Συζήτηση για τα λεγόμενα «εθνικά θέματα» και ειδικότερα για τη μειονότητα στη Θράκη είναι αδύνατον να διεξαχθεί με ψυχραιμία και χωρίς (αυτό)λογοκρισία στις συνθήκες της προεκλογικής περιόδου.
Ο προπαγανδιστικός μηχανισμός της Ν.Δ. και το πανίσχυρο εθνικιστικό λόμπι που διαπερνά όλους τους πολιτικούς χώρους καλλιεργούν ένα κλίμα «υπερπατριωτικής» τρομοκρατίας, στο οποίο υποχρεώνονται να υποταχθούν οι πάντες επί ποινή υψηλού εκλογικού κόστους.
Συνεπώς, δεν θα ασχοληθώ εδώ με την ουσία των όσων συμβαίνουν τις τελευταίες μέρες γύρω από τη Θράκη ούτε με την απαράδεκτη στοχοποίηση που υφίσταται ο Νίκος Φίλης, επειδή τόλμησε να διατυπώσει -και μάλιστα εξαιρετικά προσεκτικά- τη γνώμη του, μια γνώμη που είναι αυτονόητη σε οποιαδήποτε «κανονική» ευρωπαϊκή χώρα (για να χρησιμοποιήσω την καταχρηστική διατύπωση που είναι του συρμού ένθεν κακείθεν των κομματικών διαχωριστικών γραμμών). Επιφυλάσσομαι να επανέλθω στα ζητήματα αυτά μετά τις 25/6.
Θα περιοριστώ εδώ σε δύο παρατηρήσεις για θέματα που απεικονίζουν, νομίζω, καλά τον τρόπο που ασκεί πολιτική και αντιμετωπίζει τους πολίτες η συντηρητική παράταξη στη χώρα μας. Η ανάδειξη, τις τελευταίες ημέρες, των «εθνικών θεμάτων» (φράχτης και πρόσφυγες στον Εβρο, «μουσουλμάνοι» βουλευτές ΣΥΡΙΖΑ) στο επίκεντρο της εκλογικής διαμάχης, την ώρα που στον πρώτο προεκλογικό κύκλο είχαν αποσιωπηθεί, αποτελεί τακτική επιλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη. Προφανής στόχος, η προσέλκυση, με την προβολή του παλιού προφίλ της «εθνικόφρονος» παράταξης, ψηφοφόρων που στις 21/5 «διέφυγαν» προς τα δεξιά.
Το ίδιο ακριβώς στρατήγημα, σε μεγαλύτερη κλίμακα, είχε εφαρμόσει ο κ. Μητσοτάκης με τη Συμφωνία των Πρεσπών, με αρκετή επιτυχία, όπως φάνηκε στα εκλογικά αποτελέσματα του 2019. Αγνόησε τότε τις επικίνδυνες συνέπειες της αντιμακεδονικής του εκστρατείας. Διακινδύνευσε να βρεθεί η χώρα εκτεθειμένη διεθνώς από μια απόρριψη της συμφωνίας στη Βουλή (με συνεργούς και άλλα, προοδευτικά μάλιστα, κόμματα).
Συμπορεύτηκε με την Ακροδεξιά στη διάδοση και παγίωση ενός τοξικού κλίματος, ιδίως στη βόρεια Ελλάδα. Ενα κλίμα που βρίσκει τώρα μπροστά του, όπως και η δημοκρατία μας, με την ανησυχητική άνοδο ακροδεξιών κομμάτων και μορφωμάτων, αλλά και με την παραπέρα ενίσχυση των εμποδίων σε κάθε συνεννόηση με την Τουρκία.
Σήμερα, η Ν.Δ., για να κερδίσει μερικές ψήφους, στοχοποιεί τη μειονότητα για τις επιλογές της στις εκλογές. Κατηγορεί εκλεγέντες βουλευτές (τώρα που εκλέχτηκαν, όχι όταν πρώτα δηλώθηκαν υποψήφιοι) ότι είναι περίπου πράκτορες της Τουρκίας και ζητεί από τον ΣΥΡΙΖΑ να αγνοήσει την προτίμηση των ψηφοφόρων του. Και είναι η ίδια που, ως κυβέρνηση, με τη συναίνεση, δυστυχώς, όλου του πολιτικού συστήματος, πατρονάρει απροκάλυπτα ακροδεξιό μειονοτικό υποψήφιο στην Αλβανία.
Ο κ. Μητσοτάκης αδιαφορεί για τις συνέπειες της στάσης αυτής στις διακοινοτικές σχέσεις στη Θράκη. Πόσο ενισχύεται έτσι η συνοχή της κοινωνίας και η εμπιστοσύνη της μειονότητας στους θεσμούς της πολιτείας μας; Καταπολεμάται ή ενισχύεται ο τουρκικός εθνικισμός; Ο κ. Μητσοτάκης παίζει ξεδιάντροπα ἐν οὐ παικτοĩς. Οπως το 2019, ο φιλελεύθερος ευρωπαϊστής αλλάζει ρόλο και μεταμορφώνεται σε επικίνδυνο εθνικιστή λαϊκιστή.
Η δεύτερη παρατήρηση αφορά το επεισόδιο με την Ντόρα Μπακογιάννη σε μειονοτικό χωριό. Οπως τον παλιό καιρό, η βουλευτής της Ν.Δ. και αδελφή του αυριανού πρωθυπουργό θεωρεί τον εαυτό της προστάτη των ψηφοφόρων της απέναντι σε κάποιους, προφανώς του ιδίου κόμματος, που τους επιβουλεύονται.
Στην Αθήνα, λέει, υπάρχουν καλοί και κακοί και ο δικός της αγώνας υπέρ τους δυσκολεύεται, όταν την καταψηφίζουν. Αν δεν είναι αγνώμονες, θα την ανταμείψουν με την ψήφο τους. Αν πάλι την «απογοητεύσουν» ψηφίζοντας άλλους, η απειλή είναι σαφής: θα τιμωρηθούν, καθώς δε η Ν.Δ. θα είναι η κυβέρνηση, «τα πράγματα θα είναι δύσκολα» γι’ αυτούς.
Με άλλα λόγια, η συμπεριφορά του κράτους προς τη μειονότητα δεν έχει σχέση ούτε με δικαιώματα ούτε με πολιτικές επιλογές και προγράμματα. Είναι συνάρτηση της ψήφου τους και της ευγνωμοσύνης ή όχι προς την ευεργέτιδα και το κόμμα της. Πιο ακριβή διατύπωση του παλαιοκομματικού πελατειακού συστήματος δύσκολα θα βρει κανείς. Και μάλιστα διατυπωμένη όχι από κάποιο επαρχιακό στέλεχος της βαθιάς Δεξιάς, αλλά από κορυφαίο στέλεχος, με εκσυγχρονιστικό φιλελεύθερο προφίλ.
Αν το κλίμα δεν ήταν τόσο πολωμένο, όλα αυτά θα ήταν μάλλον κωμικά, ένας στιγμιαίος διακτινισμός στην Ελλάδα του 19ου αιώνα, με κοτζαμπάσηδες, κολίγους και με τα ρουσφέτια ως την ουσία των εκλογικών αναμετρήσεων. Σήμερα όμως δεν είναι. Οι απειλές μάλιστα της κυρίας Μπακογιάννη προς τη μειονότητα ίσως θα έπρεπε να απασχολήσουν την Εισαγγελία.
Συνοψίζω: Πίσω από το λούστρο του επιτελικού κράτους, του ευρωπαϊσμού και της φιλελεύθερης Κεντροδεξιάς, η Ν.Δ. και η οικογένεια Μητσοτάκη μένουν πιστοί στην παλαιοδεξιά, εθνικιστική ταυτότητα. Δεν γνωρίζω πόσοι πολίτες που ψήφισαν τη Ν.Δ. στις 21/5, και ειδικότερα όσοι προέρχονται από το Κέντρο και την Αριστερά, εγκρίνουν αυτού του τύπου την πολιτική.
Σε κάθε περίπτωση, για μένα -και νομίζω για αρκετούς ακόμη- αυτή η θλιβερή εικόνα είναι ένας λόγος παραπάνω για να καταψηφίσουμε τη Ν.Δ. και να ταχθούμε με την παράταξη του Φίλη και των συντρόφων του. Και μάλιστα για να επιδιώξουμε ο ΣΥΡΙΖΑ να υπερασπιστεί με μεγαλύτερο θάρρος τις αξίες της Αριστεράς, για τις μειονότητες και παντού.
Ο Σωτήρης Βαλντέν είναι οικονομολόγος, μέλος του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.
