Τη συνέντευξη πήρε η Ιωάννα Δρόσου
Η συζήτηση στην βουλή έγινε σε πολύ έντονους τόνους την περασμένη Τρίτη. Ήταν αποκαλυπτική ως προς τις θέσεις, αλλά και την ηθική, κάθε κόμματος. Πώς την αποτιμάς;
Ξεκαθάρισε πια το πεδίο της στρατηγικής της Νέας Δημοκρατίας ως προς το πώς θα πάμε σε εκλογές. Και ο στόχος τους είναι το κλίμα να μην είναι μόνο ακραίας πόλωσης, αλλά εμφυλιοπολεμικό. Και αυτό φάνηκε καθαρά σε δύο αποστροφές του κ. Μητσοτάκη. Πρώτον, υιοθέτησε το σύνθημα της Χρυσής Αυγής «η Δημοκρατία πουλάει την Μακεδονία» και το άλλαξε σε «ο ΣΥΡΙΖΑ πουλάει την Μακεδονία». Δεύτερον, είπε ότι η μη περικοπή των συντάξεων έγινε αποδεκτή με αντάλλαγμα την Μακεδονία. Αυτά τα δύο επιχειρήματα είναι της Χρυσής Αυγής. Τι συμβαίνει; Έχει ως στόχο να πάρει τις ψήφους της Χρυσής Αυγής, με το να ταυτίζονται στο λόγο; Είναι ο πανικός του, γιατί βλέπει ότι δεν αυξάνεται δημοσκοπικά η Νέα Δημοκρατία, αλλά ο ΣΥΡΙΖΑ; Ό,τι και να είναι, το πλήγμα είναι τεράστιο, διότι πια εθίζει ένα μεγάλο ποσοστό του ελληνικού λαού, το οποίο ψήφιζε Νέα Δημοκρατία, στο λόγο και στη σκέψη της Χρυσής Αυγής. Γι’ αυτό θεωρώ πάρα πολύ επικίνδυνη στροφή για τη χώρα τον λόγο του κ. Μητσοτάκη στη Βουλή, την περασμένη Τρίτη.
Ο τρόπος που εξελίχθηκε η συζήτηση στη βουλή επανάφερε το σενάριο των πρόωρων εκλογών. Ο Π. Καμμένος δήλωσε ότι θα αποχωρήσει από την κυβέρνηση σε περίπτωση που έρθει προς κύρωση η συμφωνία των Πρεσπών, χωρίς όμως να στηρίξει μια πρόταση μομφής. Ο Κ. Μητσοτάκης ζήτησε για μία ακόμα φορά προσφυγή στις κάλπες. Πιστεύεις ότι θα ολοκληρωθεί η θητεία;
Η πρόταση μομφής, για να προκαλέσει εκλογές, χρειάζεται 151 ψήφους. Και δεν υπάρχουν 151 βουλευτές να στηρίζουν μια τέτοια πρόταση. Επομένως εκλογές στην ώρα τους.
Η κατηγορία της παροχολογίας προς την κυβέρνηση, από τη μία διαψεύδεται σε όλους τους τόνους, από την άλλη, τοποθετήσεις κυβερνητικών στελεχών έχουν πανηγυρικό τόνο για τα μέτρα που ψηφίζονται. Πώς θα αντιστραφεί αυτό το κλίμα;
Καταρχάς «παροχολογία» σημαίνει «λόγος για τις παροχές». Πρόκειται για τα περιβόητα «θα» που μας συνήθισαν η Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ όλα αυτά τα χρόνια. Τα μέτρα για τα οποία μας κατηγορούν ότι πρόκειται για παροχολογία, δεν είναι υποσχέσεις, αλλά ψηφίζονται και υλοποιούνται. Τα σχέδιά μας για την επόμενη τετραετία θα ξεδιπλωθούν στη συζήτηση για τον προϋπολογισμό, αλλά και στην ανακοίνωση του προγράμματός μας προεκλογικά.
Υπέρ ενός ψηφιακού προνοιακού κράτους
Μία ακόμα αποστροφή του Μητσοτάκη ήταν «φορολογείτε τους πολλούς για να τους κρατάτε ομήρους με την πολιτική των επιδομάτων». Το σκανδιναβικό πρότυπο κράτους πρόνοιας, το οποίο ακολουθείτε, κινείται στη λογική της κλιμακούμενης φορολόγησης όλων των πολιτών, ώστε τα χρήματα να επιστρέφονται σε όλους τους πολίτες μέσω υπηρεσιών και δομών. Δύο διαφορετικές προτάσεις για το τι σημαίνει κράτος πρόνοιας…
Η Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ δεν είχαν ποτέ την αντίληψη προνοιακού κράτους. Θεωρούσαν ότι πρέπει να δίνουμε κάποια επιδόματα στους φτωχούς, και μάλιστα με πελατειακούς όρους. Όταν παραλάβαμε 200 επιδόματα, δίνονταν αδιαφανώς από 120 πηγές. Κανείς δεν ήξερε αν μπορεί να πάρει ή όχι ένα επίδομα. Μόνο όσοι είχαν σχέση με κάποια εξουσία έπαιρναν επίδομα. Το δεύτερο στοιχείο που αποδεικνύει ότι δεν είχαν αντίληψη κράτους πρόνοιας είναι το γεγονός ότι το συγκεκριμένο υπουργείο, είχε 54 υπαλλήλους όταν αναλάβαμε. Είναι δυνατόν να υπάρχει χαρτοφυλάκιο πρόνοιας με 54 υπαλλήλους, όταν ο πιο μικρός δήμος έχει 150 υπαλλήλους; Με 54 υπαλλήλους δεν ασκείς ούτε ελέγχεις την προνοιακή σου πολιτική. Και την αντίληψη περί μη κράτους πρόνοιας την επαναφέρει ο κ. Μητσοτάκης όταν λέει ότι θα εφαρμόσει το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα και σε αυτό θα εντάξει όλα τα επιδόματα. Άρα θα παίρνουν επιδόματα μόνο όσοι έχουν έως 2.400 ευρώ ατομικό ετήσιο εισόδημα και θα καταργήσει όλα τα υφιστάμενα. Εμείς, αντίθετα, κάναμε μια τεράστια μεταρρύθμιση υπέρ ενός ψηφιακού προνοιακού κράτους, όπου όλοι οι πολίτες θα ενημερώνονται για όλα. Γι’ αυτό ιδρύσαμε 242 Κέντρα Κοινότητας τα οποία δεν ενημερώνουν μόνο τους πολίτες για επιδόματα, υπηρεσίες και προγράμματα που δικαιούνται, αλλά μεταβιβάζουν την ίδια στιγμή τις πληροφορίες ηλεκτρονικά στο Υπουργείο και στον ΟΠΕΚΑ (Οργανισμό Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης) στον οποίο συγκεντρώσαμε όλα τα επιδόματα. Η αντίληψή μας είναι ότι όλος ο πληθυσμός χρειάζεται ένα σημαντικό κράτος πρόνοιας, διότι όλοι μια μέρα θα γεράσουν, όλοι έχουν παιδιά, όλοι μπορεί να βρεθούν να είναι ΑΜΕΑ, για μικρό χρονικό διάστημα ή για όλη τους τη ζωή. Η Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ δεν ενδιαφέρθηκαν για το σύνολο του πληθυσμού. Διότι η νεοφιλελεύθερη λογική θεωρεί χαμένο για την ανάπτυξη κάθε ευρώ που δίνεται στην πρόνοια. Αυτό έχει διαψευστεί επανειλημμένα από ευρωπαϊκές μελέτες και ιδιαίτερα από το σκανδιναβικό μοντέλο, όπου αποδείχτηκε ότι κάθε ευρώ στην πρόνοια, γυρίζει πίσω στην ανάπτυξη, έχει δημοσιονομικό πολλαπλασιαστή από 1,03 έως 1,6. Η κλιμακούμενη φορολόγηση όλων μας έχει την έννοια ότι επιστρέφει σε όλους μας υπηρεσίες και παροχές. Χωρίς κράτος πρόνοιας οι ανισότητες εντείνονται. Αυτό πληρώνει σήμερα όλη η Ευρώπη, με τις πολιτικές λιτότητας που εφαρμόστηκαν και την αποψίλωση του κράτους πρόνοιας. Γι’ αυτό βιώνουμε την άνοδο του φασισμού.
Πέρυσι έγινε πολλή συζήτηση ως προς το επίδομα παιδιού, για παράδειγμα, ότι με τον τρόπο που ανασχεδιάστηκε πολλοί θα είναι εκείνοι που θα δουν μείωση στο επίδομα που έπαιρναν, για να καλυφθεί περισσότερος κόσμος. Ένα χρόνο μετά ποιος είναι ο απολογισμός;
Σχεδιάσαμε ένα επίδομα δίκαιο, που δόθηκε ψηφιακά και χωρίς γραφειοκρατία και αφορούσε ετήσια οικογενειακά εισοδήματα έως 40.000 ευρώ, επομένως όχι πια μόνο τους φτωχούς, αυξάνοντας ταυτόχρονα το ποσό από τα 40 ευρώ ανά παιδί, στα 70 ευρώ. Έτσι, αυξήσαμε τον προϋπολογισμό από τα 650 εκατ. ευρώ, που τα έδιναν άνισα καταμερισμένα, σε 1,05 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα οι δικαιούχοι να αυξηθούν μέσα σε ένα χρόνο από 800.000 σε 900.000 οικογένειες. Διότι το επίδομα παιδιού έγινε ελκυστικό.
Όταν εκλέχθηκε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ-Οικολόγων Πράσινων εφαρμόστηκε ένα πρόγραμμα αντιμετώπισης της ακραίας φτώχειας. Έχουν αλλάξει πια οι προτεραιότητες του υπουργείου; Ποια η φιλοσοφία για την εδραίωση ενός κράτους πρόνοιας;
Μέσα σε συνθήκες τρομακτικές με την όξυνση των κοινωνικών ανισοτήτων κατανοήσαμε ότι πρέπει να αλλαχθεί το μοντέλο. Και επομένως εστιάσαμε σε δύο άξονες. Ο πρώτος είναι ένα προνοιακό κράτος διαφανές με ψηφιοποιημένες υπηρεσίες και το καταφέρνουμε με τον ΟΠΕΚΑ και τα Κέντρα Κοινότητας. Με αυτές τις δομές οι οποίες έχουν ταυτόχρονη πρόσβαση σε έξι βάσεις δεδομένων, διοχετεύουμε την πληροφόρηση προς τους πολίτες, οι οποίοι ενημερώνονται για τις δομές της περιοχής τους (π.χ. βρεφονηπιακοί σταθμοί, γηροκομείο κ.λπ.) και τα προγράμματα που μπορεί να τους αφορούν (π.χ. ΚΕΑ, ΟΑΕΔ, ΕΣΠΑ). Ταυτόχρονα, έχουμε πια όλη την πληροφορία για τις ανάγκες που έχει ο κόσμος πανελλαδικά, ώστε να μπορούμε να σχεδιάζουμε τις πολιτικές που απαιτούνται. Ο δεύτερος άξονας είναι ότι χρειαζόμαστε το κράτος πρόνοιας με πολιτικές ολιστικές και οριζόντιες, διότι τα στοιχεία έδειξαν ότι όταν η πρόνοια αφορά οριζόντια όλους τους πολίτες και όχι μόνο τους ακραία φτωχούς, τότε η κοινωνική συνοχή ενισχύεται οι ανισότητες καταπολεμούνται και οι δείκτες ανάπτυξης βελτιώνονται. Έτσι ξεκινήσαμε να σχεδιάζουμε και να υλοποιούμε οριζόντιες παροχές στο παιδί. Ένα από τα μέτρα ήταν τα σχολικά γεύματα, που ήδη έχουν φτάσει τα 153.000 και το 2021 θα μπορούμε να καλύπτουμε όλα τα δημοτικά της χώρας, δηλαδή 500.000 παιδιά. Αυτό είναι ένα μέτρο που ξεπερνά τα όρια της αντιμετώπισης της ακραίας φτώχειας, με πολλαπλά οφέλη. Είναι ένα παιδαγωγικό μέτρο που αλλάζει τις σχέσεις των παιδιών μεταξύ τους, αντιμετωπίζει τον σχολικό εκφοβισμό, αυξάνει την σχολική απόδοση, ενώ μαθαίνουν τα παιδιά στην υγιεινή διατροφή. Ταυτόχρονα, όμως είναι και ένα μέτρο ανάπτυξης, αφού αυξήθηκαν οι εργαζόμενοι στις εταιρείες επισιτισμού και αυξήθηκαν οι πωλήσεις στις τοπικές αγορές, επειδή έχουμε προβλέψει ως όρο τα γεύματα να ετοιμάζονται στην περιοχή. Φιλοσοφία μας, λοιπόν, είναι οι οριζόντιες δράσεις για όλο τον πληθυσμό. Το ίδιο κάναμε με τους βρεφονηπιακούς σταθμούς, το ίδιο κάναμε με τα ΑΜΕΑ, όπου δεν συσχετίσαμε την αναπηρία με τα εισοδήματα, παρότι δεχτήκαμε στη δεύτερη αξιολόγηση τεράστια πίεση, για να συμβεί αυτό. Παράλληλα, με αυτούς τους δύο άξονες της θεμελίωσης προνοιακού κράτους, προωθούμε τη δημιουργία φορέων Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας (Κ.Α.Λ.Ο.), ώστε να αλλάξουμε το πρότυπο επιχειρηματικότητας και ταυτόχρονα να αρθούν οι κοινωνικές ανισότητες.
Ένα νέο κοινωνικό μοντέλο
Ζούμε σε κοινωνίες όπου ο κάθε ένας απομονώνεται από τον διπλανό του. Πώς θα διαπαιδαγωγηθεί η κοινωνία, ώστε να νοιάζεται ο ένας για τον άλλον και να αντιμετωπίζεται η κοινωνική απομόνωση;
Η ελληνική κοινωνία έδειξε την αλληλεγγύη της, μέσα στην κρίση. Πρώτον με τις δομές αλληλεγγύης που ιδρύθηκαν από τα κάτω, μοναδικό φαινόμενο σε όλη την Ευρώπη. Δεύτερον, η οικογένεια έδειξε ότι είναι ανθεκτικός και αλληλέγγυος θεσμός. Οι φιλοξενούμενοι είναι η οικογένεια διευρυμένη ή πυρηνική που συγκατοικεί ξανά, το παιδί, το ανίψι, το εγγόνι. Σήμερα εμφανίζεται η εθνικιστική αναδίπλωση και ο διχασμός μέσα στην κοινωνία, με τη στροφή που κάνει η ΝΔ και τον ακροδεξιό λόγο που εκφέρει. Και αυτός είναι ένας πολύ μεγάλος κίνδυνος. Όσο η κοινωνία θα βλέπει το άλλο πρόσωπο της πρόνοιας, το προνοιακό κράτος για όλους, θα το αγκαλιάζει και θα βελτιώνεται. Αυτό δεν γίνεται από τη μία μέρα στην άλλη, αλλά βλέπουμε ήδη από τα πρώτα δείγματα ότι αλλάζουν αντιλήψεις και πεποιθήσεις. Αυτό θα είναι και το επίδικο των επόμενων εκλογών. Από τη μία ο διχασμός και η εθνικιστική αναδίπλωση και από την άλλη η κοινωνική συνοχή και ανοχή στη διαφορετικότητα.
Πέρα, λοιπόν, από το νέο παραγωγικό μοντέλο, στόχος είναι να αλλάξει και το κοινωνικό μοντέλο;
Σαφώς. Γι’ αυτό παλεύουμε να αντιμετωπίσουμε το δημογραφικό και τις κοινωνικές ανισότητες, οι οποίες δεν είναι φαινόμενο της κρίσης. Ήταν υπαρκτές και την εποχή της ευμάρειας, αλλά οξύνθηκαν, όταν τα εισοδήματα όλων μειώθηκαν, την περίοδο της κρίσης, με αποτέλεσμα 3,9 εκατ. άνθρωποι το 2015 να ζουν σε κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού (36%). Σήμερα, αυτό το ποσοστό έχει μειωθεί κατά δύο περίπου μονάδες. Το κοινωνικό μέρισμα δίνεται σε 3,6 εκατ. ανθρώπους, προκειμένου να μειώσουμε τις κοινωνικές ανισότητες. Είναι πολύ χαρακτηριστικό ότι η παιδική φτώχεια το 2008, όταν ακόμα δεν είχε ξεσπάσει η κρίση, ήταν 23%, που σημαίνει ότι ένα προς τεσσεράμισι παιδιά ζούσαν στη φτώχεια. Το 2015, το ποσοστό αυτό είχε φτάσει 26,6. Το 2017, δηλαδή με εισοδήματα του 2016 είχε φτάσει 26,3%. Αυτό σημαίνει ότι τα επόμενα στοιχεία θα δείξουν ακόμα μεγαλύτερη μείωση. Είναι απλά μαθηματικά. Αν επικρατήσει η εθνικιστική αναδίπλωση, θα πάμε ακόμα πιο πίσω. Σε πολύ σκοτεινές εποχές, γιατί η εθνικιστική αναδίπλωση γεννά πολέμους.
Ο σχεδιασμός το επόμενο διάστημα
Την προηγούμενη εβδομάδα βρέθηκες στη Λάρισα, όπου παρουσίασες το πρόγραμμα ένταξης των Ρομά στην κοινωνία και την εργασία. Ποια ήταν η υποδοχή από τους Ρομά;
Παραβρέθηκα στην ετήσια συνέλευση όλων των ομοσπονδιών και πήγα για να ακούσω από πρώτο χέρι τι λένε για το πρόγραμμά μας. Μου έκανε μεγάλη εντύπωση και ήταν πολύ ελπιδοφόρο ότι ένα πολύ μεγάλο κομμάτι των Ρομά, που ηγείται, θέλει να αλλάξει το υπόδειγμα. Όλοι οι εκπρόσωποι των Ρομά ανέδειξαν ως κυρίαρχο θέμα την εκπαίδευση, ενώ ο πρόεδρος της πανελλήνιας ομοσπονδίας Ρομά γράφτηκε σε σχολείο δεύτερης ευκαιρίας πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, στέλνοντας ένα σαφές μήνυμα. Όσον αφορά το σχεδιασμό μας, ήδη για πρώτη φορά, οι Ρομά έχουν πρόσβαση στο ΚΕΑ στη συντριπτική τους πλειοψηφία, με την προϋπόθεση μάλιστα τα παιδιά τους να πηγαίνουν σχολείο, μέτρο που καταχειροκροτήθηκε στη Λάρισα. Επιπλέον, με το νόμο 4483/17 σχεδιάσαμε οργανωμένους χώρους μετεγκατάστασης σε όλη την Ελλάδα, για να μπει τέλος στους καταυλισμούς της εξαθλίωσης, ενώ παράλληλα κάνουμε παρεμβάσεις σε 55 δήμους για να βελτιωθούν οι συνθήκες διαβίωσης, σχεδιάζοντας κοινωνικά Πολυκέντρα και βελτιώνοντας 15 οικισμούς με χωρικές παρεμβάσεις. Για να υλοποιηθεί, όμως, το σχέδιο είναι απαραίτητη η συνδρομή της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας αυτοδιοίκησης και είναι ενδεικτικό της εθνικιστικής αναδίπλωσης που περιέγραψα πριν, το γεγονός ότι δήμοι που είχαν συμφωνήσει σε αυτό το σχέδιο, τώρα κάνουν πίσω.. Ένα ακόμα πολύ σημαντικό μέτρο είναι η αλλαγή της διαδικασίας ταυτοποίησης μητέρας χωρίς αποδεικτικά στοιχεία ταυτότητας εντός νοσοκομείων, μαιευτηρίων και κλινικών, προκειμένου να σταματήσει η πρακτική απομάκρυνσης νεογνών από τις φυσικές μητέρες τους λόγω έλλειψης ταυτοποιητικών εγγράφων.
Συνοπτικά, ποιος είναι ο σχεδιασμός για το επόμενο διάστημα;
Συνεχίζουμε και επεκτείνουμε τις μεταρρυθμίσεις για το παιδί, που στοχεύουν και στο δημογραφικό πρόβλημα της χώρας. Πέρα από την επέκταση του θεσμού των σχολικών γευμάτων, προχωράμε στην κάλυψη των αναγκών όλων των παιδιών σε βρεφονηπιακούς σταθμούς, την επιδότηση στέγης για 1.000.000 πολίτες, την κάλυψη υπηρεσιών οδοντιατρικής φροντίδας των παιδιών, την ανάπτυξη νέων δημόσιων δομών παιδοψυχιατριής φροντίδας, την άρση οικονομικών επιβαρύνσεων των οικογενειών στον τομέα της Ειδικής Αγωγής. Ακόμα θεσμοθετούμε μέτρα προστασίας για τα ασυνόδευτα προσφυγόπουλα και ανοίγουμε παιδικές κατασκηνώσεις, σε νέα πρότυπα, για όλους. Επιπλέον, ο νόμος για την αναδοχή και την υιοθεσία αλλάζει ριζικά το γκρίζο τοπίο των διαδικασιών υιοθεσίας και αναδοχής και επιταχύνει τις διαδικασίες, ώστε να μην μεγαλώνει κανένα παιδί στα ιδρύματα. Όσον αφορά τα άτομα με αναπηρία, ξεκινά τριετές πιλοτικό πρόγραμμα αποϊδρυματοποίησης, που προβλέπει τη μεταστέγαση όλων των φιλοξενούμενων και τη διαβίωσή τους σε ασφαλή και υποστηρικτική δομή ή σε δομή οικογενειακού τύπου ή επιστροφή στην οικογένεια με ταυτόχρονη υποστήριξή τους από το πρόγραμμα. Στο πλαίσιο του προγράμματος προβλέπεται και η ανάπτυξη δομών φιλοξενίας των ατόμων με αναπηρία, δηλαδή στέγες υποστηριζόμενης διαβίωσης, ανάπτυξη προγράμματος επαγγελματικής αναδοχής και προγράμματος υιοθεσίας για παιδιά με αναπηρίες που βρίσκονται σε ιδρύματα. Επίσης, προβλέπεται η δημιουργία δομών βραχείας φιλοξενίας ατόμων με αναπηρία, η σύσταση Κινητών Μονάδων παροχής υποστηρικτικών υπηρεσιών σε οικογένειες με άτομα με αναπηρία. Τέλος, στο σχεδιασμό του υπουργείου περιλαμβάνεται η δημιουργία -για πρώτη φορά στη χώρα- 100 Κέντρων Στήριξης Οικογένειας, μέσα το διάστημα 2018-2019, που θα είναι συνδεδεμένα με τα Κέντρα Κοινότητας, και θα υποστηρίζουν έμπρακτα γονείς και παιδιά στα προβλήματα της καθημερινότητάς τους, όπως και 150 κέντρα Ολοκληρωμένης Φροντίδας Ηλικιωμένων (ΟΦΗΛΙ). Και για όσα ανάφερα μπορεί πια να μας εγκαλέσουν για παροχολογία, αλλά έχουμε ήδη αποδείξει ότι υλοποιήσαμε σχεδόν το σύνολο των προγραμματικών μας δεσμεύσεων, άρα δεν είναι υποσχέσεις, αλλά πρόγραμμα προς υλοποίηση.
Πηγή: Η Εποχή
