Μια ψηφίδα της σύγχρονης τεχνολογίας έχει προκαλέσει ευρεία συζήτηση στον ΣΥΡΙΖΑ: είναι το ψηφιακό κόμμα. Ψηφίδα μιας μεγάλης ενότητας της ψηφιοποίησης, που αφορά τη σύγχρονη εξέλιξη της μετάδοσης πληροφοριών. Με τη βοήθεια του κατάλληλου επικοινωνιακού συστήματος, κάθε μορφή πληροφορίας (κείμενο, φωνή, εικόνα) είναι δυνατόν να μεταδοθεί σε μεγάλη ή μικρή απόσταση. Ανάλογα με το μέσο μετάδοσης που χρησιμοποιείται και το περιβάλλον μέσα στο οποίο αναπτύσσεται, είναι δυνατόν για τη μετάδοση να χρησιμοποιούνται αναλογικά ή ψηφιακά σήματα. Τα σήματα είναι δυνατόν να προέρχονται κατευθείαν από την πηγή και να υφίστανται ενδιάμεσες, ορισμένες επεξεργασίες.
Κάθε σήμα αποτελείται από πληροφορία και θόρυβο. Στόχος της επεξεργασίας σημάτων είναι να προτείνει τρόπους οι οποίοι, όταν εφαρμοστούν στα διαθέσιμα σήματα, να είναι σε θέση να απομονώσουν την επιθυμητή πληροφορία και να την παρουσιάσουν σε αξιοποιήσιμη μορφή στον τελικό δέκτη. Η επεξεργασία αποσκοπεί στην απομάκρυνση του θορύβου και την αποκάλυψη του σήματος πληροφορίας. Με την επεξεργασία το σήμα χωρίζεται στις δύο συνιστώσες του. Επιχειρείται ανάλυση, που μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους.
Ο διαχωρισμός είναι άμεσος και μονοσήμαντος. Η ανάλυση είναι δυνατή με απλή γνώση μόνο των συχνοτικών ζωνών. Οι συχνοτικές ζώνες προσδιορίζουν μόνο τις δυνατές συχνότητες κάθε σήματος και όχι την ενέργειά του. Έτσι, δεν αντιπροσωπεύουν ένα μοναδικό σήμα αλλά μια απειρία σημάτων με τις ίδιες συχνότητες αλλά διαφορετική κατανομή ενέργειας ανά μονάδα συχνότητας.
Το αναλογικό ή συνεχούς χρόνου σήμα παίρνει οποιαδήποτε τιμή σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή (η τιμή του σε κάθε χρονική στιγμή μπορεί να είναι οποιοσδήποτε πραγματικός αριθμός). Το ψηφιακό ή διακριτού χρόνου σήμα παίρνει τιμές σε συγκεκριμένες χρονικές στιγμές της δειγματοληψίας.
Η πηγή ενός σημείου μπορεί να είναι ψηφιακή ή αναλογική. Η ψηφιακή πηγή πληροφορίας παράγει πεπερασμένο πλήθος πιθανών μηνυμάτων. Η γραφομηχανή είναι καλό παράδειγμα ψηφιακής πηγής. Η αναλογική πηγή πληροφορίας παράγει μηνύματα που ανήκουν σ’ ένα συνεχές πεδίο τιμών. Το μικρόφωνο αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα αναλογικής πηγής.
Οι ελίτ στην τέταρτη βιομηχανική επανάσταση
Σε τοποθέτησή του, ο Κλάους Σβαμπ, ιδρυτής και εκτελεστικός πρόεδρος του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ του Νταβός, μίλησε για το πώς οραματίζονται οι ελίτ την παγκοσμιοποίηση όταν ξεδιπλωθεί πλήρως η Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση. Ανάμεσα σε άλλα, είπε τα εξής χαρακτηριστικά: “Η Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση -η πλήρης ψηφιοποίηση του κοινωνικού, του πολιτικού και του οικονομικού- επιδρά στον ίδιο τον ιστό της κοινωνίας, αλλάζοντας τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι συνδέονται μεταξύ τους και με τον κόσμο γενικότερα. Σε αυτή την εποχή, οι οικονομίες, οι επιχειρήσεις, οι κοινότητες και η πολιτική μεταβάλλονται θεμελιωδώς. Η μεταρρύθμιση των υφιστάμενων διαδικασιών και θεσμών δεν θα αρκέσει. Κυβερνητικοί ηγέτες, με την υποστήριξη της κοινωνίας των πολιτών και των επιχειρήσεων, πρέπει να δημιουργήσουν συλλογικά μια νέα παγκόσμια αρχιτεκτονική”.
Ραγδαία, ιλιγγιώδης είναι η ταχύτητα με την οποία προωθούνται, σε πλαίσιο τομέων βαρύνουσας σημασίας, τεχνολογικοί και επιστημονικοί τομείς αγνώστου περιεχομένου για τον κοινό πολίτη, στον οποίο και μόνο το άκουσμα της ονομασίας προκαλεί κατάπληξη, ίλιγγο αλλά και άγχος.
Υπερ-υπολογιστές, κβαντικοί υπολογιστές, (mobile internet, τεχνολογία νέφους – cloud computing, κβαντική τηλεμεταφορά, οικονομία διαμοιρασμού, πληθοπορισμός – crowdsourcing, προηγμένες τηλεπικοινωνίες κ.ά., ανάλυση μαζικών δεδομένων, ρομποτική, αυτοματοποίηση της παραγωγής, αυτόματες μεταφορές, προηγμένη μεταποίηση, τρισδιάστατη εκτύπωση, τεχνητή νοημοσύνη, διαδίκτυο των αντικειμένων, γενετική και γονιδιωματική, σύνδεση βιολογικού και φυσικού με ψηφιακό, τεχνητά μέλη, βιοτεχνολογία, νανοτεχνολογία, κυβερνοχώρος σε σύνδεση με την πραγματική ζωή, μέθοδοι επιβολής προτύπων, ψηφιακός έλεγχος και επιτήρηση, νέοι τρόποι διακυβέρνησης. Το άγχος επαυξάνεται στο έπακρο από τις εξαγγελίες των επιστημονικών σχεδιασμών για την ανάπτυξη των “διεπαφών του ανθρώπινου εγκεφάλου με την περιρρέουσα πραγματικότητα”.
Ο ψηφιακός αυτός κόσμος βρίσκεται σήμερα σε διαρκή μετασχηματισμό, οι στοχεύσεις και συνέπειες του οποίου είναι απροσμέτρητες. Σε ενδιαφέρουσα εργασία του, ο Ιταλός ερευνητής Renato Curcio με τον τίτλο “Ο κυρίαρχος αλγόριθμος” περιγράφεται ένα ευρύ φάσμα αλλαγών σχεδιασμού των σχέσεων εξουσίας, σε εξέλιξη ήδη, το οποίο εν δυνάμει τείνει σε μεταβολή της σημερινής κοινωνίας με ανθρωπολογικής φύσης προεκτάσεις.
Προς το παρόν ο ψηφιακός μετασχηματισμός, κατά τις διακηρύξεις των παραγόντων που τον ελέγχουν, συνίσταται στον επανασχεδιασμό του συστήματος σύνδεσης των ανθρώπων, των διάφορων δεδομένων και διαδικασιών με τη συμβολή της τεχνητής νοημοσύνης και των «έξυπνων» συσκευών. Οι ένθερμοι οπαδοί του υποστηρίζουν ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός αυξάνει εντυπωσιακά την παραγωγικότητα και αναβαθμίζει τη συνεργασία στην παραγωγική διαδικασία ανάμεσα σε άτομα και κοινωνικές τάξεις. Η άποψη γίνεται δεκτή και από τμήματα του προοδευτικού χώρου με το επιχείρημα ότι “αν δε μπορείς να ανατρέψεις τον καπιταλισμό, πρέπει να εργαστείς για μια νέα θεσμική ισορροπία, ευνοϊκότερη για τους εργαζομένους, μέσα στο πλαίσιο του καπιταλισμού”.
Με την πρώτη ματιά γίνεται αντιληπτό ότι πρόκειται για την καθόλου πρωτότυπη ιδέα της αναζήτησης εναλλακτικών στο πλαίσιο του καπιταλισμού. Το μετασχηματιστικό σχέδιο σε συνδυασμό με τη συμβολή της τεχνητής νοημοσύνης θα τροποποιήσει τις κοινωνικές σχέσεις κεφαλαίου-εργασίας, όπως αυτές έχουν διαμορφωθεί ώς τώρα. Στο ζεύγος καπιταλιστές – εργατική τάξη οι εργάτες είναι απαραίτητοι για τους καπιταλιστές, που απομυζούν από αυτούς την υπεραξία. Όταν οι εργάτες υποκατασταθούν από τα ρομπότ, το κεφάλαιο θα τους χρειάζεται μόνο ως καταναλωτές. Νέες μορφές στυγνής καταπίεσης θα τους περιμένουν.
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός του ΣΥΡΙΖΑ
Εντασσόμενη στο πλαίσιο αυτού του πελώριου μετασχηματιστικού εγχειρήματος, η ψηφιοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ ωχριά και χάνει τη σημασία της. Το διακύβευμα είναι πολύ σημαντικότερο από τη βελτίωση της οργανωτικής κατάστασης του κόμματος.
Ανακύπτει έτσι το μεγάλο ερώτημα: Μήπως η συζήτηση για τον “νέο ΣΥΡΙΖΑ” που θα γεφυρώσει ώς ένα βαθμό το χάσμα αυτών που τον ψηφίζουν και αυτών που οργανώνονται σ’ αυτόν, ακολουθεί λαθεμένο δρόμο; Μήπως το “ψηφιακό” κόμμα εκφράζει την τάση της αναζήτησης ενός νέου προτύπου άσκησης της πολιτικής; Ο Gramsci μας εφιστά την προσοχή για τον ελλοχεύοντα κίνδυνο: “Πρέπει”, σημειώνει, “ωστόσο να καταλάβουμε ότι μια καθαρή οργανωτική επιστήμη δεν υπάρχει. Δεν μπορεί επομένως να υπάρξει προτυποποίηση του ‘άριστου’ κόμματος. Ένα από τα σοβαρότερα μειονεκτήματα της σύγχρονης πολιτικής είναι η τάση που παραβλέπει τις προγραμματικές διαφορές των κομμάτων, την προβληματική της ιστορικής τους ανάπτυξης και κατά συνέπεια το πρόβλημα του συσχετισμού προγράμματος, πολιτικού μηχανισμού και ιστορίας του κράτους από τις κοινωνίες” (παρατίθεται στο Umberto Cerroni “Θεωρία του Πολιτικού Κόμματος”,1986)
Τι υπάρχει απ’ όλα αυτά στη μέχρι στιγμής συζήτηση για το πολιτικό πρόβλημα του ΣΥΡΙΖΑ, που διεξάγεται κάτω από τη βαριά σκιά της ψηφιολογικής, τεχνοκρατικής φιλολογίας; Ένα πρόβλημα που φαίνεται να μην είναι καν απολιτικό, αλλά να υπηρετεί την πολιτική του αντιπάλου με το φιλόδοξο μεγάλο εγχείρημα του ψηφιακού μετασχηματισμού. Ο Cerroni συμπληρώνει: “Η θεωρητικοποίηση ορισμένων οργανωτικών μορφών συχνά δεν είναι παρά μόνο το αποτέλεσμα εκείνου του δογματισμού που είναι έμφυτος στην πολιτική…”
Άλλο στοιχείο της παθογένειας των κομμάτων είναι οι προσπάθειες διαχωρισμού σε κόμματα στελεχών και κόμματα μαζών. Σ’ αυτή τη συνάφεια τοποθετείται και το οργανωτικό- πολιτικό χάσμα του ΣΥΡΙΖΑ. Ο Cerroni υποστηρίζει: Σε ό,τι αφορά τη Δύση, η επιλογή του κόμματος μελών είναι σε μεγάλο βαθμό μια επιλογή που, παρ’ όλο που περνά μέσα από την επεξεργασία των ηγετών, υπαγορεύεται από την ίδια τη δομή της σύγχρονης κοινωνίας. Διακρίνει την καρδιά του προβλήματος στον άλλοτε αυθόρμητο, οιονεί αυτοματικό και άλλοτε σχεδιασμένο διαχωρισμό μεταξύ στελεχών και μελών μέσα στο ίδιο το κόμμα. Η δημιουργία μαζικού κόμματος προϋποθέτει την αρθρωμένη επιστημονική ανάλυση όλων των αντικειμενικών μεταβολών στην κοινωνία. Η γνώση είναι αναγκαίος όρος για την οργάνωση. Χρειάζεται πολιτικοποίηση της γνώσης και ένα κόμμα που μπορεί να ανακατασκευάσει στο επίπεδο της συνείδησης την αντικειμενική και ολοκληρωμένη εικόνα της ζωής.
Η επανοικειοποίηση των αριστερών αξιών που έχουν χαθεί ή παραμερισθεί είναι το πρώτο βήμα σε αυτή την κατεύθυνση. Η απόρριψη των υπολειμμάτων του οικονομισμού, που εσφαλμένα εκλαμβάνεται ως τρόπος καταπολέμησης του νεοφιλελευθερισμού με την απολίτικη φιλολογία περί ανάπτυξης. Και η στενή επαφή με τον απλό άνθρωπο, με τον απλό λαό, που, αντίθετα απ’ ότι πιστεύουν οι διανοούμενοι, δεν “βολεύεται στον καναπέ του”, αλλά έχει ευαισθησίες και νοιάζεται για την τύχη των καταπιεζομένων όλου του κόσμου και θέλει να προσφέρει στους αγώνες τους (και να οργανωθεί), αρκεί να τον πλησιάσουν με τον κατάλληλο τρόπο, που σίγουρα δεν είναι η ηλεκτρονική καταγραφή του αλλά το έμπρακτο κάλεσμα σε συμμετοχή με δημοκρατία και διαφάνεια στον κοινό αγώνα που βρίσκει ανταπόκριση όταν γίνεται σωστά.
Τάσος Τρίκκας
Πηγή: Η Αυγή
