Macro

Βασίλης Ρόγγας: Το «αισθάνεστε φτωχοί, δεν είστε» είναι το νέο «μαζί τα φάγαμε»

Η παρακμή της δημόσιας σφαίρας είναι μια εντεινόμενη, σχεδόν αναπόδραστη τάση που συρρικνώνει τις πιθανότητες για μια έστω και σχετικά εύρωστη δημοκρατία, τουλάχιστον στο επίπεδο της ισότιμης πολιτικής αντιπαράθεσης. Είναι άπειρα τα παραδείγματα αυτής της ασφυξίας και δυστυχώς παρουσιάζονται ως το αντίθετό της: περισσότερη και διαρκής επικοινωνία, πάρα πολλά ΜΜΕ όλων των ειδών και “ελευθερία λόγου”, όπως λέει και ο ακροδεξιός αρχηγός του πλανήτη Έλον Μασκ. Στην Ελλάδα, η καλύτερη εκδοχή αυτής της συνθήκης προκύπτει από τις φαινομενικά αναφάνταλες, αλλά επί τοις ουσίας μελετημένες, παρεμβάσεις του αντιπρόεδρου της ΝΔ. “Δεν είστε φτωχοί, αισθάνεστε φτωχοί”, ήταν το τελευταίο έργο στο οποίο πρωταγωνιστεί.
 
 
Η έρευνα της Eurostat [1] στην οποία βασίζεται ο κ. Γεωργιάδης έδινε ως αποτέλεσμα πως οι Έλληνες αισθάνονται περισσότερο φτωχοί από τους υπόλοιπους Ευρωπαίους, σε ποσοστό 67%, με τη Βουλγαρία να ακολουθεί με ποσοστό 33,2% και τον μέσο όρο στο 24,1%. Ο κ. Γεωργιάδης λέει επί λέξει: “τουλάχιστον 2 στους 3 που αισθάνονται φτωχοί δεν είναι. […] Ένα από τα μεγάλα προβλήματα των στατιστικών δεικτών είναι το μαύρο χρήμα”. Στην ουσία όμως ψιθυρίζει: “λέτε ψέματα επειδή είστε μίζεροι, ενώ κάποιοι από εσάς έχετε φράγκα κρυφά, το ξέρω, και το ξέρετε κι εσείς ότι το ξέρω.”
 
Ο υπουργός Υγείας είναι και warrior (πολεμιστής) και λαγός για την ΝΔ. Στις μέρες της παρακμής της, ο ευαίσθητος αυτός δέκτης της δομής της αίσθησης της πλειοψηφίας, λαϊκιστής ενώ φαντάζει λαϊκός, πληθωρικά επικοινωνιακός ενώ είναι κυριολεκτικά ένας διαρκής θόρυβος, υπερασπίζεται τα όσια και τα ανόσια της παράταξης. Συνήθως του βγαίνει, μιας και ο αντίλογος είτε μπαίνει “στο αθόρυβο” από τα ΜΜΕ, είτε δεν υπάρχει γιατί πιάνει ανέτοιμους τους αντιπάλους του. Ας προσπαθήσουμε τηλεγραφικά να απαντήσουμε.
 
 
Α. Προφανώς οι επικοινωνιακοί σύμβουλοι του Άδωνι Γεωργιάδη γνωρίζουν πως είναι σημαντική μεταβλητή της Κοινωνιολογίας η έννοια της σχετικής αποστέρησης που από το 1949 εισήγαγε ο Στούφερ. Δεν την επινόησε η Αριστερά, είναι σημαντικός δείκτης της κοινωνικής ψυχολογίας και τα υψηλά της ποσοστά στη χώρα μας μόνο αρνητικά νέα προοιωνίζουν για τη σχέση της κυβέρνησης με τους πολίτες.
 
 
Β. Οι πολίτες της Ελλάδας δεν είναι μίζεροι ή ψεύτες από συνήθεια, από τη φτιαξιά τους ή γιατί τους έχει ποτίσει με μνησικακία η Αριστερά. Το επιχείρημα αυτό αφενός μυρίζει ξεφτισμένη εθνικοφροσύνη, αφετέρου βρίζει περίπου το 1/3 της ελληνικής κοινωνίας: εφόσον οι μισοί εξ αυτών που αισθάνονται φτωχοί τελικώς δεν είναι, τότε όντως είναι ψεύτες, μνησίκακοι, δόλιοι πολίτες.
 
 
Γ. Η σχετική αποστέρηση δεν ταυτίζεται με την απόλυτη αποστέρηση, δηλαδή την όντως φτώχεια. Έχει συγκριτικό κοινωνικά χαρακτήρα και διαμορφώνεται απολύτως υποκειμενικά (αυτό σημαίνει το “σχετική”). Η κοινωνιολογική διάσταση της μεγάλης διαφοράς μεταξύ προσδοκιών και πραγματικότητας είναι αποτυπωμένο πως κινητοποιεί κοινωνικές διεκδικήσεις ή πολιτικές εξεγέρσεις (π.χ., όταν οι άνθρωποι αισθάνονται ότι αξίζουν περισσότερα από αυτά που έχουν). Αυτό φοβάται ο Γεωργιάδης.
 
 
Δ. Το “δεν είστε φτωχοί, αισθάνεστε φτωχοί” αρχικά φαντάζει ως το αναπλαισωμένο “μαζί τα φάγαμε” που είχε πει ο Θόδωρος Πάγκαλος και έκαψε όλες τις γέφυρες κοινωνικής συναίνεσης. Ο Πάγκαλος, τσαμπουκάς όντας, έπαιξε τη ζαριά της ισότιμης συνενοχής όλων μας για τη χρεοκοπία της χώρας. Ο Γεωργιάδης (νομίζει ότι) παίζει τη ζαριά της ισότιμης χαράς όλων μας επειδή η χώρα ευημερεί.
 
 
Ε. Δεν είναι όμως απλά το νέο “μαζί τα φάγαμε”, είναι η παρόξυνση μιας αφήγησης που λέει πως “σας αφήνω να παίζετε στο μίκρο, στο λίγο, στο μαύρο, αφήστε με να κυβερνώ”.
 
 
ΣΤ. Η “αυτοεκπληρούμενη προφητεία” ως “πίστη στις δυνάμεις και το στόχο σου” δεν επινοήθηκε από ρέκτες της βιομηχανίας της αυτοβελτίωσης, αλλά από φιλοσόφους και επιστήμονες. Εκείνοι σίγουρα δεν θα θεωρούσαν πως στη χώρα που τα έξοδα στέγης είναι στο θεό και οι μισθοί στον πάτο, τα πάει τέλεια. Δεν ήταν σκοπίμως θεόκουτοι ή φανατικοί, ήξεραν τι θα πει πολυπλοκότητα και πραγματισμός.
 
 
Ζ. Αν η μαύρη οικονομία είναι ισχυρή στη χώρα –και όντως είναι– τότε εκείνος που πρέπει να κατηγορείται ως ιεραρχικά πρώτος είναι αυτός που δεν δημιουργεί τις προϋποθέσεις έτσι ώστε να μειωθεί το αποτύπωμά της στην οικονομία και την κοινωνία.
 
 
Η. Η μαύρη οικονομία (ίσως και στο 20% του ΑΕΠ, όπως την μετράει η ΤτΕ) είναι η υλική αποτύπωση μιας συμβιωτικής σχέσης που ευνόησε και δεν εμπόδισε μέχρι στιγμής η ΝΔ. Είναι ο τρόπος για να ξαναπέσουμε στα βράχια της χρεωκοπίας.
 
 
Θ. Είναι πέρα από χυδαίο αυτό που λέει ο Γεωργιάδης και για έναν τελευταίο λόγο. Πλέον η σχέση μισθωτής εργασίας είναι ιδιαίτερα υψηλή στην Ελλάδα, υψηλότερη παρά ποτέ στην σύγχρονη ιστορία της. Πάει να πει πως το 70% της κοινωνίας και να ήθελε δεν μπορεί να έχει κρυφά εισοδήματα.
 
Θα συνεχίσει να λέει τέτοια και πιο χυδαία. Χρειάζεται όμως να μην πέφτει και κάτι κάτω, γιατί σίγουρα δεν είμαστε χάπατα.
 
 
 
Σημείωση:
 
ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Subjective_poverty_statistics
 
Βασίλης Ρόγγας