Γιάννης Αλμπάνης

Βασική προϋπόθεση για να πείσει ο ΣΥΡΙΖΑ, είναι να κινηθεί προς τα αριστερά. Παρά τη διαρκή παραφιλολογία του πολιτικοδημοσιογραφικού συμπλέγματος για την ανάγκη να στραφεί ο ΣΥΡΙΖΑ προς το Κέντρο, οι ενδείξεις της πραγματικής πολιτικής κίνησης είναι διαφορετικές. Συγκεκριμένα: Πρώτον, σε όλη την Ευρώπη η μετατόπιση της ιστορικής σοσιαλδημοκρατίας προς το Κέντρο και η προσχώρησή της στο νεοφιλελευθερισμό οδήγησαν στην αποδυνάμωση και την περιθωριοποίησή της. Δεύτερον, η ιδεολογική και πολιτική μετατόπιση του ΣΥΡΙΖΑ έχει ήδη συντελεστεί με την υιοθέτηση του μνημονίου. Και είναι αυτή η μετατόπιση που κατά κύριο λόγο τον απομάκρυνε από τα κοινωνικά στρώματα στα οποία κατεξοχήν αναφερόταν. Τρίτον, οι διαρκώς αυξανόμενες διαρροές του ΣΥΡΙΖΑ προς το ΜέΡΑ25 καταδεικνύουν ότι είναι σημαντική η «αριστερή δυσαρέσκεια» στις τάξεις του κόμματος. Τέταρτον, το κοινωνικό μπλοκ που εκφράζει η ΝΔ, έχει οικοδομηθεί από την εποχή του δημοψηφίσματος σε μια πολύ σκληρή αντιΣΥΡΙΖΑ λογική. Η αντίθεση στον ΣΥΡΙΖΑ συνιστά σε μεγάλο βαθμό στοιχείο ταυτότητας για αυτούς τους πολίτες. Κατά συνέπεια, μοιάζει απίθανο να τους θέλξει ο ΣΥΡΙΖΑ στο προσεχές μέλλον, όσο “μετριοπαθής” και αν εμφανιστεί. Αυτό που θεωρώ ότι λείπει από το πολιτικό σκηνικό είναι το πολιτικό και κοινωνικό μπλοκ που θα καταθέσει μια αριστερή εναλλακτική πρόταση σε αντιπαράθεση με αυτή της ΝΔ. Αντιπαραθετική πρόταση όχι μόνο στα πιο προκλητικά σημεία της πολιτικής Μητσοτάκη, αλλά στον σκληρό ιδεολογικό πυρήνα της. Μια τέτοια αριστερή πρόταση θα μπορούσε να δημιουργήσει ευρείες συσπειρώσεις, να κινητοποιήσει ξανά όσους έχουν αποσυρθεί την εκλογική διαδικασία, να εκφράσει πολιτικά τα στρώματα που βλέπουν τη ζωή τους να επιδεινώνεται. Να διαμορφώσει δηλαδή όρους ηγεμονίας. Προσωπικά πιστεύω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν πρόκειται να επιλέξει την οικοδόμηση του αριστερού εναλλακτικού μπλοκ. Η ενσωμάτωσή του στην κυρίαρχη πολιτική δεν του το επιτρέπει. Το πρόβλημα του όμως είναι ότι όσο απομακρύνεται από τα αριστερά, τόσο θα αποδυναμώνεται. Όσο πιο πολύ θα μετατρέπεται σε ένα παραδοσιακό «κόμμα εξουσίας», τόσο θα απομακρύνεται από την εξουσία.

Στον περιορισμό των διαδηλώσεων συμφωνούν τόσο οι κεντροδεξιοί όσο και οι ακροδεξιοί, που συγκροτούν την πολιτική συμμαχία γύρω από την κυβέρνηση. Από τον κρατικό αυταρχισμό έλκονται επίσης οι μερίδες εκείνες του Κέντρου που τείνουν ευήκοον ους στον Μητσοτάκη. Ο αυταρχισμός αποτελεί έτσι κι αλλιώς ταυτοτικό στοιχείο του λεγόμενου «ακραίου Κέντρου» -είναι χαρακτηριστική η βαναυσότητα με την οποία ο Μακρόν αντιμετώπισε τα «κίτρινα γιλέκα». Εν προκειμένω, η μακροχρόνια ιδεολογική προπαρασκευή που έχει προηγηθεί, παρέχει σε μέτρα όπως η κατάργηση του ασύλου και ο περιορισμός των διαδηλώσεων, ευρεία συναίνεση στις τάξεις του συντηρητικού μπλοκ. Παρά τις αφέλειες περί επανάληψης της περιόδου 2010-12, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η πολιτική υπεροχή της Νέας Δημοκρατίας στηρίζεται σε μια πραγματική συντηρητική ιδεολογική μετατόπιση μεγάλου μέρους της κοινωνίας. Γι’ αυτό και η νεοδημοκρατική υπεροχή δεν πρόκειται να ανατραπεί χωρίς αντίκρουση των ιδεολογημάτων που τη θεμελιώνουν. (...) Εν αντιθέσει με διάφορα εξ αριστερών κι εκ δεξιών ιδεολογήματα, οι πολιτικές ελευθερίες δεν είναι σύμφυτες με την αστική δημοκρατία και τον καπιταλισμό. Συνιστούν κατακτήσεις των αγώνων «των από κάτω» και ο συσχετισμός δύναμης που απορρέει από την εκάστοτε συγκυρία, καθορίζει κάθε φορά το ιδιαίτερο περιεχόμενό τους. Στην Ελλάδα στην πολύ ξεχωριστή συνθήκη της Μεταπολίτευσης όπου η άρχουσα τάξη είχε χρεωθεί τη σφαγή του Πολυτεχνείου και την εθνική ήττα στην Κύπρο, αναγνωρίστηκε τυπικά και πρακτικά ένας διευρυμένος χώρος ελευθερίας για τους πολίτες. Αποτελεί διαχρονικό στόχο για τους «από πάνω» ο περιορισμός αυτού του χώρου. Από το άσυλο έως τις διαδηλώσεις, η ελίτ βλέπει στα αναγνωρισμένα δικαιώματα των «από κάτω» ένα πεδίο ασυδοσίας των «μειοψηφιών» και μια εστία ανισορροπίας για τους θεσμούς. Τις απαρχές των κινήσεων για τη συρρίκνωση του «χώρου ελευθερίας της Μεταπολίτευσης» μπορούμε να τις ανιχνεύσουμε ήδη από το δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’80. Τώρα, στη συγκυρία της «ηγεμονίας Μητσοτάκη», δόθηκε η ευκαιρία να το πετύχουν. Για μία ακόμα φορά πρέπει να πούμε ότι τα δικαιώματα όχι μόνο δεν χαρίζονται, αλλά αντιμετωπίζονται ως απειλές από «τους από πάνω».