονομικών της προσφοράς και οικονομικής ατζέντας του Ρόναλντ Ρίγκαν (Reaganomics) ότι οι περικοπές της φορολογίας των πλουσίων θα τροφοδοτήσουν τόσο μεγάλη ανάπτυξη και τόσο υψηλά φορολογικά έσοδα που αυτά θα επαρκέσουν για τη χρηματοδότηση των απωλειών στα δημόσια ταμεία. Η μελέτη των Χόουπ και Λίμπεργκ δείχνει, ωστόσο, ότι επί πενήντα ολόκληρα χρόνια η εφαρμογή αυτής της θεωρίας και ο στενός της εναγκαλισμός από τις περισσότερες κυβερνήσεις της Δύσης δεν απέφεραν αυτά που υπόσχονταν. Η μείωση της φορολογίας των πλουσίων και των επιχειρήσεων δεν οδήγησε ούτε σε υψηλότερη ανάπτυξη ούτε σε υψηλότερα φορολογικά έσοδα ούτε σε μείωση της ανεργίας ούτε σε διάχυση της ευημερίας στη μεσαία τάξη και στα υπόλοιπα κοινωνικά στρώματα. «Με βάση την έρευνά μας, θα υποστηρίζαμε ότι η οικονομική λογική για τη διατήρηση των φόρων για τους πλούσιους σε χαμηλά επίπεδα είναι αδύναμη. Στην πραγματικότητα, αν κοιτάξουμε πίσω στην ιστορία, η περίοδος με τους υψηλότερους φόρους για τους πλούσιους -η περίοδος μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο- ήταν επίσης μια περίοδος με υψηλή οικονομική ανάπτυξη και χαμηλή ανεργία», τόνισε ο Λίμπεργκ μερικά εικοσιτετράωρα μετά τη δημοσίευση της μελέτης στo CBS MoneyWatch. Τα συμπεράσματα της μελέτης θα έπρεπε λογικά να αποτελούν χαρμόσυνο νέο για τις κυβερνήσεις που θα κληθούν σύντομα να κλείσουν τις μαύρες τρύπες που δημιούργησαν στα δημόσια οικονομικά οι εκτεταμένες δαπάνες για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Αν μη τι άλλο, τους ανάβει το πράσινο φως για να φορολογήσουν περισσότερο τους πλούσιους και να αυξήσουν τα φορολογικά τους έσοδα άφοβα, χωρίς να ανησυχούν για τυχόν επιπτώσεις στην οικονομία.

Η έκθεση υπογραμμίζει ότι η Κίνα και η Ανατολική Ασία ευρύτερα, παρότι χτυπήθηκαν νωρίτερα από την πανδημία, αποδείχθηκαν πιο επιδέξιες και αποτελεσματικές στη διαχείρισή της έναντι της Ευρώπης και της Αμερικής και αυτό θα λειτουργήσει προς όφελός τους τα επόμενα χρόνια. (...) Αναμένει ότι τόσο η Κίνα -το ΑΕΠ της οποίας προβλέπεται να αυξηθεί κατά 2% φέτος και κατά 5% το 2021- όσο και η Ινδία -που θα καταγράψει ύφεση 3% φέτος και ανάπτυξη 8% το 2021- θα επιτύχουν τις καλύτερες επιδόσεις απ’ όλες τις οικονομίες του κόσμου. Αντίθετα, τη μεγαλύτερη καθίζηση από τις μεγάλες οικονομίες του κόσμου αναμένεται ότι θα έχουν οι Ιταλία (-11%), Γερμανία (-8%), Βραζιλία (-8%) και Ισπανία (-8%). Για τις ΗΠΑ αναμένεται ύφεση -5% φέτος και στη συνέχεια μέτρια σχετικά ανάκαμψη +3% το 2021 και +1,9% το 2022. Το αμερικανικό ΑΕΠ δεν πρόκειται να αγγίξει τα προ κρίσης επίπεδα πριν από το 2023 ενώ ο μέσος ρυθμός ανάπτυξης θα προσεγγίσει μεταξύ 2022 και 2024 το 1,9% και στη συνέχεια θα επιβραδυνθεί στο 1,6%. Η Κίνα αντίθετα αναμένεται να καταγράψει από το 2021 ώς το 2025 μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 5,7% και εν συνεχεία, από το 2026 έως το 2030, 4,5%. Η διαφορετική δυναμική θα οδηγήσει την κινεζική οικονομία ταχύτερα στην κορυφή της παγκόσμιας κατάταξης, το 2028 αντί για το 2033 που ήταν η προηγούμενη εκτίμηση του CEBR, και τις ΗΠΑ στη δεύτερη θέση. Ο μέσος Κινέζος όμως θα συνεχίσει -με βάση το κατά κεφαλήν εισόδημα- να είναι φτωχότερος σε σχέση με τον μέσο Αμερικανό, καθώς ο πληθυσμός της Κίνας είναι 4πλάσιος του αντίστοιχου των ΗΠΑ. Η άλλη μεγάλη οικονομία της ηπειρωτικής Ασίας, η Ινδία, που πέρυσι ξεπέρασε τη Βρετανία και έγινε η 5η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, θα οπισθοχωρήσει εξαιτίας των επιπτώσεων της πανδημίας. Ωστόσο ώς το τέλος της δεκαετίας θα είναι η 3η μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη, καθώς θα ξεπεράσει ξανά τη Βρετανία (2024) αλλά και τις Γερμανία (2027) και Ιαπωνία (2030).

Η πανδημία του κορονοϊού και οι αλλαγές που επιφέρει στην παραγωγική διαδικασία μεγεθύνουν ακόμη περισσότερο τις μεγάλες αντιθέσεις που βιώσαμε τα τελευταία χρόνια. Νωρίτερα αυτήν την εβδομάδα, το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός προέβλεψε ότι σε 5 χρόνια από σήμερα οι μισές δουλειές θα πραγματοποιούνται από ρομπότ και μηχανές καθώς όλο και περισσότερες μεγάλες επιχειρήσεις αρπάζουν την ευκαιρία που τους προσέφεραν τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης για να εφαρμόσουν τα επιτεύγματα της τεχνητής νοημοσύνης και να μειώσουν το εργασιακό κόστος. Ερευνα της McKisney αποκάλυψε προχθές ότι πάνω από τις μισές μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις της Ευρώπης κινδυνεύουν να βάλουν λουκέτο ώς τον επόμενο Σεπτέμβριο αν κάτι δεν αλλάξει προς το καλύτερο, οδηγώντας πάνω από 50 εκατομμύρια Ευρωπαίους εκτός αγοράς εργασίας. Το ΔΝΤ προειδοποίησε την προηγούμενη εβδομάδα ότι η πανδημία μπορεί να βυθίσει φέτος περισσότερους από 90 εκατ. ανθρώπους στην ακραία φτώχεια και την πείνα. Tην ίδια στιγμή, όμως, μια πολύ μικρή μερίδα της ανθρωπότητας βιώνει την κρίση ως επενδυτική ευκαιρία και αβγατίζει τον πλούτο της σαν να μην έχει συμβεί τίποτα, συνεισφέροντας όλο και λιγότερα στα κοινά. Για πρώτη φορά εδώ και έναν αιώνα οι 400 πλουσιότερες οικογένειες των ΗΠΑ φορολογούνται με συντελεστή χαμηλότερο από αυτόν της μεσαίας τάξης. Η κυβέρνηση Τραμπ αλλά και οι υπόλοιπες κυβερνήσεις του κόσμου -που έχουν στην πλειονότητά τους παραδοθεί στα ισχυρά οικονομικά συμφέροντα των ελίτ- φέρουν σημαντικές ευθύνες γι’ αυτήν την πορεία, την οποία και δεν δείχνουν διατεθειμένες να ανακόψουν. Αντίθετα, τεντώνουν όλο και πιο πολύ το σχοινί, ενισχύοντας απροκάλυπτα το άνοιγμα της ψαλίδας και την ανισότητα, πριμοδοτώντας τον διαχωρισμό και οδηγώντας με μαθηματική ακρίβεια τις κοινωνίες στη βία, στη σύγκρουση, στο φόβο... Πού αλήθεια τελειώνει αυτός εφιάλτης; Θα καταφέρει η ανθρωπότητα να ξεφύγει από αυτή την παγίδα;

Σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα των Times, κορυφαίοι σύμβουλοι του Λευκού Οίκου είχαν εκφράσει τις ανησυχίες τους για την πορεία του κορονοϊού, στις 24 Φεβρουαρίου, σε ιδιωτικές τους συναντήσεις με μέλη του διοικητικού συμβουλίου του γνωστού συντηρητικού think tank Hoover Institute. Μεταξύ αυτών και ο επικεφαλής οικονομικός σύμβουλος του Λευκού Οίκου Λάρι Κάντλοου. Συγκεκριμένα ο Κάντλοου, ενώ ώρες νωρίτερα καθησύχαζε μέσω του CNBC τον κόσμο και δεν συντρέχει κανένας κίνδυνος εξάπλωσης του ιού, στα μέλη του Hoover είπε ότι κάτι τέτοιο ίσχυε μέχρι τώρα, αλλά πλέον κυβέρνηση δεν γνωρίζει ποια θα μπορούσε να είναι η εξέλιξη της επιδημίας. Η πληροφορία αυτή αποδείχτηκε χρυσάφι για τους λύκους των αγορών και τα λοιπά αρπακτικά που μυρίζονται κέρδη στην υποτιμητική κερδοσκοπία. Το μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Hoover και σύμβουλος hedge fund Γουίλιαμ Κάλαναν έσπευσε άμεσα να κοινοποιήσει την πληροφορία που είχε από τον Κάντλοου με email στον μεγιστάνα των hedge funds Ντέιβιντ Τέπερ της Appaloosa Management, τους υπαλλήλους του και τουλάχιστον έναν πελάτη του. Η πληροφορία πέρασε σε τουλάχιστον δύο άλλους εξωτερικούς επενδυτές που με τη σειρά τους τη μοιράστηκαν με άλλους. Μέσα σε 24 ώρες τουλάχιστον επτά επενδύτες σε 4 εταιρείες διαχείρισης κεφαλαίων είχαν ενημερωθεί για κάποια εκδοχή της πληροφορίας αυτής και έσπευσαν να αναπροσαρμόσουν τις θέσεις τους παίζοντας πλέον στην πτώση της αγοράς. Στις 26 Φεβρουαρίου ξεκίνησε το μεγάλο σορτάρισμα και οι τιμές των μετοχών άρχισαν να βυθίζονται σε μια συνεχή πτώση, η οποία διήρκεσε ένα μήνα. Σε αυτό το διάστημα, ο δείκτης υψηλής κεφαλαιοποίησης Dow Jones του Χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης έχασε πάνω από 10.000 μονάδες, βουτώντας από τα επίπεδα των 28.990 μονάδων (την Παρασκευή 21η Φεβρουαρίου)- στις 18,591 μονάδες (τη Δευτέρα της 23ης Μαρτίου). Η τεράστια πτώση έφερε πολλά λεφτά στην παραπάνω παρέα.

Ρουφιάνους αναζητεί η... Amazon στην Ευρώπη, ενώ στις ΗΠΑ δίνει τα ρέστα της για την εκλογή του υποψηφίου των Δημοκρατικών Τζο Μπάιντεν. O αμερικανικός κολοσσός του ηλεκτρονικού εμπορίου δημοσιοποίησε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα αγγελίες για την εξεύρεση δύο αναλυτών πληροφοριών, στα καθήκοντα των οποίων περιλαμβανόταν και η σύνταξη αναφορών σχετικά με τη συνδικαλιστική δραστηριότητα μεταξύ των εργαζομένων. «Οι αναλυτές πρέπει να είναι ικανοί στη σύνταξη και την ενημέρωση των ενδιαφερομένων για ευαίσθητα θέματα – που είναι εξαιρετικά εμπιστευτικά, συμπεριλαμβανομένων και οργανωμένων εργατικών απειλών κατά της εταιρείας», ανέφεραν χαρακτηριστικά οι καταχωρίσεις της Amazon. Οι αγγελίες προκάλεσαν την άμεση αντίδραση των ευρωπαϊκών συνδικάτων. Με επιστολή τους οι επικεφαλής κάποιων από τα μεγαλύτερα εργατικά συνδικάτα και ομοσπονδίες της Ε.Ε. ζήτησαν από την Κομισιόν να ξεκινήσει άμεσα έρευνα κατά της Amazon για ενδεχόμενη προσπάθεια παράνομης παρακολούθησης των εργαζομένων. (...) Στις προεδρικές εκλογές του επόμενου μήνα η Amazon υποστηρίζει τον Μπάιντεν. Είναι μαζί με την Alphabet (Google) και τη Microsoft μεταξύ των πέντε μεγαλύτερων χρηματοδοτών της εκστρατείας του υποψηφίου των Δημοκρατικών. Στις προκριματικές του Δημοκρατικού Κόμματος για το χρίσμα, οι δωρεές από στελέχη της Amazon προς το Μπάιντεν ήταν οι δεύτερες μεγαλύτερες ύστερα από αυτές της Microsoft. Αρκετά στελέχη της συμμετέχουν στη συγκέντρωση κεφαλαίων, ενώ κάποια εξ αυτών είχαν εργαστεί νωρίτερα ως σύμβουλοι της κυβέρνησης Ομπάμα. Ακόμη, οι ομάδες εργασίας και μετάβασης στην προεδρία του Μπάιντεν διατηρούν στις τάξεις τους τουλάχιστον 8 πρώην εργαζόμενους της Αmazon, της Facebook, της Google και της Αpple, όπως και και άλλους που διατηρούν δεσμούς με αυτές τις εταιρείες.

Η κρίση που προκάλεσε η πανδημία Covid-19 οδήγησε τον περασμένο Μάρτιο σε απώλειες δισεκατομμυρίων από τις αγορές τσακίζοντας πληθώρα επενδυτικών χαρτοφυλακίων ανά την υφήλιο. Παρότι τα χρηματιστήρια ανέκαμψαν γρήγορα στη συνέχεια, η Allianz Global Investors -η θυγατρική του γερμανικού κολοσσού που διαχειριζόταν τις επενδύσεις των αμερικανικών ταμείων- υποχρεώθηκε λόγω των τεράστιων ζημιών (έως και 95%) να κλείσει πάνω στην κρίση δύο από τα hedge funds της. Αποτέλεσμα ήταν οι αποταμιεύσεις πυροσβεστών, δασκάλων, φορτηγατζήδων και των λοιπών εργαζόμενων να γίνουν ατμός και τα Ταμεία τους να ξεκινήσουν από Ιούλιο μπαράζ αγωγών εναντίον της Αllianz διεκδικώντας αποζημιώσεις. Στις προσφυγές τους τα Ταμεία κατηγορούν τη γερμανική εταιρεία για παραπλάνηση και κακοδιαχείριση του επενδυτικού χαρτοφυλακίου. Ισχυρίζονται περίπου ότι ο διαχειριστής των κεφαλαίων τους ήταν… ατζαμής, αφού εν μέσω της κρίσης του κορονοϊού άλλαξε την επενδυτική του στρατηγική και μάλιστα χωρίς να πληροφορήσει τους πελάτες του. Στις αγωγές τους τα συνδικάτα υποστηρίζουν ότι η Allianz τούς υποσχέθηκε αποδόσεις ανεξαρτήτως αστάθειας και κατεύθυνσης της αγοράς καθώς και προστασία από τις ακραίες και ξαφνικές βουτιές των τιμών των μετοχών. Ισχυρίζονται ότι η Allianz παρέκκλινε από την επενδυτική της εντολή και προέβη σε αποφάσεις, ενώ η αγορά βυθιζόταν, οι οποίες οδήγησαν τα funds σε επιπλέον ζημιές. Και πιο συγκεκριμένα της καταλογίζουν ότι παρέκκλινε της στρατηγικής χρήσης των options (δικαιώματα αγοράς τίτλων) για προστασία από μια βραχυπρόθεσμη κατάρρευση της χρηματοπιστωτικής αγοράς. Οι ισχυρισμοί αυτοί -για όσους ασχολούνται με το χρηματιστηριακό παίγνιο πολλά χρόνια και ειδικά τους… λύκους, τα τσακάλια και τα αιλουροειδή που τα κονομούν από αυτό, αποτελούν βέβαια… φούμαρα. Η Allianz Global Investors διεμήνυσε ενδεικτικά ότι όχι μόνο δεν απέκλινε από τη στρατηγική της, αλλά και ότι οι κατηγορίες των εναγόντων είναι νομικά και πραγματικά αβάσιμες. «Οι ενάγοντες είναι επαγγελματίες επενδυτές και αγόρασαν αυτά τα hedge funds προσδοκώντας σε σημαντικές αποδόσεις και έχοντας γνώση των κινδύνων που συνεπάγονται αυτές» υπογράμμισε ο εκπρόσωπος της γερμανικής ασφαλιστικής. Πάντως, πέρα από τις ευθύνες ή μη που μπορεί να έχει η Allianz, μερίδιο για τη χασούρα των ασφαλισμένων έχουν αναμφίβολα τόσο οι διοικήσεις των Ταμείων όσο και η ομοσπονδιακή και οι πολιτειακές κυβερνήσεις. Μετά το κραχ του 2008 και τις αποκαλύψεις για τις κομπίνες των «λύκων» της Wall Street, όφειλαν να έχουν αναπροσαρμόσει τα συνταξιοδοτικά προγράμματα των εργαζόμενων μακριά από τον χρηματιστηριακό τζόγο και τα «αιλουροειδή» που τον λυμαίνονται.

Ο εκβιασμός βέβαια δεν ήταν ποτέ κάτι άγνωστο για τον Τόμσεν, ο οποίος στην 37χρονη θητεία του στο ΔΝΤ εκτέλεσε εν ψυχρώ αρκετές από τις χώρες που ανέλαβε να «βοηθήσει». Ο Δανός εντάχθηκε στο ΔΝΤ το 1982 σε ηλικία 27 ετών, τρία μόλις χρόνια μετά την αποφοίτησή του από το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης. Σε αντίθεση με τους υπόλοιπους συναδέλφους του στο Ταμείο, ο Τόμσεν κατάφερε να αποφύγει μια αποστολή σε κάποια χώρα της Αφρικής ή της Λατινικής Αμερικής. Εμεινε στην Ευρώπη αναλαμβάνοντας προγράμματα χωρών της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης υπό μετάβαση. Η πρώτη δουλειά που του ανατέθηκε ήταν η ενωμένη ακόμα Γιουγκοσλαβία, στην οποία το ΔΝΤ είχε ήδη αρκετά χρόνια παρουσία με δανειοδοτικά προγράμματα. Μεταξύ 1990 και 1991, μέχρι το ξέσπασμα του γιουγκοσλαβικού εμφυλίου, ο Τόμσεν διετέλεσε επικεφαλής της μόνιμης αντιπροσωπείας του Ταμείου στο Βελιγράδι. Από τη θέση αυτή απαίτησε τις γνωστές μεταρρυθμίσεις του Ταμείου και λιτότητα. Η οικονομία βυθίστηκε το 1990 σε ύφεση 10,6% και απεργίες, ενώ πολύ σύντομα έκαναν με την υποδαύλιση Γερμανίας και υπόλοιπης Δύσης την εμφάνισή τους και οι εθνικιστικές διαφορές. Ηταν η απαρχή του αιματηρού εμφυλίου.