Τον τρόπο με τον οποίο οι συνεταιρισμοί στέγασης μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες των κοινοτήτων με χαμηλό εισόδημα, προσφέροντας στους κατοίκους τους ένα καλύτερο μέλλον, αποκαλύπτει μελέτη του ερευνητικού ομίλου Housing Futures που δημοσιεύτηκε στο πολιτικό περιοδικό Red Pepper.
Αναλύοντας την οικονομική λογική πίσω από τους συνεταιρισμούς στέγασης, η μελέτη τεκμηριώνει το όφελος που προκύπτει από αυτή τη λύση, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα και το κοινωνικό νόημα των συνεταιρισμών, που συμβάλλουν στην ανάπτυξη συνεκτικών και σταθερών κοινοτήτων.
Με κομβικό σημείο την προσιτότητα των στεγαστικών συμβολαίων, οι οικιστικές ανάγκες καλύπτονται επιτυγχάνοντας οικονομικές αποταμιεύσεις, ενώ ενισχύονται τα κοινωνικά δίκτυα, η τοπική δημοκρατία και τελικά η ποιότητα της ζωής των κατοίκων.
Πώς προάγεται η ευημερία; Στον αντίποδα των ιδιόκτητων σπιτιών που αποξενώνουν τους ανθρώπους από τη γύρω κοινότητα, καθώς αναζητούν εξατομικευμένες λύσεις στα προβλήματά τους, η συνεγκατάσταση δίνει δύναμη στους πολίτες, με τη δημιουργία κοινοτικών δεσμών και την ενίσχυση την αλληλεξάρτησης.
Οι συντάκτες του άρθρου επισκέφθηκαν μερικές εγκαταστάσεις συνεταιρισμών στέγασης προκειμένου να αντιληφθούν αυτήν την αίσθηση του λιγότερου απτού οφέλους από το συγκεκριμένο μοντέλο στέγασης, ώστε να έχουν χειροπιαστές αποδείξεις για τα θετικά της κοινής διαβίωσης, δηλαδή για την κοινωνική τους πλευρά.
Ο συνεταιρισμός είναι μια «στάση εναντίον του διαβρωτικού ατομικισμού», είναι μια διατύπωση που μεταφέρουν από το LILAC, στα Homes for Change, δύο μέλη του συνεταιρισμού που συνέκριναν τη δημοκρατική λήψη αποφάσεων με τις πρακτικές διαχείρισης σε ακίνητα στα οποία είχαν ζήσει στο παρελθόν κι όπου οι αποφάσεις λαμβάνονται συχνά με ελάχιστες διαβουλεύσεις.
Ετσι, οι κάτοικοι αισθάνονται αποξενωμένοι από τους αμειβόμενους υπαλλήλους που αποφασίζουν για τις κοινότητες και εντελώς αποκομμένοι από τους γείτονές τους, αναφέρουν.
Στον αντίποδα τοποθετούν τις δημοκρατικές διαδικασίες που καλλιεργούνται στους συνεταιρισμούς στέγασης και προσφέρουν πλατφόρμες τόσο για τις αποφάσεις σχετικά με την κοινότητα όσο και για τους κατοίκους ώστε να μπορούν να ακούνε άλλα μέλη, ενισχύοντας στους εταίρους την ιδέα ότι καθένας έχει φωνή και ότι όλοι έχουν ενδιαφέρον για τη λειτουργία της κοινότητας. «Παρόλο που εξακολουθούν να υπάρχουν διαφωνίες εντός των κοινοτήτων, αυτές οι διαδικασίες επιτρέπουν την εκδήλωση των ζητημάτων ελεύθερα και δίκαια».
Στη μελέτη αναδεικνύονται τα θέματα της διανομής των οικιστικών μονάδων για τη λειτουργία κάθε σχεδίου κατοικίας, ενώ τα συνδικάτα θέτουν τη λειτουργία της κοινότητας στο επίκεντρο των διαδικασιών, που βοηθούν να διασφαλιστεί ότι τα νέα μέλη έχουν παρόμοιες αξίες και καταλαβαίνουν τον τρόπο ένταξης στην υπάρχουσα κοινότητα. Γι’ αυτό και μερικοί συνεταιρισμοί αναζητούν τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις με τα νέα μέλη προτού τους προσφέρουν μια κατοικία: προβλέπονται ειδικές δραστηριότητες, όπως είναι η συμμετοχή σε κοινοτικές συναντήσεις και εκδηλώσεις ώστε η κοινότητα να μπορεί να γνωρίσει πιθανά νέα μέλη και να εξασφαλίσει ότι κατανοούν τις αξίες της συνεταιριστικής διαβίωσης…
Αναγνωρίζεται η ποικιλομορφία, η ύπαρξη μελών από έναν πλούτο διαφορετικού υπόβαθρου, καθώς οι διαφορετικοί άνθρωποι έφεραν νέες προοπτικές, ιδέες και δεξιότητες, που προσφέρουν βάθος και κατανόηση στη συνύπαρξη. Κομβικό σημείο στη σύσφιγξη των σχέσεων μεταξύ των κατοίκων αποτελούν οι κοινόχρηστοι χώροι, ενώ ακόμα και η αρχιτεκτονική στην κατασκευή -το ότι όλα κοιτάζουν προς τα μέσα- σε ορισμένους συνεταιρισμούς υπενθυμίζει στους ανθρώπους την ευρύτερη κοινότητα στην οποία ανήκουν.
Κοινωνική αλληλεγγύη
Ομως δεν είναι μόνο οι χώροι της κοινότητας: υπάρχουν και παραδείγματα κοινωνικής αλληλεγγύης, όπως η δημιουργία ενός μετοχικού ταμείου που λειτουργεί σαν ένα δίχτυ ασφαλείας και στο οποίο συνεισφέρει όλος ο συνεταιρισμός έτσι ώστε αν ένα μέλος μείνει χωρίς εισόδημα, το ταμείο να του επιτρέπει να παραμείνει στον συνεταιρισμό.
Ο ίδιος συνεταιρισμός (LILAC) εξασφαλίζει επίσης την περιοδική ανακαίνιση όλων των διαμερισμάτων, πραγματώνοντας μια αμοιβαία υποστήριξη μεταξύ των μελών της κοινότητας, ένα μοντέλο που έχει δημιουργήσει μια μικρογραφία κράτους πρόνοιας.
Στο άρθρο γίνεται λόγος για τις προσπάθειες δημιουργίας συνεταιριστικών μοντέλων στέγασης σε μεγαλύτερη κλίμακα.
Για παράδειγμα το Rochdale Borough Homes (RBH), που αρχικά διαχειριζόταν τις 13.000 κατοικίες της τοπικής αυτοδιοίκησης, έχει γίνει πρόσφατα φορέας κοινωνικών παροχών. Το μοντέλο επιτρέπει τόσο στους υπαλλήλους όσο και στους κατοίκους να πληρώσουν για να γίνουν μέλη και συνιδιοκτήτες και να εκλέξουν ένα αντιπροσωπευτικό όργανο που επιβλέπει το έργο της εκτελεστικής εξουσίας: σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες διαθέσιμες πληροφορίες, το 35% των ενοικιαστών έχουν γίνει μέλη.
Με στόχο την ενθάρρυνση της συνεργασίας μεταξύ του προσωπικού και των ενοικιαστών, το μοντέλο έχει σχεδιαστεί για να αντιμετωπίσει τις καταναλωτικές κουλτούρες που καθιστούν τους ενοικιαστές παθητικούς δέκτες υπηρεσιών από απομακρυσμένους παρόχους. Ετσι, αποτελεί ένα βήμα προς την κατεύθυνση οι ενοικιαστές να μπορούν να επηρεάσουν τις αποφάσεις εκείνων που διαχειρίζονται τις γειτονιές τους.
«Ωστόσο, θα είναι ενδιαφέρον να δούμε αν ένα τέτοιο τεράστιο μοντέλο μπορεί να αναπτύξει την ίδια αίσθηση κοινότητας που έχουν δημιουργήσει οι μικρότεροι συνεταιρισμοί» αναφέρει το άρθρο.
Εχοντας καταγεγραμμένη την εμπειρία των κοινωνικών οφελών, το δημοσίευμα καταλήγει: «Είναι καιρός οι συνεργατικές κατοικίες να λάβουν ουσιαστική πολιτική στήριξη».
Ιωάννα Σωτήρχου
Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών
