Ιδομενέας Μανωλιτσάκης: Αριστερά και ψηφιακός μετασχηματισμός
Στο ερώτημα αν οι ψηφιακές υπηρεσίες είναι θετικές ή αρνητικές για την κοινωνία, η απάντηση είναι: εξαρτάται από το ποιες και πώς υλοποιούνται. Οδηγούν στην ενίσχυση ή στην ιδιωτικοποίηση του κοινωνικού κράτους; Οδηγούν στην απομόνωση και την αποξένωση ή στη συλλογική δράση; Οδηγούν στην επιτήρηση ή στην προστασία; Οδηγούν στη διευκόλυνση της σχέσης του πολίτη με το κράτος ή τον αποξενώνουν εσκεμμένα από τη διοίκηση; Κάθε ένα από αυτά τα ερωτήματα κρύβει μια ταξική σύγκρουση, της οποίας την ύπαρξη αγνοούμε.
Με άλλα λόγια, ο τρόπος με τον οποίο η τεχνολογία παρεμβαίνει στην κοινωνία σχετίζεται με πολυεπίπεδες επιλογές που αφορούν άμεσα τη ζωή μας. Δεν είναι κάτι εξωτερικό, αντίθετα, ενσωματώνεται στην καθημερινότητά μας. Από την καθημερινότητά του κινητού μας τηλεφώνου, μέχρι τους αλγορίθμους που εκμεταλλεύονται δημόσια και ιδιωτικά δεδομένα για να προβλέπουν και να επηρεάζουν τη συμπεριφορά μας.
Η απομόνωση, που οφείλεται στα κινητά τηλέφωνα μπήκε ως θέμα στις Πανελλήνιες Εξετάσεις. Η κυρίαρχη αντίληψη δεν αγνοεί το γεγονός, αντίθετα το παρουσιάζει πολύ έξυπνα, ως ατομική επιλογή του χρήστη. Επιλογή πράγματι υπάρχει, αλλά βρίσκεται αλλού: στη μετατροπή του κινητού, από μέσο επικοινωνίας σε συνεχή μαγνήτη της προσοχής μας, με ενημερώσεις, μικρούς χαριτωμένους ήχους – κάποιος σας ανέφερε στο Facebook, έχετε μήνυμα στο email σας, κ.ο.κ. Γιατί με αυτό τον τρόπο κερδίζουν οι εταιρείες που παρέχουν «δωρεάν» εφαρμογές, ανάλογα με τον χρόνο που ξοδεύει ο χρήστης σε αυτές και στις διαφημίσεις που περιλαμβάνουν. Όλο αυτό έχει όνομα και λέγεται «Οικονομία της Προσοχής». Είναι επιλογή επομένως η απομόνωση και οι παρεπόμενες βλάβες στην ψυχική υγεία των παιδιών, εφήβων κ.λπ. Και μιας και μιλάμε για πολυεπίπεδες συνέπειες, η απομόνωση αυτή διαρρηγνύει ακατάπαυστα τη συλλογικότητα, που είναι η ψυχή της Αριστεράς. Θα ασχοληθεί επιτέλους η Αριστερά με τις ψηφιακές επιλογές που αφορούν την καθημερινότητα και την ποιότητα της ζωής μας, ή θα προσαρμόζεται αναγκαστικά στις επιλογές των εταιρειών, παπαγαλίζοντας ότι «ο κόσμος άλλαξε», χωρίς να καταλαβαίνει ότι κάποιοι τον αλλάζουν συνειδητά και τον αλλάζουν εναντίον της.
Συμπερασματικά, δεν πρέπει να αντιμετωπίζουμε την επίδραση της ψηφιακής τεχνολογίας στην κοινωνία σαν εξωγενή τεχνικό παράγοντα, αλλά μέσα από συγκεκριμένο ιδεολογικό πλαίσιο και ταξική στόχευση. (...)
Το ιδεολογικό πλαίσιο: Η κυρίαρχη ιδεολογία παρουσιάζει διαχρονικά την πορεία της τεχνολογίας ως αναπόφευκτη, ως «φυσική εξέλιξη» και ως «πρόοδο», και όχι ως οικονομική και πολιτική επιλογή. Και αφού κάθε νέα τεχνολογία αποτελεί «πρόοδο», κάθε αντίρρηση στην εισαγωγή της ενοχοποιείται αυτομάτως ως οπισθοδρομική και απορρίπτεται χωρίς συζήτηση.
Η ταξική στόχευση: Η Αριστερά οφείλει να επιλέγει τις τεχνολογικές αλλαγές που εκείνη θεωρεί πρόοδο, σύμφωνα με τις ανάγκες των πολιτών και όχι των εταιρειών. Χωρίς να φοβάται ότι θα θεωρηθεί οπισθοδρομική αν απορρίψει κάποια τεχνολογία.
Εν κατακλείδι, η ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών μέσα στην οικονομία και την κοινωνία, αυτό δηλαδή που ονομάζουμε Ψηφιακό Μετασχηματισμό, είναι πάνω από όλα μια ταξική διαδικασία.
Η στάση του ΣΥΡΙΖΑ απέναντι στην τεχνολογία, δεν μπορεί να είναι φοβική. Όμως, πρέπει να αναγνωρίζει ότι η κατεύθυνση, η πορεία του ψηφιακού μετασχηματισμού αποτελεί πεδίο ταξικής πάλης. Η έκβαση αυτής της σύγκρουσης κρίνει κάθε φορά τις πολιτικές που θα κυριαρχήσουν, τόσο στην επιλογή, όσο και στη χρήση μιας τεχνολογίας. Είναι μια μάχη για την καθημερινότητα του πολίτη, που την χάνουμε καθημερινά, είτε επειδή δεν την αναγνωρίζουμε ως τέτοια είτε επειδή αποφεύγουμε να αντιπαρατεθούμε με την κυρίαρχη άποψη της «προόδου».
