Το πού καταλήγει η συνύπαρξη του δημόσιου με τον ιδιωτικό τομέα το ξέρουμε ήδη από προηγούμενες εμπειρίες. Καταλήγει στη δημιουργία καρτέλ, στην εκτίναξη του κόστους των παρεχόμενων υπηρεσιών, στην κερδοσκοπία και σε πολλαπλασιασμό του οικονομικού βάρους για το Δημόσιο, καθώς ο ιδιωτικός τομέας αυτού του είδους είναι βαρύτατα κρατικοδίαιτος. Τέτοια πράγματα τα έχουμε δει ήδη με τις τράπεζες, με τις αεροπορικές εταιρείες, με τη ΔΕΗ, ακόμα σε κάποιον βαθμό και με το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Είναι ανοησία από το άνοιγμα της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης στα ιδιωτικά συμφέροντα να περιμένουμε διαφορετική εξέλιξη.
Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε ότι έχουμε μια κυβέρνηση διαπλεκόμενη. Πράγμα που σημαίνει ότι θα μεταχειριστεί όλα τα εργαλεία που διαθέτει για να υποστηρίξει τα συμφέροντα των ιδιωτών. Και όπου τα συμφέροντα αυτά έρχονται σε σύγκρουση με το δημόσιο συμφέρον, το δημόσιο συμφέρον θα κατεδαφιστεί. Συνεπώς, το να λες «Χμμ… Βασικά όχι, αλλά αν βλέπαμε τις προϋποθέσεις…» είναι επίσης αφελής ρομαντισμός. Τους ιδιώτες θα ευνοούν οι προϋποθέσεις, ποιον να ευνοούν; Κι αυτό θα το επιβεβαιώσουμε όταν θα δούμε ποιοι θα υποβάλουν άδειες για λειτουργία ιδιωτικού πανεπιστημίου.
Υπό αυτές τις συνθήκες λοιπόν, η λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων θα πλήξει ευθέως τον δημόσιο και δωρεάν χαρακτήρα της υπάρχουσας Παιδείας. Αυτό θα συμβεί αν στα δημόσια πανεπιστήμια μπουν δίδακτρα ή μειωθεί ο αριθμός των φοιτητών. Και τα δύο συμφέρουν τους ιδιώτες. Και οι ιδιώτες έχουν τα πολιτικά μέσα να ωθήσουν τις καταστάσεις προς τα κει. Ήδη προς χάρη των ιδιωτών έχουν μπει αρκετά αποτελεσματικοί κόφτες στον δρόμο για τα πανεπιστήμια. Η Τράπεζα Θεμάτων είναι ένα αυστηρό σύστημα αξιολόγησης σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που έχει εγκαταλειφθεί πλήρως από την Πολιτεία. Η Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής είναι ο τρόπος να αφήσεις εκτός ΑΕΙ δεκάδες χιλιάδες φοιτητές και να κλείσεις πανεπιστημιακά τμήματα. Όλοι αυτοί είναι δυνητικά πελάτες για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Εκτός αν προτιμήσουν να μεταναστεύσουν ως ανειδίκευτοι. Υπάρχει χώρος και για άλλους κόφτες αν χρειαστεί.
Μην είμαστε αθώοι λοιπόν ως προς το τοπίο που πάει να διαμορφωθεί μόλις η πόρτα της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης ανοίξει στους ιδιώτες. Προκειμένου να εξυπηρετηθούν τα ιδιωτικά συμφέροντα, η πρόσβαση στο δημόσιο πανεπιστήμιο θα γίνει δυσκολότερη από πάρα πολλές πλευρές. Κι αυτό είναι κάτι που μπορεί να ρυθμιστεί εύκολα περιορίζοντας τους οικονομικούς του πόρους. Και με λίγη φιλοσοφία ότι τα πανεπιστήμια πρέπει να δουλέψουν για να ζήσουν, που ενθουσιάζει τη μεσαία τάξη. Ο δρόμος για μειώσεις εισακτέων και επιβολή διδάκτρων είναι ορθάνοιχτος.
Διότι δεν πρέπει να έχουμε αυταπάτες ότι τα ιδιωτικά πανεπιστήμια θα τα βγάλουν πέρα μόνα τους. Θα απαιτήσουν κι αυτά πρόσβαση στην κρατική και στην ευρωπαϊκή χρηματοδότηση. Και επειδή δεδομένα η χρηματοδότηση είναι περιορισμένη, ό,τι κομμάτι της πίτας καταφέρουν να δαγκώσουν θα κοπεί από τα δημόσια ιδρύματα. Να ένα σχέδιο που δουλεύει άψογα προς όλες τις κατευθύνσεις: Και λεφτά θα πάρουμε, και από τον ανταγωνιστή θα τα κόψουμε, και στα δίδακτρα τον σπρώχνουμε. Λέτε να μην το έχει σκεφτεί κανένας από όλους αυτούς;
Η δημόσια Παιδεία είναι κοινωνικό αγαθό και ως τέτοιο η κοινωνία είναι υποχρεωμένη να το υπερασπιστεί. Αν το αγαθό αυτό απειλείται από τη λειτουργία των ιδιωτικών πανεπιστημίων, οφείλει το υπερασπιστεί από τη λειτουργία των ιδιωτικών πανεπιστημίων. Διότι η πεποίθηση ότι θα έρθουν εδώ τα Χάρβαρντ και θα χτίσουν βικτωριανές εγκαταστάσεις στο γκαζόν -για να πιάσουν αυτούς που θα πήγαιναν στο Χάρβαρντ ούτως ή άλλως- είναι για ανόητους. Αυτοί που θα έρθουν είναι πολύ πιο τσακάλια.
Άγγελος Τσέκερης
