Με ευρεία πλειοψηφία (ΣΥΡΙΖΑ, ΑΝΕΛ, ΔΗΣΥ, Ποτάμι) έγινε δεκτό το νομοσχέδιο για τα φαρμακευτικά σκευάσματα κάνναβης, την Πέμπτη 1/3, στην Ολομέλεια της Βουλής. Βάσει των διατάξεών του, θα είναι εφικτή πια η παραγωγή των σκευασμάτων αυτών και στην Ελλάδα, μέσω ιδιωτών παραγωγών που θα προμηθεύουν αποκλειστικά το κρατικό μονοπώλιο, το οποίο θα τα διαθέτει στους ασθενείς, ώστε να υπάρχει αυστηρός έλεγχος, αλλά και οι ασθενείς να έχουν πρόσβαση στο φάρμακό τους σε χαμηλότερη τιμή. Παράλληλα, πρόκειται να αποτελέσει και ένα αναπτυξιακό στοιχείο για την οικονομία της χώρας, αναμένοντας επενδύσεις στον χώρο, αφού λόγω της ζήτησης στο εξωτερικό, υπάρχει δυνατότητα αρκετών εξαγωγών. Τα οφέλη του νομοσχεδίου, αλλά και τα ερωτηματικά που τέθηκαν από τους φορείς τις προηγούμενες μέρες, αποσαφηνίζει ο Γιώργος Πάλλης, εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ για το σχέδιο νόμου.
Τη συνέντευξη πήρε η Τζέλα Αλιπράντη
Μετά τη μεταφορά της κάνναβης στον πίνακα Β’ τον περασμένο Ιούνιο, έγινε δυνατή η εισαγωγή των φαρμακευτικών της σκευασμάτων στη χώρα. Το νομοσχέδιο για την Παραγωγή Τελικών Προϊόντων Φαρμακευτικής Κάνναβης, ως επόμενο βήμα, τι έρχεται να προσθέσει και τι οφέλη εξασφαλίζει για τους ασθενείς;
Η κατάταξη της κάνναβης στον Πίνακα Β’ των εξαρτησιογόνων ουσιών δεν επέτρεπε την καλλιέργεια και μεταποίησή της για την παραγωγή φαρμακευτικών προϊόντων από ιδιώτες. Το κράτος είχε μέχρι χθες την αποκλειστική αρμοδιότητα. Ωστόσο, το κρατικό μονοπώλιο δεν μπορεί να εξυπηρετήσει ούτε τις ανάγκες των ασθενών, ούτε να αξιοποιήσει τις αναπτυξιακές προοπτικές του συγκεκριμένου φυτού. Με το νέο νόμο ρυθμίζεται η εγχώρια παραγωγή προϊόντων φαρμακευτικής κάνναβης από ιδιώτες, εισάγοντας μια εξαίρεση στην παραγωγή τους, σε σύγκριση με τις λοιπές ναρκωτικές ουσίες του Πίνακα Β’. Πρόκειται για ένα πρώτο βήμα στην κατεύθυνση της διασφάλισης της διαθεσιμότητας, της προσβασιμότητας και ενός λογικού κόστους των προϊόντων φαρμακευτικής κάνναβης για τους ασθενείς.
Η ΔΗΣΥ και το Ποτάμι υπερψήφισαν το νομοσχέδιο και οι κοινωνικοί φορείς που κλήθηκαν στην Επιτροπή της Βουλής, τοποθετήθηκαν επίσης θετικά. Επιζητούσαν, όμως, μεγαλύτερη σαφήνεια σε κάποια θέματα, όπως για την αρχή αδειοδότησης, τον αριθμό των αδειών, για ποιες ασθένειες θα συνταγογραφείται, πώς θα εξασφαλίζεται ότι δεν θα χάνεται κομμάτι της παραγωγής σε άλλες οδούς κτλ. Πολλά από αυτά τα ζητήματα αφήνονται να οριστούν στο μέλλον με ΚΥΑ. Γιατί αυτό και ποιες είναι οι επεξεργασίες για αυτά τα θέματα που τέθηκαν;
Επαναλαμβάνω ότι ο νόμος αυτός είναι μόνο η αρχή. Σκιαγραφεί το πλαίσιο δημιουργίας μιας νέας παραγωγικής δραστηριότητας, ενώ ταυτόχρονα εξουσιοδοτεί τα αρμόδια υπουργεία να ρυθμίσουν τα επιμέρους ειδικότερα θέματα, που εκ των πραγμάτων θα προκύψουν. Μια σειρά κανονιστικών διατάξεων θα ρυθμίσουν με σαφήνεια όλα τα ζητήματα που τέθηκαν κατά τη συζήτηση στις Επιτροπές και την Ολομέλεια. Δεν γίνεται να εγκλωβιστούμε σε χρονοβόρες νομοθετικές διαδικασίες για τεχνικής φύσης ζητήματα. Οι μεταβαλλόμενες συνθήκες στην τεχνολογία και τον ιατροφαρμακευτικό τομέα απαιτούν ευέλικτες διαδικασίες προσαρμογής. Μη ξεχνάτε ότι πρόκειται για μια νέα, δυναμική αγορά παγκοσμίως, με περιορισμένες δοκιμασμένες πρακτικές. Είναι λογικό να αναμένονται αναπροσαρμογές στις λεπτομέρειες λειτουργίας των εν λόγω μονάδων. Όλοι αυτοί οι λόγοι καθιστούν τη νομοθετική ρύθμιση από το κοινοβούλιο των ειδικότερων θεμάτων μια κακή επιλογή, η οποία απορρίφθηκε. Δεν αντιλαμβάνομαι τις ενστάσεις επί των συγκεκριμένων εξουσιοδοτήσεων. Σκεφτείτε ότι τα ίδια διοικητικά όργανα που έχουν την ευθύνη αλλαγής της κατάταξης των ναρκωτικών ουσιών, θα έχουν την ευθύνη καθορισμού και των λεπτομερειών για την εφαρμογή του νόμου αυτού για την εγχώρια παραγωγή φαρμακευτικής κάνναβης.
Βαθύς συντηρητισμός
Εντύπωση προκάλεσαν οι τοποθετήσεις της ΝΔ και του ΚΚΕ. Η πρώτη, ενώ ανέφερε πως είναι υπέρ της φαρμακευτικής χρήσης της κάνναβης, τελικά καταψήφισε το νομοσχέδιο, λέγοντας πως δεν θα κάνουν τη χώρα έναν ατελείωτο μπάφο. Το δεύτερο διατύπωσε επίσης ένα συντηρητικό λόγο, περί ναρκοκουλτούρας του καπιταλισμού αντίστοιχα. Πώς σχολιάζεις τη στάση των δύο κομμάτων;
Η στάση του ΚΚΕ δεν ήταν έκπληξη για εμάς. Εντός του ΚΚΕ επικρατούν συντηρητικές, σχεδόν σκοταδιστικές, αντιλήψεις, που έχουν εκφραστεί και στο παρελθόν σε πολλά ζητήματα που αφορούν ουσιώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Ωστόσο, η στάση της ΝΔ ήταν μια ομολογουμένως δυσάρεστη έκπληξη, δεδομένου ότι εξ αρχής ο κεντρικός εισηγητής της είχε ξεκαθαρίσει ότι δεν τίθεται θέμα αμφισβήτησης της αξίας της φαρμακευτικής κάνναβης. Δυστυχώς, για ακόμη μια φορά επικράτησε η βαθειά συντηρητική συνιστώσα του κόμματος. Εμείς, ως ΣΥΡΙΖΑ, απαντάμε στις φωνές αυτές μόνο με επιχειρήματα που αντλούμε από την επιστήμη, τις κοινωνικές εξελίξεις και τις κοινωνικές ανάγκες. Εάν οι συνάδελφοι του ΚΚΕ επιμένουν να αποκαλούν χασικλήδες τους καρκινοπαθείς που ανακουφίζονται και αναβαθμίζουν την ποιότητα ζωής τους, κάνοντας χρήση προϊόντων φαρμακευτικής κάνναβης, εμείς δεν μπορούμε παρά να εκφράσουμε τη λύπη μας.
Ανάπτυξη με έλεγχο και ποιότητα
Το νομοσχέδιο αφορά και τον αναπτυξιακό τομέα. Γιατί επιλέχθηκε ο συγκεκριμένος τρόπος καθετοποιημένης παραγωγής από ιδιώτες και πώλησης στο κρατικό μονοπώλιο; Διατυπώθηκε η ένσταση από το ΚΚΕ ότι θα αφορά μεγάλα κεφάλαια μόνο και όχι τη μεσαία επιχειρηματικότητα, είναι έτσι;
Μην ξεχνάμε πως μέχρι χτες η κάνναβη ήταν στον Πίνακα Α’, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, αλλά και στα μάτια της κοινωνίας δεν είναι ακόμα πλήρως απενοχοποιημένη, έστω και για φαρμακευτική χρήση. Η επιλογή του συγκεκριμένου τρόπου παραγωγής, καθώς και η διάθεση του στο κρατικό μονοπώλιο, έχει να κάνει με το γεγονός ότι η κυβέρνηση επέλεξε να ανοίξει τη συγκεκριμένη αγορά με τρόπο που θα μπορούσε πλήρως να ελέγξει, και δεδομένου ότι διατηρεί τα συγκεκριμένα προϊόντα στον Πίνακα Β΄. «Καθετοποίηση», λοιπόν, σημαίνει πως στις συγκεκριμένες μονάδες παραγωγής θα εισέρχονται σπόροι και θα εξέρχονται τελικά συσκευασμένα προϊόντα φαρμακευτικής κάνναβης, ελεγχόμενα πλήρως ως προς την ποσότητα και την ποιότητα τους. Οποιαδήποτε άλλη λύση σε αυτή τη φάση κρίθηκε ότι θα ενέτεινε τους κινδύνους να υπάρξουν «διαφυγές» είτε πρώτων υλών, είτε προϊόντων, γεγονός που θα δημιουργούσε περισσότερα προβλήματα από αυτά που θα έλυνε. Είναι μια αλληλουχία παραγόντων που οδήγησαν στην επιλογή αυτού του μοντέλου. Σας παραπέμπω στην άποψη του προέδρου των Ελλήνων Φαρμακοβιομηχάνων, ο οποίος ανοιχτά τάχθηκε υπέρ της μεταφοράς της κάνναβης στον Πίνακα Γ’. Σε μια τέτοια περίπτωση, δεν θα υπήρχαν όλα αυτά τα θέματα που συζητάμε σήμερα.
Όσον αφορά στην ανησυχία ότι στη συγκεκριμένη αγορά θα συμμετάσχουν μόνο μεγάλοι παίχτες, αυτό δεν είναι απολύτως ακριβές. Η αλήθεια είναι πως τα απαραίτητα κεφάλαια που απαιτούνται για τη συγκεκριμένη παραγωγή και τη μεταποίηση της είναι αρκετά υψηλά και ότι για να έχει νόημα να συμμετάσχει κάποιος, θα πρέπει να έχει ένα κρίσιμο μέγεθος, ούτως ώστε να μπορεί να αποσβέσει την επένδυσή του. Οι προδιαγραφές παραγωγής φαρμάκων είναι υψηλές. Είναι εντελώς διαφορετική περίπτωση από αυτή της κλωστικής κάνναβης. Επίσης, είναι αλήθεια πως το τελικό ύψος της επένδυσης θα εξαρτηθεί από το τι θα χαρακτηριστεί από το υπουργείο Υγείας και τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων ως «τελικό προϊόν». Αν, για παράδειγμα, θεωρηθεί ως τελικό προϊόν το αποξηραμένο φυτό, κάτι που θεωρείται σήμερα ως τέτοιο σε αρκετά κράτη, τότε όπως καταλαβαίνετε το κατώφλι εισόδου αυτομάτως πέφτει, σε βαθμό που μπορούν να συμμετάσχουν ακόμα και ομάδες παραγωγών. Αυτό, όμως, αναμένουμε να το δούμε. Το νομοσχέδιο, λοιπόν, δεν βάζει κάποιο περιορισμό από μόνο του. Ο περιορισμός που μπαίνει εκ των πραγμάτων από το τι θα επιλεχτεί ως τελικό προϊόν, αντικατοπτρίζει ένα σύνθετο θέμα που θα μεταβάλλεται διαρκώς, ανάλογα με τη διεθνή πρακτική και την επιστημονική έρευνα.
Κάποιοι κοινωνικοί φορείς ζήτησαν τη δυνατότητα αυτοκαλλιέργειας και εξαγωγής και των σπόρων, πέραν των τελικών προϊόντων της φαρμακευτικής κάνναβης. Γιατί δεν προβλέπεται κάτι τέτοιο τώρα;
Το θέμα της αυτοκαλλιέργειας για τους ασθενείς τέθηκε έντονα και κατά τη συνεδρίαση των αρμόδιων Επιτροπών και κατά την ακρόαση των φορέων. Είναι αλήθεια ότι οι ασθενείς δικαιούνται και πρέπει να έχουν πρόσβαση σε όλα τα πιθανά φάρμακα για την ασθένεια τους. Είναι επίσης αλήθεια πως όταν το κράτος είτε τους απαγορεύει να το χρησιμοποιούν, είτε δυσκολεύεται να τους το παράσχει, είτε τελικά τους το παράσχει σε πολύ ακριβή τιμή, αυτοί οι άνθρωποι είναι αναγκασμένοι να το βρουν από μόνοι τους.
Εντούτοις, θα πρέπει να είμαστε λίγο προσεκτικοί όταν μιλάμε για φαρμακευτικά σκευάσματα. Φάρμακο ή φαρμακευτικό σκεύασμα θεωρείται αυτό το οποίο έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, ύψος δραστικών ουσιών και τυποποίηση. Ο ασθενής, δηλαδή, θα πρέπει να μπορεί να το χρησιμοποιήσει, προκειμένου να πάρει κάποια συγκεκριμένη δόση, ανάλογα με την ασθένεια του και τη συνταγή του γιατρού του. Αυτό δεν μπορεί, τουλάχιστον με ακρίβεια, να συμβεί με τα σκευάσματα που παράγει ο καθένας σπίτι του. Αν για παράδειγμα το φυτό του έχει προσβληθεί από μια αρρώστια, ή από μια ξηρασία κλπ, προφανώς δεν θα είναι κατάλληλο για να παρασχεθεί στον ασθενή.
Αυτό που θα μπορούσε να συμβεί, αλλά ήταν μια μάλλον πρόωρη συζήτηση και ως προς την ετοιμότητα της κυβέρνησης, αλλά και όσον αφορά στους εμπλεκόμενους φορείς, είναι να μπορούν αυτοί οι άνθρωποι να καλλιεργήσουν σε ομαδικές καλλιέργειες με την εποπτεία του κράτους και της επιστημονικής κοινότητας, προκειμένου να διασφαλίσουν κάποια ελάχιστα στάνταρτς για την παραγωγή τους και τελικά για αυτά τα φαρμακευτικά σκευάσματα.
Όσον αφορά στην εξαγωγή των σπόρων, εκτιμώ πως είναι ένα θέμα που θα έρθει κάποια στιγμή στο μέλλον. Ο λόγος που δεν μπόρεσε τώρα να συμπεριληφθεί, είναι η απουσία επαρκούς τεκμηρίωσης για τις ιδιότητες των ελληνικών ποικιλιών. Θα πρέπει πρώτα να προχωρήσει η έρευνα στο πεδίο αυτό, να πιστοποιηθούν και σπόροι που παράγονται στην Ελλάδα, και κατόπιν να επιτραπεί η εξαγωγή τους.
Φθηνότερα τα σκευάσματα στο μέλλον
Μία άλλη ανησυχία που διατυπώθηκε από τους συλλόγους ασθενών, παρά το καλωσόρισμα του νομοσχεδίου, είναι πότε θα ισχύσει όντως στην πράξη το νομοσχέδιο, ώστε να μπορούν να προμηθεύονται το φάρμακό τους, καθώς τώρα, παρά τη μεταφορά στον πίνακα Β’, ο ΕΟΦ δεν έχει εισάγει ακόμα τα σκευάσματα κάνναβης που του έχουν αιτηθεί.
Ο ΕΟΦ και αύριο να κάνει διεθνή διαγωνισμό για να εισάγει τα συγκεκριμένα φάρμακα, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα μπορέσει να τα πάρει σε τιμές φθηνότερες από αυτές του εμπορίου. Επίσης, λάβετε υπόψη πως για την ώρα υπάρχουν ελάχιστες αιτήσεις ασθενών, για ακριβώς αυτό το λόγο. Το θέμα, λοιπόν, που τίθεται δεν είναι πότε θα κάνει ο ΕΟΦ εισαγωγές, αλλά πότε τα συγκεκριμένα σκευάσματα θα μπορούν να διατίθενται στους ασθενείς σε προσιτές τιμές, τουλάχιστον σε καλύτερες από αυτές που τα έβρισκαν στο διαδίκτυο μέχρι σήμερα. Επιπρόσθετα, ο ΕΟΦ έχει τη δυνατότητα να εισάγει από πέρυσι το καλοκαίρι και το παρόν νομοσχέδιο δεν αλλάζει κάτι ως προς αυτό. Αυτό που αναμένουμε και προσπαθούμε να αλλάξουμε με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο, είναι να υπάρξει και ελληνική παραγωγή τέτοιων φαρμακευτικών σκευασμάτων, που τελικά θα προμηθεύεται το κρατικό μονοπώλιο σε καλύτερες τιμές. Τώρα θα μου πείτε ότι αυτό αναμένεται να γίνει σε 1-2 χρόνια. Σωστά. Από την άλλη όμως, μια ξένη εταιρία που παράγει ήδη το συγκεκριμένο προϊόν για παράδειγμα στο Καναδά, και θέλει να μπει στην ευρωπαϊκή αγορά μέσω της Ελλάδας, θα μπορέσει να διαθέσει το προϊόν της στο κρατικό μονοπώλιο, ώστε να καταλήξει στους ασθενείς, πολύ νωρίτερα. Φυσικά όσο περισσότεροι παραγωγοί υπάρχουν, τόσο καλύτερη η τιμή, αλλά αυτό θέλει κάποιο χρόνο.
•Η επιστημονική έρευνα και γνώση θα μας καθοδηγήσουν
Το θέμα της κάνναβης πέραν από ιατρικό, είναι και κοινωνικό, λόγω των προκαταλήψεων που κυριαρχούν για τους χρήστες της, όπως είδαμε ακόμα και μέσα στη Βουλή. Τι πρέπει να γίνει ώστε να αρθεί το στίγμα και η δαιμονοποίηση, αλλά να μην περάσουμε και στην εξιδανίκευση της εξαρτησιογόνου ουσίας, όπως τόνισε κατά τη συζήτηση στην επιτροπή ο εκπρόσωπος του ΚΕΘΕΑ;
Αντιλαμβάνεστε ότι το ζήτημα δεν περιορίζεται εντός των ελληνικών συνόρων. Τα τελευταία χρόνια η πλειοψηφία των κρατών μελών της ΕΕ επιχειρεί να βρει τη φόρμουλα που θα επιτρέπει την ιατροφαρμακευτική χρήση της κάνναβης, εντός ενός ελεγχόμενου πλαισίου, λόγω της κατάταξής της στις βαρέως εξαρτησιογόνες ναρκωτικές ουσίες. Η Γαλλία έχει επιλέξει να περιοριστεί στην εισαγωγή έτοιμων σκευασμάτων, η Ιταλία προτίμησε να αναθέσει την καλλιέργεια της κάνναβης στον στρατό, ενώ στην Τσεχία επιτρέπεται η αυτοκαλλιέργεια μέχρι και τεσσάρων φυτών κάνναβης από κάθε ασθενή, παράλληλα με τη λειτουργία μιας και μόνο ιδιωτικής μονάδας καλλιέργειας και μεταποίησης υπό τον κρατικό έλεγχο. Στην Ελλάδα επιλέχθηκε μια μέση λύση, αφού ήταν εξαρχής γνωστές οι αντιδράσεις που θα προκαλούσε το θέμα, ενώ έγινε αποδεκτό ότι απαιτείται περαιτέρω έρευνα και στοιχεία για όποιο επόμενο βήμα. Ας μη ξεχνάμε ότι όλοι οι ασθενείς που χρησιμοποιούν τη φαρμακευτική κάνναβη, είναι στην «παρανομία» ακόμα και σήμερα. Με τη δημιουργία βάσεων δεδομένων, οι οποίες θα συνδέουν την ασθένεια με το φαρμακευτικό προϊόν και την αγωγή, σε συνδυασμό με την επιστημονική έρευνα που θα ξεκινήσει, θα αποκτηθεί η αναγκαία και επιπρόσθετη γνώση που σήμερα απουσιάζει, λόγω της ανεξέλεγκτης χρήσης της φαρμακευτικής κάνναβης. Η γνώση θα είναι αυτή που θα μας καθοδηγήσει. Άποψή μου είναι ότι η εκπαίδευση και η ενημέρωση του ιατρικού κλάδου ειδικά, και της κοινωνίας γενικότερα, η εξοικείωση με τη χρήση των προϊόντων φαρμακευτικής κάνναβης και οι μαρτυρίες των ασθενών, που μέχρι χθες κρύβονταν φοβούμενοι την κοινωνική κατακραυγή, θα παύσουν κάθε φωνή αμφισβήτησης και θα μας προστατεύσουν από προβληματικές καταστάσεις.
