Η ίδια η έννοια της δημόσιας τάξης περιέχει μια υποκειμενική διάσταση, δηλαδή τη θέσπιση ρυθμιστικών κανόνων, και μια αντικειμενική: τη συμμόρφωση προς αυτούς. Είναι η συνύπαρξη δημοκρατίας και κράτους δικαίου. Συνεπώς, η δημόσια τάξη είναι καθεαυτήν προστατευόμενο έννομο αγαθό.
Η αστυνομία εγγυάται την παρεχόμενη προστασία. Σε ένα κράτος δικαίου, η αστυνομία είναι η δημόσια δύναμη προστασίας των δικαιωμάτων των πολιτών. Ένα από αυτά είναι και το να κάνουν παρέα οι άνθρωποι σε μια πλατεία. Αυτό προϋποθέτει τη διατήρηση της τάξης. Η κρατική εξουσία είναι η ρυθμιστική δύναμη. Αυτό συνεπάγεται ότι δεν μπορεί να παρεμβαίνει στο πεδίο της προσωπικής ελευθερίας, παρά μόνο επί τη βάσει των κανόνων δικαίου. Όταν αυτό δεν συμβαίνει, τότε κάποιος θα φωνάζει: «Πονάω».
Πρόκειται για αστυνομικό κράτος. Αυτό συνίσταται στην καθυποταγή των πολιτών. Μετατρέπει τον πολίτη, από υπήκοο του νόμου της δημοκρατικής, συνταγματικής τάξης, σε υποτελή. Τότε τον κάνουν να φωνάζει: «Πονάω!». Το «πονάω» είναι το ηχηρό αποτύπωμα της επίδειξης ισχύος σε περιοχές μεσοαστικής ησυχίας. Όταν «πονάνε» και τέτοιες περιοχές, τότε το μήνυμα είναι σαφές: κανείς δεν νιώθει ασφαλής πουθενά, διότι δεν ισχύει ο αυτοπεριορισμός της δημόσιας δύναμης ως δύναμης εγγυητικής των ελευθεριών και δικαιωμάτων.
Και επειδή ουδείς απείλησε την ασφάλεια του κράτους στη Νέα Σμύρνη, το «πονάω» είναι η μονολεκτική έκφραση μιας άλλης κατάστασης: ανασφάλεια δικαίου. Είναι η αυθαιρεσία ως δεσπόζουσα στάση εκ μέρους των οργάνων που έχουν καθήκον να προστατεύουν τη νομιμότητα, καθώς και τις θεμελιώδεις ελευθερίες. Αυτή η αυθαιρεσία είναι γνώρισμα της αυταρχικής εκτελεστικής εξουσίας. Το να κάνει η αστυνομία τους πολίτες να λένε «πονάω» σημαίνει ότι τους αντιμετωπίζει ως «εσωτερικό εχθρό».
Οι αστυνομικές πρακτικές αντιβαίνουν προς τις θεμελιώδεις αρχές του κράτους δικαίου και αλλοιώνουν τον φιλελεύθερο χαρακτήρα της δημοκρατίας. Η κυβερνητική πρακτική προσδιορίζει αυταρχικό κράτος. Το κράτος έχει το μονοπώλιο της νόμιμης βίας. Όταν, όμως, αυτό ερμηνεύεται ως αναδιατύπωση της -αλήστου μνήμης- φράσης «Εσείς είστε το κράτος», τότε η βία «πονάει» το κράτος δικαίου.
Η απάντηση σε αυτό, όμως, δεν μπορεί να είναι η αντεστραμμένη -προς την αστυνομία- βία, διότι η κοινωνία θα δηλητηριαστεί από το γενικευμένο μίσος. Μόνο η γρηγορούσα δημοκρατική συνείδηση και η ενεργός πολιτική συμμετοχή και συνεργασία μπορούν να αφυπνίσουν την έμφοβη, ληθαργούσα κοινωνία. Μόνο αυτή η δημοκρατική εγρήγορση μπορεί να διαφυλάξει το δημοκρατικό κράτος δικαίου. Μόνον αυτό μπορεί να εγγυηθεί τη συζυγία των όρων «δημοκρατία και ασφάλεια». Εάν η κοινωνία συνηθίσει το «πονάω», τότε θα έχει αρχίσει να συνηθίζει και τον ανεπαίσθητο εκφασισμό της.
Στέφανος Δημητρίου
Πηγή: Η Αυγή
