Ο ασφαλιστικός νόμος που ίδρυσε τον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ), είναι σαφές ότι διαμορφώθηκε μέσα στα στενά περιθώρια της επιτροπείας των δανειστών και φέρνει πάνω του τα σημάδια αυτής της συνθήκης, κυρίως όσον αφορά το ύψος των συντάξεων και τους όρους απονομής τους. Δεν πρέπει, όμως, γι’ αυτό το λόγο να υποτιμήσουμε ορισμένα χαρακτηριστικά του συνταξιοδοτικού συστήματος που διαμορφώθηκε, τα οποία δεν ήταν δεδομένα. Πρώτα απ’ όλα ο δημόσιος και διανεμητικός χαρακτήρας του, σε αντίθεση με τις υποδείξεις για τρεις πυλώνες (δημόσιο, επαγγελματικό, ιδιωτικό) και ανταποδοτικό-κεφαλαιοποιητικό χαρακτήρα, οι οποίες γίνονταν και από το εσωτερικό, όχι μόνο από το εξωτερικό.
Η ΝΔ καιροφυλακτεί
Οι υποδείξεις αυτές δεν έπαψαν να υπάρχουν επειδή ο νόμος ψηφίστηκε. Είναι γνωστό σε όλους ότι στο πρόσφατο προγραμματικό συνέδριο της η ΝΔ τις επαναφέρει ως βασική πολιτική επιλογή. Άλλωστε, η αξιωματική αντιπολίτευση δεν έκρυψε από την πρώτη στιγμή την αντίθεσή της σ’ αυτό το νόμο και γι’ αυτό είχε προαναγγείλει την οικονομική κατάρρευση του νέου συνταξιοδοτικού συστήματος, ενώ δεν άφηνε ευκαιρία να πάρει το μέρος κάθε επαγγελματικής ομάδας που το επέκρινε και να τρίβει τα χέρια της κάθε φορά που αυτό δεχόταν πολιτικές ή δικαστικές επιθέσεις. Αυτό κάνει και με την, αναμενόμενη και προαναγγελθείσα διά διαρροών, απόφαση του ΣτΕ. Πριν ακόμα τη δουν καθαρογραμμένη, οι προπαγανδιστές της προαναγγέλλουν την κατάρρευση του ΕΦΚΑ, λόγω αντισυνταγματικότητας, αφού δεν επαληθεύτηκε η οικονομική κατάρρευσή του.
Η προσφυγή που προκάλεσε την απόφαση του ΣτΕ, είχε κατατεθεί από φορείς ελευθέρων επαγγελματιών κυρίως, οι οποίοι δυσανασχετούν λόγω των υψηλών ασφαλιστικών εισφορών που καταβάλλουν. Αν λάβουμε υπόψη ότι το 80% των ασφαλισμένων αυτών των κατηγοριών αναμφισβήτητα καταβάλλουν μικρότερες εισφορές με το νέο νόμο, τότε οι ενστάσεις προβάλλονται από το υπόλοιπο 20%, που όντως καταβάλλει εισφορές ανάλογες με τα υψηλά εισοδήματά του. Γιατί ένα από τα θετικά του νέου νόμου είναι και το ότι για πρώτη φορά συνδέεται το ύψος της εισφοράς και για τους ελεύθερους επαγγελματίες με το ύψος του εισοδήματός τους, όπως συνέβαινε ανέκαθεν με τα συνήθη υποζύγια, τους μισθωτούς, χωρίς ποτέ να διαμαρτυρηθεί κανένα Συμβούλιο.
Διορθωτικές ή διαλυτικές κινήσεις;
Είναι πιθανό για ορισμένα πολύ υψηλά εισοδήματα η επιβάρυνση με εισφορές ανάλογου ύψους να είναι υπερβολική, και για το λόγο ότι δεν μπορεί να μεταφραστεί σε αναλόγου ύψους τελική σύνταξη. Και ως προς αυτό το σημείο να χρειάζεται μια διορθωτική κίνηση. Όμως, πριν τείνουμε με συμπάθεια ευήκοον ους στις αγανακτισμένες φωνές, θα πρέπει να θυμηθούμε ότι με βάση το προηγούμενο σύστημα, των ξεχωριστών συνταξιοδοτικών ταμείων, τα πιο προβληματικά ταμεία ήταν τα δικά τους, γεγονός που οφειλόταν και στη μεγάλη αναντιστοιχία μεταξύ εισοδηματικής κατάστασης και εισφορών. Επίσης, δεν πρέπει να παραβλέπουμε και το γεγονός ότι στο πεδίο αυτό πραγματοποιείται, ακόμα, η μεγαλύτερη φοροδιαφυγή, καθώς δεν είναι δυνατόν να εντοπιστεί στο σύνολό της η φορολογητέα ύλη. Και βέβαια οι παρατηρήσεις αυτές αφορούν πρώτα απ’ όλα μέρος εκείνου του 20% με τα πιο υψηλά εισοδήματα της κατηγορίας των ελεύθερων επαγγελματιών. Όποιος θέλει απλώς να χαϊδέψει αφτιά και να βρει συμμάχους στην υπονόμευση ενός θετικού στοιχείου του συνταξιοδοτικού συστήματος, μπορεί όλα αυτά να τα θεωρήσει ασήμαντα. Όποιος, όμως, θέλει να βελτιωθούν τα καλά στοιχεία του συνταξιοδοτικού, δεν μπορεί να κάνει τον αμερόληπτο μπροστά σε μια εμφανή πολιτική προσπάθεια αποδόμησης. Όλοι ακούσαμε αυτές τις μέρες τις «νέες» ιδέες για ξεχωριστό φορέα συνταξιοδότησης των ελεύθερων επαγγελματιών να επανέρχονται στο προσκήνιο σαν προπομποί κατακερματισμού του δημόσιου συνταξιοδοτικού συστήματος και επικράτησης της αντίληψης «ο σώζων εαυτόν σωθήτω».
Και δεν θα πρέπει να έχουμε πια, με τόση πείρα, την παραμικρή αμφιβολία για το πόσο λίγοι θα είναι αυτοί που θα σώζονται υπ’ αυτές τις συνθήκες. Όσοι «σώζονταν» επί δεκαετίες με το ΤΕΒΕ, όπου οι κατώτερες και κατώτατες συντάξεις υπερτερούσαν κατά κράτος έναντι των ανώτερων, διαμορφώνοντας μια στρεβλή εικόνα για την πραγματική οικονομική θέση του συνταξιοδοτούμενου ελεύθερου επαγγελματία.
Από την όχθη των πολλών
Ας περιμένουμε να δούμε την απόφαση του ΣτΕ και το σκεπτικό της, καθώς και τις αντιδράσεις της κυβέρνησης, χωρίς δέος για τις κρίσεις της δικαστικής εξουσίας. Πάντως, δεν χρειάζεται καθόλου να περιμένουμε, προκειμένου να επιλέξουμε πλευρά, καθώς στην προκείμενη περίπτωση κάποιοι επιδεικνύουν αρνητική ταξική μεροληψία, όχι μόνο σε βάρος των μισθωτών (γιατί υπάρχουν και μισθωτοί, μικρά ποσοστά αλλά υπάρχουν, οι οποίοι έχουν υψηλές αποδοχές, πενήντα ή και εκατό χιλιάδων ετησίως, και γι’ αυτό πληρώνουν ανάλογες ασφαλιστικές εισφορές), αλλά και σε βάρος του 80% των επαγγελματιών, που ανάσανε για πρώτη φορά μετά από χρόνια, ακριβώς επειδή το σύστημα μπορεί να εισπράξει περισσότερες εισφορές, αλλά και αισθητά μεγαλύτερες από εκείνους που έχουν μεγάλη εισοδηματική επιφάνεια. Ας αφήσουμε άλλους, που το έχουν υπαρξιακή ανάγκη, να παριστάνουν τους αμερόληπτους. Όσοι προσπαθούμε να δούμε λίγο πιο μακριά από τη μύτη μας, έχουμε χρέος να μεροληπτήσουμε υπερασπιζόμενοι δομικά στοιχεία του ενιαίου συνταξιοδοτικού συστήματος. Γιατί, σε μια ενδεχόμενη βελτίωση των οικονομικών και δημοσιονομικών συνθηκών τα ποσοτικά δεδομένα του συνταξιοδοτικού θα μπορούν να αλλάξουν, να βελτιωθούν. Δεν είναι, όμως, εξίσου απλό να επανέλθουν θετικά δομικά στοιχεία που έχουν αναιρεθεί, είτε λόγω πολιτικής παλινόρθωσης, είτε λόγω μικρών αλλά σταθερών διαβρωτικών επεμβάσεων σε ένα ήδη ευάλωτο σύστημα.
Χαράλαμπος Γεωργούλας
Πηγή: Η Εποχή
