Ο Αλέξης Χαρίτσης σε μια εφ’ όλης της ύλης συζήτηση για τα επίδικα των ευρωεκλογών, τον ρόλο που επιθυμεί να έχει η Νέα Αριστερά, τις συνεργασίες στον ευρύτερο προοδευτικό χώρο, την κριτική στον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. και το ΠΑΣΟΚ, αλλά πάνω από όλα το μεγάλο στοίχημα αντιπαράθεσης με τη Δεξιά..
● Βρισκόμαστε δύο εβδομάδες πριν από τις κάλπες. Σε ποιους απευθύνεται η Νέα Αριστερά και για ποιους λόγους να σας ψηφίσουν οι πολίτες;
Η Νέα Αριστερά απευθύνεται στους πολίτες που λένε ότι δεν πάει άλλο. Που ζητάνε να ζήσουν καλύτερα. Που δεν αντέχουν να τους προσβάλλει μια κυβέρνηση της Δεξιάς η οποία συγκρούεται ευθέως με τα συμφέροντα της κοινωνικής πλειοψηφίας. Ξέρετε, αυτό είναι κάτι που το ακούμε σε όλη τη χώρα στις περιοδείες που πραγματοποιούμε καθημερινά. Εμείς λοιπόν καλούμε τους πολίτες να δώσουν φωνή στο δίκιο τους.
Αυτό που λένε στις παρέες, στη δουλειά, στις καφετέριες, στα social media, να το πουν και στην κάλπη. Απευθυνόμαστε στους αριστερούς και τις αριστερές που απογοητεύτηκαν, που ένιωσαν προδομένοι και επιλέγουν να απομακρυνθούν από την πολιτική. Και τους λέμε ότι η Αριστερά είναι επίκαιρη, η Aριστερά είναι εδώ, η πολιτική έχει αξία.
Εχω την αίσθηση ότι ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας είναι «παγωμένο». Πολλοί συμπολίτες μας αισθάνονται ότι η Ν.Δ. παίζει χωρίς αντίπαλο. Η αλλαγή αυτής της συνθήκης προϋποθέτει σύγκρουση με τον πυρήνα της πολιτικής της Ν.Δ. Σύγκρουση πολιτική, ιδεολογική και στρατηγική.
Στους λίγους μήνες ζωής της Νέας Αριστεράς, έχουμε ήδη προβάλει ένα σχέδιο πλήρως αντιπαραθετικό σε αυτό του κ. Μητσοτάκη και έχουμε συγκρουστεί στην πράξη. Στους εξοπλισμούς, στον πόλεμο, στην εξωτερική πολιτική, στο μοντέλο ανάπτυξης, στην ακρίβεια.
Απέναντι στη λογική του μονοδρόμου που προβάλλει ο πρωθυπουργός, εμείς έχουμε περιγράψει ότι η ακρίβεια μπορεί να αντιμετωπιστεί μέσα από τη φορολόγηση των υπερκερδών στην ενέργεια και στα super market, μέσα από τη μείωση των έμμεσων φόρων. Μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τον πληθωρισμό της απληστίας που κατατρώει το εισόδημα των νοικοκυριών και εκτοξεύει την κερδοφορία των καρτέλ. Εμείς δεν φοβόμαστε να το πούμε: Να πληρώσουν οι πλούσιοι.
Η Νέα Αριστερά θέλει να αντιπαρατεθεί με τις επιλογές της Ν.Δ. και στο πεδίο των εργασιακών σχέσεων και να ξαναδώσει αξιοπρέπεια στον κόσμο της εργασίας. Θέλουμε η κοινωνία να υπερβεί τη σημερινή γενικευμένη ανασφάλεια. Ανασφάλεια που σχετίζεται με τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης, ανασφάλεια για τη γενικευμένη βία, τη βία κατά των γυναικών, τη βία στα σχολεία και τα γήπεδα – ανασφάλεια για το μέλλον του καθενός και της καθεμιάς μας.
● Η Αριστερά βρίσκεται σε κρίση και αυτό καταγράφεται παντού. Γιατί συμβαίνει αυτό; Ισχύει ότι είναι εύκολο να κάνεις κριτική όταν βρίσκεσαι στην αντιπολίτευση, αλλά ως κυβέρνηση αναγκάζεσαι να συμβιβαστείς, με αποτέλεσμα ο ριζοσπαστισμός να χάνεται και να οδηγούμαστε στην απλή διαχείριση των πραγμάτων;
Η ευρύτερη Αριστερά και Κεντροαριστερά στη χώρα μας έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο κάθε φορά που προσπάθησε να δώσει λύσεις σε ώριμα πολιτικά αιτήματα της κοινωνίας. Η Νέα Αριστερά αντλεί μαθήματα από την εμπειρία της αριστερής διακυβέρνησης και δεν διαγράφει αυτή την πλούσια παρακαταθήκη αναγνωρίζοντας προφανώς τα λάθη και τις παραλείψεις της.
Σήμερα, η Αριστερά οφείλει να δημιουργήσει νέες ιδέες, ριζοσπαστικές και ρεαλιστικές, για να απαντήσει στις πολλαπλές και επάλληλες κρίσης της εποχής μας. Και οφείλει να το κάνει αυτό με αξιοπιστία και σοβαρότητα. Αλλά και με συναίσθημα. Μόνο έτσι θα αντιστραφεί το κλίμα απογοήτευσης και αποστράτευσης των αριστερών και προοδευτικών ανθρώπων.
● Εχουν περάσει αρκετοί μήνες από τότε που αποφασίσατε να αποχωρήσετε από τον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. Αισθάνεστε δικαιωμένοι γι’ αυτή την επιλογή; Τι απαντάτε σε αυτούς που σας αποκαλούν «αποστάτες»;
Η πορεία των πραγμάτων αισθάνομαι ότι έχει δικαιώσει την επιλογή μας. Είναι σαφές ότι το κόμμα του κ. Κασσελάκη απομακρύνεται συνεχώς από την Αριστερά και τη σοβαρότητα. Στα κρίσιμα στρατηγικά ζητήματα λειτουργεί ως συμπληρωματική αντιπολίτευση στην κυβέρνηση, όταν δεν «βγαίνει» από τα δεξιά με όρους εθνολαϊκισμού όπως στην κούρσα εξοπλισμών, στην εξωτερική πολιτική. Δείτε την πρόταση για το φορολογικό, με τις οριζόντιες φοροαπαλλαγές και τις μειώσεις της φορολογίας για τους πλούσιους, που στο τέλος ευνοούν τα –πολύ– υψηλότερα εισοδήματα και στερούν κρίσιμους πόρους από το κοινωνικό κράτος.
Και επιτρέψτε μου να σχολιάσω: το κόμμα του κ. Κασσελάκη είναι ένα κόμμα ανάδελφο που δεν μπορεί να συμβάλει στην ανάδειξη αξιόπιστης και αριστερής εναλλακτικής την επόμενη ημέρα. Ο κ. Κασσελάκης λειτουργεί με όρους μικρομεγαλισμού και αλαζονείας. Αν δεν υπήρχε, ο κ. Μητσοτάκης θα έπρεπε να τον εφεύρει.
● Οι δημοσκοπήσεις προβλέπουν μια νέα, άνετη επικράτηση της Ν.Δ. παρά τις απώλειές της. Την ίδια ώρα, η επιλογή του «κανένα» καταγράφει αξιοσημείωτα ποσοστά. Ποια είναι τα συμπεράσματα που βγάζετε από αυτή την εικόνα;
Οι συνεχόμενες εκλογικές επιτυχίες της Νέας Δημοκρατίας στις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις μπορεί να αποδοθούν στο ότι κατάφερε με μια ανελέητη προπαγάνδα, το 2019, να δαιμονοποιήσει τον αντίπαλό της και να συγκροτήσει ένα συμπαγές μέτωπο απέναντι στην Αριστερά. Και, στη συνέχεια, το 2023, εκμεταλλευόμενη την πρωτοφανή μιντιακή υπεροπλία της αλλά και μια οικονομική διαχείριση πελατειακού τύπου να παρουσιάσει τον εαυτό της ως τον υπερασπιστή μιας νέας κανονικότητας για μια διευρυμένη κοινωνική πλειοψηφία.
Ωστόσο, πιστεύω ότι η σημερινή ηγεμονία της Νέας Δημοκρατίας είναι εύθραυστη. Το σημερινό μεγάλο εκλογικό προβάδισμά της είναι αποτέλεσμα της αβελτηρίας των ίδιων των δυνάμεων της αντιπολίτευσης, με ευθύνη των δύο βασικών κομμάτων της Κεντροαριστεράς, να αντιπαρατεθούν συνολικά με το πολιτικό σχέδιο του κ. Μητσοτάκη. Το ΠΑΣΟΚ διακρίνεται από μια ιδεολογική αμφισημία, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., συχνά ερήμην των μελών και των ψηφοφόρων του, ενσωματώνει όλο και μεγαλύτερα κομμάτια της πολιτικής ατζέντας και του πολιτικού ήθους της Δεξιάς.
● Μεγάλο ερωτηματικό αυτών των εκλογών είναι η συμμετοχή και το φαινόμενο της «χαλαρής» ψήφου. Αν είχατε τη δυνατότητα να σηκώσετε έναν πολίτη από τον καναπέ, ποια επιχειρήματα θα χρησιμοποιούσατε;
Είναι εύκολο να κατηγορούμε τους πολίτες για την αποστασιοποίηση από το πολιτικό γίγνεσθαι και το πολιτικό σύστημα. Είναι, όμως, συχνά πιο δύσκολο να κατανοήσουμε ότι η στάση αυτή δεν είναι πάντα αντιπολιτική αλλά αποτέλεσμα της αίσθησης, που πολλοί συμπολίτες μας έχουν, ότι η συμμετοχή στην πολιτική και η ψήφος τους δεν μπορεί να αλλάξει τα πράγματα. Καθήκον, λοιπόν, των προοδευτικών πολιτικών δυνάμεων είναι να πείσουν ότι «δεν είμαστε όλοι ίδιοι». Και να παρουσιάσουν συγκεκριμένες προτάσεις αλλά και πεδία στα οποία η ψήφος, ακόμα και σε μια «χαλαρή» εκλογική διαδικασία όπως αυτή των ευρωεκλογών, μετράει.
Η Νέα Αριστερά είναι η πολιτική αυτή δύναμη που διαφέρει. Είναι η δύναμη που λέει ότι αντί για 10 δις ευρώ σε F35 και εξοπλισμούς, πρέπει να δώσουμε 10 δις στην υγεία και την παιδεία. Είναι η πολιτική δύναμη που υπενθυμίζει ότι η εργασία πρέπει να σημαίνει αξιοπρέπεια και περηφάνια. Που αισθάνεται ότι δεν γίνεται ένα σπίτι με δύο εργαζόμενους να μη μπορεί να αποταμιεύσει τίποτα. Είναι η πολιτική δύναμη, που λέει καθαρά ότι ο πλούτος πρέπει να φορολογηθεί για να στηριχθεί η κοινωνική πλειοψηφία και να μειωθούν οι άδικοι έμμεσοι φόροι. Είναι η δύναμη που λέει ότι η προστασία του περιβάλλοντος από την κλιματική κατάρρευση είναι απόλυτη προτεραιότητα αλλά με όρους δικαιοσύνης και όχι αφήνοντας τις δυνάμεις της αγοράς να ρυθμίσουν και την «πράσινη μετάβαση».
● Αν επιβεβαιωθούν οι δημοσκοπήσεις η Ακροδεξιά θα έχει πετύχει μια μεγάλη νίκη στις ευρωεκλογές, πανευρωπαϊκά. Θεωρείτε ότι αυτό αποτελεί αποτυχία πειθούς εκ μέρους των προοδευτικών δυνάμεων; Μπορεί να αλλάξει αυτό;
Η άνοδος της Ακροδεξιάς είναι απόρροια της ίδιας της κρίσης των ευρωπαϊκών κοινωνιών και οικονομιών. Οφείλεται πρωτίστως στην όξυνση των κοινωνικών ανισοτήτων και, εν συνεχεία, στην αδυναμία των προοδευτικών δυνάμεων να υπερασπιστούν τα συμφέροντα κοινωνικών στρωμάτων τα οποία αισθάνονται ότι δεν εκπροσωπούνται.
Εδώ οι ευθύνες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, και δη της ευρωπαϊκής Δεξιάς ως πλειοψηφικής δύναμης στα ευρωπαϊκά όργανα, είναι τεράστιες. Η επιλογή να μη δοθούν κίνητρα για να αποφευχθεί η αποβιομηχάνιση εξαιτίας του ενεργειακού κόστους, η αποτυχία της ευρωπαϊκής αγροτικής πολιτικής να διασφαλίσει τους παραγωγούς του πρωτογενούς τομέα, η ανασφάλεια που δημιουργεί η πράσινη μετάβαση στους οικονομικά ευάλωτους ακριβώς γιατί ο κοινωνικός πυλώνας της Ε.Ε. παραμένει ασθενής, είναι μερικοί μόνο από τους λόγους της ανόδου της Ακροδεξιάς.
Η δεξιά πολιτική θρέφει την Ακροδεξιά. Μόλις προχθές ακούσαμε την κυρία Φον Ντερ Λάιεν, του ΕΛΚ, να εκθειάζει ξανά τον… φιλοευρωπαϊσμό και τη συνεργασία της με την κυρία Μελόνι που υπήρξε υμνήτρια του Μουσολίνι. Μια ευρωπαϊκή προοδευτική πλειοψηφία στα ευρωπαϊκά όργανα είναι το πρώτο καθοριστικό βήμα για την αναστροφή της τάσης αυτής.
● Εάν κυριαρχήσει εκ νέου η Δεξιά, αποτελεί λύση η δημιουργία ενός συνασπισμού αριστερών-κεντροαριστερών δυνάμεων με ορίζοντα τις επόμενες εθνικές εκλογές; Με ποιους όρους μπορεί να γίνει αυτό;
Εμείς λέμε ότι στις κάλπες των ευρωεκλογών πρέπει να δοθεί ένα ηχηρό μήνυμα αποδοκιμασίας στην κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη. Το αποτέλεσμα να σημάνει την αρχή του τέλους αυτής της επικίνδυνης κυβέρνησης. Πρέπει όμως να πυροδοτήσει και την αναγκαία ανασύνθεση και ανασυγκρότηση του χώρου της Αριστεράς και του ευρύτερου χώρου της Κεντροαριστεράς, γιατί η απάντηση στη Δεξιά δεν μπορεί παρά να έρθει από τα αριστερά.
Η Νέα Αριστερά μπορεί να παίξει καταλυτικό ρόλο σε αυτή την υπόθεση. Μέσα στους λίγους μήνες ζωής της Νεάς Αριστεράς απευθύναμε και προτάσεις για κοινή δράση και ανάληψη πρωτοβουλιών πάνω σε συγκεκριμένα επίδικα σε μείζονα ζητήματα. Σαφώς χρειάζεται ένα κοινωνικό και πολιτικό μέτωπο, που θα ξεκινάει σήμερα από τις διεκδικήσεις της κοινωνίας. Δυστυχώς, οι δυνάμεις της ευρύτερης προοδευτικής αντιπολίτευσης είτε αρνούνται ακόμα και την ελάχιστη κοινή δράση, όπως έγινε με το κάλεσμά μας για ανάληψη πρωτοβουλιών για την Παλαιστίνη, ή, ακόμα χειρότερα, υιοθετούν μέρος της στρατηγικής της Ν.Δ. όπως στην περίπτωση των ιδιωτικών ΑΕΙ.
Η εναλλακτική στον Μητσοτάκη όμως δεν θα έρθει από όσους επιχειρούν να προσεγγίσουν το πρόγραμμα της Δεξιάς. Δεν θα υπάρξει προοδευτική εναλλακτική μέσα από το lifestyle και την αναπαλαίωση του παρελθόντος.
Αρα είναι προφανές ότι, σε αυτή τη βάση, με τις σημερινές ηγεσίες του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ δεν υπάρχουν περιθώρια στρατηγικής συνεργασίας. Κι αυτό είναι μέρος του προβλήματος, καθώς οι σημερινές ηγεσίες των κομμάτων της Κεντροαριστεράς, εκτός του ότι προσπαθούν να διαφυλάξουν την πρωτοκαθεδρία τους, συναινούν και σε κρίσιμα στοιχεία της κυβερνητικής πολιτικής, ακολουθώντας τελικά μια πολιτική του «χυλού» και του μέσου όρου. Ομως, έτσι κι αλλιώς, η αναγκαία ανασύνθεση και ανασυγκρότηση δεν είναι απλώς θέμα αριθμητικής και αθροίσματος πολιτικών στελεχών.
Εμείς, στη Νέα Αριστερά, δεν μικρομεγαλίζουμε. Εχουμε συναίσθηση του πολιτικού συσχετισμού. Ξέρουμε, όμως, ότι μεγάλο κομμάτι του προοδευτικού κόσμου ελπίζει να διαμορφωθεί μετά τις ευρωεκλογές μια προοπτική. Ο μόνος τρόπος για να ανατραπεί η ηγεμονία της Δεξιάς είναι μέσα από την επιστροφή της πολιτικής. Γι’ αυτό και εμείς δεν επενδύουμε στις κρυφές συνεννοήσεις κορυφής αλλά στην επιστροφή της αριστερής πολιτικής.
● Θεωρείτε ότι ο Αλέξης Τσίπρας μπορεί να έχει ρόλο σε ένα τέτοιο σχήμα που ενδεχομένως προκύψει μετά τις εκλογές;
Ο ρόλος που θα επιλέξει ο Αλέξης Τσίπρας για τον εαυτό του είναι δική του υπόθεση. Δική του υπόθεση είναι και ο τρόπος με τον οποίο θα επιλέξει να αντιπαρατεθεί με την αντι-πολιτική, όπως δήλωσε πρόσφατα.
Δημήτρης Τερζής
