Δύο χρόνια συμπληρώθηκαν από την έναρξη της δίκης της Χρυσής Αυγής, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2018. Η διαδικασία βρίσκεται στη μέση και η πολιτική αγωγή έδωσε συνέντευξη Τύπου και διοργάνωσε ανοιχτή εκδήλωση στο Gagarin, για να παρουσιάσει τα δεδομένα που έχουν ανακύψει, τα συμπεράσματα που προκύπτουν από τη μέχρι τώρα εξέλιξη της δίκης, όπως και τις ανάγκες που αναδύονται, προκειμένου η δίκη να ολοκληρωθεί αίσια. Με την καταδίκη, δηλαδή, της Χρυσής Αυγής ως εγκληματική οργάνωση. Στις εκδηλώσεις μίλησαν οι συνήγοροι πολιτικής αγωγής Θανάσης Καμπαγιάννης, Ελευθερία Τομπατζόγλου, Χρύσα Παπαδοπούλου, Κώστας Παπαδάκης, Άγγελος Βρεττός και Ανδρέας Τζέλλης, όπως και η Ελευθερία Κουμάντου από το Golden Dawn Watch, ο Κωστής Παπαΐωάννου, πρώην γενικός γραμματέας υπουργείου Δικαιοσύνης για τα δικαιώματα του ανθρώπου, Μαρία Κασκαρίκα, μητέρα του 24χρονου φοιτητή που δέχθηκε πριν λίγο καιρό άγρια επίθεση από χρυσαυγίτες. Το κείμενο που ακολουθεί είναι μια σύνθεση των εμπειριών, των συμπερασμάτων, των ιδεών, των προτάσεων των ομιλητών και ομιλητριών.
Και μια μικρή παρατήρηση. Ο τρόπος που στήθηκε η συζήτηση στο Gagarin αποτελεί ένα νέο υπόδειγμα για το πώς πρέπει να γίνονται οι εκδηλώσεις, ώστε να μην είναι ακολουθία ομιλιών, χωρίς σκοπό, με αποτέλεσμα να χάνεται η ουσία των λεγομένων. Όποιος επιθυμεί μπορεί να δει τη δίωρη εκδήλωση στο omniatv.com και το jailgoldendawn.com
Από τις 20 Απριλίου 2015 έως σήμερα έχουν διεξαχθεί 150 δικάσιμοι και έχουν εξεταστεί 85 μάρτυρες κατηγορίας από τους 133 του αρχικού καταλόγου. Η δίκη άργησε να ξεκινήσει περίπου δύο χρόνια από τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, την 18η Σεπτέμβρη 2013. Αυτός ο φόνος ήταν η θρυαλλίδα που γιγάντωσε το αντιφασιστικό κίνημα, το οποίο απαίτησε να δοθεί τέλος στη δράση της ναζιστικής οργάνωσης και υποχρέωσε τη δικαιοσύνη να κινήσει τις διαδικασίες δίωξης μελών και στελεχών της Χρυσής Αυγής, αφού η τότε πολιτική ηγεσία αναγκάστηκε να ξεκλειδώσει από τα υπουργικά συρτάρια εκκρεμείς δικογραφίες.
Η δράση της Χρυσής Αυγής δεν είναι άγνωστη σε κανέναν. Από τη δεκαετία του ’90 μέχρι σήμερα, έχουν σημειωθεί πλείστες επιθέσεις, με τα θύματα της Χρυσής Αυγής να είναι εκατοντάδες. Όμως όλα αυτά τα χρόνια είχε πέσει ένα πέπλο σιωπής γύρω από την εγκληματική δράση της Χρυσής Αυγής. Οι λόγοι αποδεικνύονται σε κάθε δικάσιμο: ένφοβη δικαιοσύνη, κάλυψη από τμήματα της αστυνομίας, ανυπαρξία πολιτικής βούλησης, μη παραδοχή εγκλημάτων ρατσιστικής βίας από θεσμικούς και πολιτικούς φορείς, φόβος καταγγελίας από πλευράς των θυμάτων. Όμως, τώρα τα θύματα είναι αυτά που σηκώνουν το βάρος αυτής της δίκης και έρχονται να αντιμετωπίσουν τους δράστες των ρατσιστικών εγκλημάτων.
Έσπασε ο φόβος
Πριν την έναρξη της δίκης υπήρχε δικαιολογημένος διάχυτος φόβος από πλευράς των θυμάτων. Αισθάνονταν πως αν κυνηγούσαν δικαστικά τους δράστες, όχι μόνο δεν θα δικαιώνονταν, αλλά θα βρίσκονταν με τη σειρά τους κατηγορούμενοι. Άλλωστε, ήταν πάγια τακτική της Χρυσής Αυγής να καταθέτει μηνύσεις -ιδιαίτερα από το 1994, όταν ενδύθηκε το μανδύα του νόμιμου πολιτικού κόμματος, μια σφραγίδα που χρειαζόταν για να χαίρει των δικαιωμάτων και των ελευθεριών που εξασφαλίζονται στα πολιτικά κόμματα. Αυτή τη φορά, όμως, τα θύματα δεν φοβήθηκαν. Παρουσιάστηκαν στο δικαστήριο και αναγνώρισαν τους φυσικούς και ηθικούς αυτουργούς. Παρότι ένα σημαντικό κενό στη δικογραφία είναι πως κανένας δεν παραπέμφθηκε για ηθική αυτουργία για τις επιθέσεις που οργανωμένα εξαπέλυαν τα μέλη της Χρυσής Αυγής. Μάλιστα, αυτό το λάθος δεν ανατράπηκε ούτε όταν τον Σεπτέμβριο του 2015 ο Μιχαλολιάκος ανέλαβε την πολιτική ευθύνη για τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα [«Σε ό,τι αφορά την πολιτική ευθύνη για τη δολοφονία Φύσσα στο Κερατσίνι, την αναλαμβάνουμε», Real Fm]. Έτσι, τα θύματα της Χρυσής Αυγής κίνησαν τα γρανάζια της δικαιοσύνης και παρακίνησαν και άλλα θύματα, που μέχρι τότε δεν είχαν καταγγείλει τις επιθέσεις που είχαν δεχτεί, υπό το φόβο των αντίποινων. Πλέον το πρόβλημα ρατσιστικής βίας που αντιμετωπίζει η χώρα έχει αποκαλυφθεί, παρότι αποκρυβόταν για δεκαετίες.
Το σχέδιο της υπεράσπισης
Μαζί με αυτό αποκαλύφθηκε, και αποδεικνύεται καθημερινά, ο μισανθρωπικός και ρατσιστικός χαρακτήρας της οργάνωσης, οι διασυνδέσεις με τμήματα επιχειρηματικών συμφερόντων και κρατικού μηχανισμού, η υπηρέτηση συμφερόντων της εργοδοσίας, ο ρόλος της αστυνομίας στη δράση της Χρυσής Αυγής. Οι συνήγοροι υπεράσπισης αδυνατούν να αντικρούσουν τις μαρτυρίες. Η ένδεια επιχειρημάτων και η έλλειψη ψυχραιμίας είναι χαρακτηριστικό της παρουσίας τους. Πρωταρχικός τους στόχος είναι η «διάσωση» των βουλευτών και της ηγεσίας της Χρυσής Αυγής, τα μέλη είναι αναλώσιμα και γι’ αυτό οι τοποθετήσεις τους περιορίζονται μονάχα σε ό,τι αφορά τα ηγετικά στελέχη. Συνεχώς προσπαθούν να δημιουργούν εντάσεις και να καλλιεργούν ένα κλίμα διάλυσης της δίκης, διότι έχουν ακόμα την ψευδαίσθηση πως η υπόθεση δεν είναι «δεμένη». Και υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες που συνδράμουν σε αυτή την αίσθηση «διάλυσης».
Ένας είναι η αίθουσα. Μέχρι πριν ένα χρόνο, οι δικάσιμοι γίνονταν στον Κορυδαλλό. Η δίκη ήρθε στο φυσικό της χώρο, το Εφετείο, ύστερα από πολιτική παρέμβαση του πρωθυπουργού, χωρίς όμως να καταργηθεί η αίθουσα των γυναικείων φυλακών. Μάλιστα, μόλις 55 από τις 150 συνεδριάσεις έχουν γίνει στο Εφετείο και τώρα συζητείται νέα μεταφορά της δίκης σε χώρο του υπουργείου Υγείας «για να διεξαχθεί απρόσκοπτα και χωρίς αναβολές», όπως δήλωσε ο αρμόδιος υπουργός, Σταύρος Κοντονής. Αυτή η δήλωση προκάλεσε την αντίδραση της πολιτικής αγωγής, που επιμένει «αδιαπραγμάτευτα στην άμεση, πλήρη και οριστική διεξαγωγή της δίκης στην αίθουσα τελετών του Εφετείου Αθηνών». Ένας δεύτερος παράγοντας ήταν η χωροταξία στην αίθουσα, που δεν προστάτευε τους αντιφασίστες από τις επιθέσεις φασιστών, ενώ όποτε παρατάσσονταν τα ΜΑΤ το έκαναν έχοντας μέτωπο τους αντιφασίστες. Ένας τρίτος είναι η απόφαση να απαγορεύεται ραδιοφωνική και τηλεοπτική κάλυψη. Επιτρέπονται μόνο οι φωτογραφίες, χωρίς όμως ο φακός να αποτυπώνει τα πρόσωπα των κατηγορουμένων και των συνηγόρων τους. Πρόκειται για μια πρωτοφανή απόφαση, αν αναλογιστούμε τη σημασία της δίκης. Είναι αδιανόητο να έχει μαγνητοσκοπηθεί η δίκη των βασανιστών της χούντας και να μην υπάρχει ούτε ένα ηχητικό ντοκουμέντο από αυτή τη δίκη. Ένας τέταρτος παράγοντας είναι η απαγόρευση προβολής υλικού και ανάγνωσης εγγράφων κατά την εξέταση των μαρτύρων, που περιορίζει εξαιρετικά το πεδίο στο οποίο μπορεί να κινηθεί η πολιτική αγωγή. Τέλος, είναι και η απαγόρευση φωνοληψίας που συνδράμει στον κίνδυνο «διάλυση», με τα πρακτικά να τηρούνται χειρόγραφα, αυξάνοντας τις πιθανότητες σημαντικά στοιχεία να χαθούν εντός της αίθουσας και να μην καταγραφούν.
Τα προβλήματα κατά τη διεξαγωγή της δίκης της Χρυσής Αυγής είναι πολλά. Και ήδη έχουν διορθωθεί αρκετά, ύστερα από αγώνες της πολιτικής αγωγής εντός της αίθουσας. Η δίκη έχει φτάσει στο μέσο και μέχρι στιγμής σε επίπεδο δικονομικό πηγαίνει πολύ καλά. Τα στοιχεία δένουν συνεχώς την κατηγορία της εγκληματικής οργάνωσης.
Χρειάζεται η ορμή του κινήματος
Όμως, η απόφαση σαφώς δεν θα στηριχθεί αποκλειστικά στις αποδείξεις. Είναι μια δίκη που θα κριθεί από τον ευρύτερο κοινωνικό και πολιτικό συσχετισμό που θα υπάρχει, όταν θα φτάσει στο τέλος της. Γι’ αυτό είναι περισσότερο από αναγκαία η απρόσκοπτη και πλήρης δημοσιογραφική κάλυψη, η συνεχής ενημέρωση των πολιτών, όπως και η παρουσία στο χώρο της δίκης. Τα δύσκολα είναι μπροστά μας, όταν θα έρθει η ώρα να απολογηθούν οι κατηγορούμενοι. Και πρέπει το μήνυμα να είναι σαφές. Ότι η θέση τους είναι στο εδώλιο και η δίκη αυτή δεν ικανοποιεί πολιτικές σκοπιμότητες, όπως ισχυρίζεται η υπεράσπιση, αλλά αποτελεί ένα δρόμο καταδίκης των ναζιστικών ιδεών και πρακτικών. Ο άλλος είναι σε κάθε πόλη, γειτονιά, μαζικό χώρο, σχολείο.
Ιωάννα Δρόσου
Πηγή: Η Εποχή
