Για το συγκεκριμένο θέμα έχουν γράψει πολλοί. Στις εφημερίδες, τις ιστοσελίδες, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Άλλοι μίλησαν στα ραδιόφωνα και τις τηλεοράσεις. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης εξέδωσαν ανακοινώσεις. Έγιναν δηλώσεις. Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ κατέθεσε ερώτηση προς τον πρωθυπουργό στη Βουλή. Το ζήτημα έχει αναδειχθεί σε κεντρικό. Όχι βέβαια από όλους (πολλοί και τα περισσότερα ΜΜΕ, όσοι έχουν «λερωμένη τη φωλιά τους», σιωπούν αιδημόνως). Οπότε τι νόημα έχει να πει κάτι ακόμη, άλλος ένας και μάλιστα ένας απλός πολίτης;
Κι όμως. Έρχονται στιγμές, που όταν απροκάλυπτα σε υποτιμούν και σε κοροϊδεύουν, νιώθεις την ανάγκη, έχεις υποχρέωση να μιλήσεις, να διαμαρτυρηθείς. Όσο κι αν η φωνή σου είναι αδύναμη, όσο κι αν δεν ακουστείς. Τουλάχιστον, για να μη νομίζουν ότι είσαι κορόιδο. Είναι θέμα αξιοπρέπειας
Εξηγούμαι:
Άκουσες ότι, εξ αιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού, δόθηκαν 20 εκατομμύρια ευρώ στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, για τις καμπάνιες «Μένουμε σπίτι» και «Μένουμε ασφαλείς».
Παραξενεύτηκες στην αρχή. Νόμισες ότι τα μηνύματα που σχετίζονται με την προστασία της δημόσιας υγείας, μεταδίδονται (ή πρέπει να μεταδίδονται) δωρεάν. Τέλος πάντων, είπες, αφού είναι για καλό, για να σωθούν ζωές, μη γίνεσαι μίζερος.
Μετά έμαθες ότι τα χρήματα τα διαχειρίστηκε μια διαφημιστική εταιρεία, η «Initiative Media», που πήρε τη δουλειά με απευθείας ανάθεση. Σου μπήκαν ψύλλοι στ’ αυτιά. Γιατί απευθείας ανάθεση και όχι διαγωνισμός; Στην πορεία το αντιλήφθηκες: Η ιδιωτική εταιρεία δεν είχε υποχρέωση να αναρτήσει στη «Διαύγεια» τις δημόσιες δαπάνες.
Ύστερα άκουσες ότι πρόκειται για την ίδια εταιρεία, που είχε αναλάβει κι ένα τμήμα της προεκλογικής καμπάνιας της Νέας Δημοκρατίας και κατάλαβες ακόμη περισσότερα. Αν μάλιστα, όπως γράφτηκε, το τίμημα για την παροχή των υπηρεσιών της ανέρχεται σε ποσοστό 3% στην τελική συνολική δαπάνη, τότε η «Initiative Media» θα πάρει ως αμοιβή 600 χιλιάδες ευρώ. Δεν τα λες και λίγα.
Κατόπιν (και μετά από πιέσεις) δόθηκε στη δημοσιότητα η λίστα με τα ΜΜΕ που μπήκαν στο διαφημιστικό πρόγραμμα. Κι εκεί είδες πράματα και θάματα: ιστότοποι ανύπαρκτοι, άλλοι παντελώς άγνωστοι, μερικοί που δεν έχουν καμιά σχέση με την ενημέρωση, κάποιοι με μηδενική επισκεψιμότητα. Ιστοσελίδες της ομογένειας, εκκλησιαστικές ιστοσελίδες στα αγγλικά, τοπικές ιστοσελίδες πολιτευτών της Ν.Δ.. Μερικές που στήθηκαν άρον-άρον τον Μάιο, χωρίς περιεχόμενο, κάποιες που έχουν να ανανεωθούν από πέρσι, άλλες που έχουν «πέσει» Περισσότερα από διακόσια σάιτ, που πήραν κομμάτι της διαφημιστικής πίτας των 20 εκατομμυρίων, δεν αναγράφονται καν στο Μητρώο «Online Media» του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Κι όμως δεν είναι νόμιμο να εισπράττει κρατικό χρήμα σάιτ που βρίσκεται εκτός Μητρώου.
Και βέβαια κάποιοι αποκλείστηκαν, επειδή δεν αρέσουν στην κυβέρνηση (έτσι απροκάλυπτα). Όπως τα ΜΜΕ του Κώστα Βαξεβάνη, του Σεραφείμ Κοτρώτσου και άλλα.
Και δικαιολογημένα αναρωτήθηκες: με ποια κριτήρια εντάχθηκαν τα ΜΜΕ στην καμπάνια, πώς δόθηκε η διαφήμιση και μοιράστηκαν τα χρήματα;
Εδώ και μέρες η ερώτηση είναι μία: πού πήγαν τα 20 εκατομμύρια ευρώ της κρατικής διαφημιστικής καμπάνιας με αφορμή την πανδημία; Και το αίτημα ξεκάθαρο: να δοθεί στη δημοσιότητα ο κατάλογος με τα ποσά και τους αποδέκτες τους. Πόσα χρήματα πήρε το κάθε Μέσο από τον κρατικό κορβανά. Με ποια ποσά χρηματοδοτήθηκαν κουμπάροι και συγγενείς πολιτικών. Πόσα έλαβαν μεγαλοεκδότες και ιδιοκτήτες ΜΜΕ. Και να κατατεθούν τα αποδεικτικά στοιχεία: τιμολόγια με ημερομηνίες και ποσά, προκαταβολές κ.λπ.. Να ενημερωθεί ο κάθε φορολογούμενος πολίτης, όπως έχει δικαίωμα, με ποιον τρόπο ξοδεύτηκε το δημόσιο χρήμα.
Στο κρίσιμο ερώτημα η απάντηση από την πλευρά του κυβερνητικού εκπροσώπου μέχρι τώρα είναι αρνητική και ενοχική: «Κάποτε, στο μέλλον, θα δοθεί ο κατάλογος στη δημοσιότητα». Και οι δικαιολογίες αστείες: «Δεν έχει τελειώσει ακόμη η καμπάνια, δεν έχουν δοθεί όλα τα χρήματα, δεν έχει ολοκληρωθεί ο ποιοτικός και ποσοτικός έλεγχος….». Και «η μπάλα στην εξέδρα», και «η λάσπη στον ανεμιστήρα» και ο συμψηφισμός: «Ναι, αλλά κι εσείς βασανίζατε τους μαύρους». Μεθοδεύσεις που επιβεβαιώνουν τις υποψίες ότι η κυβέρνηση πάει να κερδίσει χρόνο, για να καλύψει ένα πραγματικό πολιτικό και οικονομικό σκάνδαλο. Γι’ αυτό φοβάσαι ότι δεν είναι απίθανο να «μαγειρευτεί» τελικά η λίστα, να «πειραχτούν» οι αριθμοί.
Αυτό όμως που σ’ εξοργίζει περισσότερο είναι η αλαζονική συμπεριφορά:: «Δεν τη δίνουμε τη λίστα, γιατί έτσι μας αρέσει. Γιατί εμείς είμαστε οι νόμιμοι ιδιοκτήτες της χώρας και δεν δίνουμε λογαριασμό σε κανέναν». Αυτή είναι στην ουσία η απάντηση της κυβέρνησης. Και στην πετάει κατάμουτρα, λες και η χώρα είναι Μπανανία και οι πολίτες υπήκοοι.
Γι’ αυτό είπες παραπάνω ότι είναι ζήτημα αξιοπρέπειας να αντιδράσεις στην ολοφάνερη υποτίμησή σου ως πολίτη, στην περιφρόνηση που δείχνει αυτός ο αυταρχισμός και η έπαρση της εξουσίας.
Δεν είναι όμως μόνο ζήτημα προσωπικής αξιοπρέπειας.
Είναι και ζήτημα διαφάνειας, Και νομιμότητας. Και χρηστής διαχείρισης του δημόσιου χρήματος. Και λογοδοσίας. Και χειραγώγησης των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Και ασφυκτικού ελέγχου της πληροφόρησης. Είναι τελικά ζήτημα δημοκρατίας.
«Αγανακτήστε», μας προέτρεπε πριν από λίγα χρόνια ο Στεφάν Εσέλ, ένας από τους πρωταγωνιστές της γαλλικής αντίστασης στο ναζισμό.
Σωστά. Αλλά, «η αγανάκτηση δεν αρκεί», όπως μας επεσήμαινε ο Ιταλός κομμουνιστής ηγέτης Πιέτρο Ινγκράο.
Θέμης Αχτσιόγλου
