* Μήπως η μάχη για τον έντυπο Τύπο είναι μια μάχη με τον χρόνο; Μήπως δεν αξίζει να τη δώσει κανείς διότι οι εφημερίδες θα πεθάνουν, καταδικασμένες από τη νέα ψηφιακή τεχνολογία;
Προσωπικά δεν πιστεύω ότι τα έντυπα μέσα είναι καταδικασμένα να πεθάνουν. Είναι ζήτημα δημοκρατίας και παράδοσης. Κάθε μέσο δουλεύει με τον τρόπο του. Η τηλεόραση με την εικόνα, το ραδιόφωνο με την ταχύτητα, το Ίντερνετ έχει παγκόσμια απήχηση. Η ψηφιακή τεχνολογία δίνει τη δυνατότητα να έχουμε παγκόσμια μέσα ενημέρωσης. Ωστόσο, τα πράγματα είναι ακόμη ασαφή. Κανείς δεν μπορεί να πει τι θα γίνει μετά από δύο, πέντε ή δέκα χρόνια στα ΜΜΕ. Είναι βέβαιο όμως ότι πρέπει να διατηρήσουμε τα έντυπα μέσα, τα οποία επιτρέπουν στους ανθρώπους να σκέπτονται πέρα από το στιγμιαίο. Σήμερα ζούμε στο στιγμιαίο. Ο γραπτός Τύπος προσφέρει την αναγκαία απόσταση από την πληροφορία.
* Η νέα γενιά, ωστόσο, δεν δείχνει να έχει την ανάγκη π.χ. της «ανάλυσης» που προσφέρει ο Τύπος.
Πράγματι, οι νέες γενιές στρέφονται περισσότερο στο Ίντερνετ, είναι πιο γρήγορο, πιο εύκολο. Όμως οι ανάγκες αλλάζουν. Θα γίνει αντιληπτό ότι τα πολύ γρήγορα ΜΜΕ δεν δίνουν ακριβείς πληροφορίες, κάνουν λάθη. Η ποιότητα της δημοσιογραφικής εργασίας είναι χαμηλή όσον αφορά την ακρίβεια των δημοσιευμάτων. Επιπλέον, δεν δίνουν το «περιβάλλον» της είδησης, δεν έχουν ερμηνεία και ανάλυση.
* Το Ίντερνετ δεν δίνει «προστιθέμενη αξία» στην πληροφορία.
Ακριβώς. Κάτι που πετυχαίνουν οι εφημερίδες, ο γραπτός Τύπος. Όπως και τα πρακτορεία ειδήσεων, παρουσιάζουν το «back ground» μιας είδησης, μιας κατάστασης. Δεν γράφουν ξερά π.χ. για μια «επίθεση», την τοποθετούν στον χώρο και τον χρόνο. Έχουμε ανάγκη τον γραπτό Τύπο, δεν πρέπει να τον φέρνουμε σε αντιπαράθεση με τα άλλα ΜΜΕ. Τα ΜΜΕ λειτουργούν μεταξύ τους συμπληρωματικά.
* Ποιο είναι το τίμημα για τους εργαζόμενους;
Οι συνθήκες εργασίας. Μπορεί ένας δημοσιογράφος να τα κάνει όλα συγχρόνως; Οι ιδιοκτήτες πιέζουν, τα συνδικάτα ζητούν κανονικές συνθήκες εργασίας για τους δημοσιογράφους, σε όποιο είδος μέσου κι αν εργάζονται, με όποιο αντικείμενο. Ο δημοσιογράφος δεν μπορεί να είναι συγχρόνως και φωτογράφος, να σηκώνει την κάμερα, μετά να κάθεται να γράφει για το Ίντερνετ, μετά για το έντυπο, μετά να γυρίζει πλάνα για την τηλεόραση. Είναι σε βάρος της ποιότητας. Πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση.
* Όμως οι νέοι δημοσιογράφοι φαίνεται να συγκεντρώνουν τα προσόντα, ταχύτητα και γνώση τεχνολογιών. Είναι ικανοί να τα κάνουν όλα αυτά μαζί;
Τα κάνουν, αλλά σε βάρος της ποιότητας της ενημέρωσης. Σε βάρος της ποιότητας της ζωής τους, προσωπικής και επαγγελματικής -αφού δεν έχουν τον χρόνο να εκπαιδευτούν- και εργάζονται όλο και περισσότερες ώρες για αμοιβή που παραμένει η ίδια. Επίσης, πολύ συχνά, όταν είναι free lancers, δεν υπάρχουν κανόνες εργασίας.
* Από την άλλη, οι επιχειρηματίες του Τύπου, οι εκδότες, βρίσκονται μπροστά σε μεγάλες δυσκολίες, καθώς τα έξοδα δεν βγαίνουν, οι ισολογισμοί δεν ισοσκελίζονται.
Οι επιχειρηματίες πάντα βλέπουν την πλευρά του κέρδους.
* Στην Ελλάδα οι επιχειρήσεις Τύπου δεν βγάζουν κέρδος. Επιδοτούνται οι επιχειρήσεις Τύπου από άλλες επιχειρηματικές δραστηριότητες;
Εξαρτάται από τη χώρα και το είδος του μέσου ενημέρωσης, οπωσδήποτε. Οι εκδότες οφείλουν να πολλαπλασιάσουν τις δραστηριότητές τους στην ενημέρωση. Αλλά γι’ αυτό χρειάζονται συντάκτες, δεν μπορεί να γίνει σε βάρος της ποιότητας της ενημέρωσης. Πρέπει επίσης να στραφούν στις μεγάλες πλατφόρμες, στην Google, στο Facebook κ.λπ., οι οποίες αποσπούν διαφημιστικά έσοδα που θα πήγαιναν στα παραδοσιακά μέσα χρησιμοποιώντας τη δουλειά δημοσιογράφων των παραδοσιακών μέσων, των εφημερίδων, χωρίς να επιστρέφουν τίποτε στις παραδοσιακές επιχειρήσεις του Τύπου. Εκεί βρίσκεται η πραγματική διαμάχη αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη, όμως γίνεται στην πλάτη των δημοσιογράφων.
Η διαμάχη μέσα στις εφημερίδες είναι με τους επιχειρηματίες, οι οποίοι κάθε φορά λένε δεν μπορούμε να πληρώσουμε, δεν μπορούμε να δημιουργήσουμε νέες θέσεις εργασίας γιατί δεν έχουμε λεφτά, γιατί πρέπει να φτιάξουμε ένα καινούργιο site, γιατί πρέπει να έχουμε κέρδη, γιατί πρέπει να φτιάξουμε ένα νέο τηλεοπτικό κανάλι. Η μάχη στον δημοσιογραφικό συνδικαλισμό πρέπει να επικεντρωθεί στην ποιότητα της δημοσιογραφικής εργασίας, στην ποιότητα των ΜΜΕ, να διεκδικήσουμε αμοιβές και συνθήκες εργασίας και όχι να μπούμε στη θέση των επιχειρηματιών του Τύπου.
* Η ελληνική κυβέρνηση διερευνά τρόπους για τη στήριξη του των εφημερίδων. Ο υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής εξήγγειλε τη δημιουργία ενός ταμείου για τον Τύπο. Τι πιστεύετε εσείς;
Εγώ μπορώ να σας μιλήσω για τη Γαλλία. Υπάρχει ένας νόμος σύμφωνα με τον οποίο κάθε χρόνο ενισχύεται ο Τύπος με ένα κονδύλι, αυτό που λέμε «δημόσια ενίσχυση του Τύπου», πράγμα που είναι κατ’ αρχάς θετικό. Μόνο που από φέτος παρατηρούμε ότι αυτή η «δημόσια ενίσχυση» πηγαίνει κυρίως στα μεγάλα συγκροτήματα Τύπου, πράγμα που δημιουργεί μια ανισορροπία σε σχέση με τις μικρές εφημερίδες. Τα συνδικάτα στη Γαλλία παλεύουν ώστε να βοηθούνται οι εφημερίδες που έχουν πραγματικά ανάγκη και είναι εφημερίδες γνώμης, οι εφημερίδες που ενισχύουν την πολυφωνία. Εκείνες που ενημερώνουν τους αναγνώστες και όχι οι εφημερίδες του κουτσομπολιού. Εμείς πιστεύουμε ότι πρέπει να αναθεωρηθεί ο νόμος. Αν και στη βάση του είναι σωστός, πρέπει να τον ξαναδούμε.
* Τι άλλου είδους ενισχύσεις υπάρχουν στη Γαλλία;
Εδώ και πολλά χρόνια έχουν θεσμοθετηθεί διαφόρων ειδών «δημόσιες ενισχύσεις»: στη διακίνηση μέσω ταχυδρομείου, στη διανομή μέσω πρακτορείων Τύπου, μειωμένος ΦΠΑ κ.ά. Ωστόσο, παρατηρούμε τα τελευταία χρόνια ότι οι ενισχύσεις δεν είναι αρκετά διαφοροποιημένες, ανάλογα με τις ανάγκες, δηλαδή δεν ενισχύουν τον πλουραλισμό. Για παράδειγμα, η Γαλλία είχε ένα σύστημα διανομής ας πούμε αλληλοβοήθειας, οι μεγάλες εφημερίδες επιβαρύνονταν ένα μέρος του κόστους διανομής των μικρών, που είχαν περιορισμένα έσοδα.
* Και στην Ελλάδα ισχύει κάτι παρόμοιο…
Βλέπετε; Εάν αυτή η «αλληλοβοήθεια» σταματήσει και δεν μπορεί να βρεθεί η «La Croix» ή η «L’Humanité» σε ένα χωριό της Γαλλίας, αυτό είναι πλήγμα για τον πλουραλισμό. Η ιδέα του Έλληνα υπουργού είναι οπωσδήποτε ενδιαφέρουσα, όμως οι δημοσιογράφοι θα πρέπει να υπερασπιστούν τον πλουραλισμό και τις μικρές εφημερίδες γνώμης.
* Ορισμένοι διατυπώνουν φόβους χειραγώγησης των εφημερίδων λόγω των κρατικών ενισχύσεων. Ποια είναι η εμπειρία στη Γαλλία; Μπορεί η κυβέρνηση να επηρεάσει τον Τύπο;
Όχι, καθόλου. Πρόκειται για ενίσχυση η οποία διανέμεται βάσει τεχνικών προδιαγραφών αρκετά σύνθετων, αλλά η κυβέρνηση δεν μπορεί να παρέμβει. Το σύστημα είναι αντικειμενικό και ελέγχεται. Εκεί που μπορεί να παρέμβει είναι στη δημόσια τηλεόραση. Η κυβέρνηση Μακρόν θέλει να μειώσει τον προϋπολογισμό της δημόσιας τηλεόρασης. Θεωρητικά δεν μπορούν να παρέμβουν στις «δημόσιες ενισχύσεις» των εφημερίδων, όμως μπορούν να μοιράσουν όπως θέλουν την κρατική διαφήμιση. Οι ιδέες της κυβέρνησης είναι καλές, όμως οι δημοσιογράφοι θα πρέπει να είναι σε επαγρύπνηση για τον τρόπο με τον οποίο θα εφαρμοστούν.
Τη συνέντευξη πήρε η Αγγέλα Νταρζάνου
Πηγή: Η Αυγή
