Ανήκει σε ένα άτομο και δεν είναι ο Μπέπε Γκρίλο ούτε ο Λουίτζι Ντι Μάιο. Η έρευνα της κεντροδεξιάς εφημερίδας Il Foglio ανέδειξε ότι ο Ντάβιντε Καζαλέτζιο μετατράπηκε στον ιδιοκτήτη του μεγαλύτερου ιταλικού κόμματος.
Την προηγούμενη εβδομάδα μια έρευνα του Il Foglio που δημοσιεύτηκε τμηματικά και που υπογράφεται από τον Λουτσιάνο Καπόνε και τον διευθυντή της εφημερίδας Κλάουντιο Τσεράζα ανακάλυψε νέα στοιχεία για τον έλεγχο που ο Ντάβιντε Καζαλέτζιο, ο ιδιοκτήτης της ΕΠΕ Casaleggio Associati srl, ασκεί στο Κίνημα Πέντε Αστέρων (Κ5Α). Από τα έγγραφα που ανακάλυψε το Il Foglio προκύπτει ότι ο Ντάβιντε Καζαλέτζιο είναι σε θέση να επηρεάσει το Κ5Α χάρη στον έλεγχο των εργαλείων πληροφορικής που χρησιμοποιούνται στην πολιτική ζωή του κόμματος. Αναδεικνύεται επίσης και η δυσκολία που θα έχουν τα μέλη του Κινήματος για να μειώσουν την εξουσία του, εάν στο μέλλον το θεωρήσουν απαραίτητο.
Σε ποιόν ανήκει το Κ5Α;
Για να κατανοήσουμε σε ποιόν ανήκει το Κ5Α, είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε τι είναι το Κ5Α σήμερα. Αυτό που θα παρουσιαστεί στις επόμενες εκλογές [έγιναν στις 5/3/2018] από τυπική άποψη είναι στην πραγματικότητα το «τρίτο» Κ5Α,ένας σύλλογος που δημιουργήθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο, όταν παρουσιάστηκε στα μέλη ένα νέο καταστατικό του κόμματος. Η παρουσίαση του νέου καταστατικού συνέπεσε με τη δημιουργία ενός νέου συλλόγου – το «τρίτο» Κ5Α, ενώ από τα μέλη του προηγούμενου ζητήθηκε να συμμετάσχουν ξανά στο νέο εγχείρημα.
Το «πρώτο» Κ5Α είναι αυτό που δημιουργήθηκε το 2009 και ρυθμίστηκε από ένα λεγόμενο «μη-καταστατικό». Γιατί, όπως εξηγείται στο blog Τα σύμβολα της έριδος που επιμελείται ο Γκαμπριέλε Μαέστρι, ειδικός στα σύμβολα και την γραφειοκρατία των ιταλικών κομμάτων, αυτοί που είχαν γραφτεί δεν θεωρούντο μέλη αλλά «υποστηρικτές», και μετά τις τροποποιήσεις του καταστατικού, το 2015, δεν είχαν δικαίωμα ψήφου στο συνέδριο, γιατί μεταξύ άλλων δεν συμμετείχαν σε κανένα όργανο του συλλόγου. Για να συμμετάσχει στις βουλευτικές εκλογές του 2013, δίπλα στο πρώτο Κ5Α δημιουργήθηκε και ένα «δεύτερο». Σε αυτό το σύλλογο δεν ήταν δυνατόν ούτε να εγγραφείς ούτε να συμμετέχεις: ήταν ελεγχόμενος αποκλειστικά από τον Μπέπε Γκρίλο και στην ουσία αποτελούσε ένα άδειο κουτί που δημιουργήθηκε για να παρουσιαστούν τα ψηφοδέλτια στις εκλογές (το έκανε στις βουλευτικές του 2013 και στις ευρωεκλογές του 2014) και για να διασφαλίσει το σύμβολο του Κινήματος. Την ίδια στιγμή το «πρώτο» Κ5Α συνέχιζε να μαζεύει μέλη με αυτό τον άτυπο τρόπο και χωρίς να έχουν καμία εξουσία.
Τον προηγούμενο Δεκέμβριο έφθασε τέλος ο «τρίτος» σύλλογος του Κ5Α. Για πρώτη φορά το καταστατικό του κόμματος δίνει κάποιες εξουσίες στα μέλη και εισαγάγει τους πρώτους κανόνες εσωτερικής δημοκρατίας στην ιστορία του Κινήματος. Ο νέος σύλλογος έχει έναν πολιτικό αρχηγό, τον Λουίτζι Ντι Μάιο, και έναν εγγυητή, τον Μπέπε Γκρίλο, που έχουν πολύ σημαντικές εξουσίες, αλλά και που μπορούν να διοριστούν ή να παυθούν με την ψήφο των μελών, δηλαδή με έναν δημοκρατικό μηχανισμό που ήταν απών στους προηγούμενους συλλόγους. Αυτούς που ήταν γραμμένοι στο «πρώτο» Κ5Α τους συμβούλευσαν να γραφτούν στο «τρίτο» Κ5Α, που θα αποτελεί σε όλα και για όλα το νέο κόμμα. Το «δεύτερο» Κ5Α, αυτό που ελέγχει ο Γκρίλο, διατηρείται στη ζωή ως φύλακας του συμβόλου, που παραχωρήθηκε πρόσκαιρα στο «τρίτο» Κ5Α.
Τι είναι ο «Σύλλογος Ρουσό»;
Το καταστατικό του «τρίτου» Κ5Α αποτελεί ένα δίκοπο μαχαίρι σε ό,τι αφορά την εσωτερική δημοκρατία. Από τη μια πλευρά, εισάγει για πρώτη φορά κανόνες εσωτερικής δημοκρατίας για την επιλογή του αρχηγού και την πολιτική κατεύθυνση του κόμματος. Από την άλλη, κατοχυρώνει οριστικά την βαριά επιρροή του Ντάβιντε Καζαλέτζιο – και διαμέσου αυτού της εταιρείας του – στην πολιτική ζωή του κόμματος. Στο άρθρο 1 του νέου καταστατικού του Κ5Α αναφέρεται:
«Τα μέσα πληροφορικής διαμέσου των οποίων ο σύλλογος προτείνει να οργανώσει τους ηλεκτρονικούς τρόπους διαβούλευσης των μελών του καθορίζονται από το παρόν Καταστατικό, όπως και η διαχείριση των ψηφοφοριών, η σύγκληση των Οργάνων του Συλλόγου, οι δημοσιεύσεις – απλές ανακοινώσεις, ειδοποιήσεις, διατάξεις, οδηγίες, αποφάσεις – θα περνούν μέσα από την αποκαλούμενη Πλατφόρμα Ρουσό, διαμέσου συγκεκριμένων συμφωνιών που θα υπογραφτούν με τον Σύλλογο Ρουσό».
Στην ουσία καθορίζεται ότι οι επίσημες ψηφοφορίες, οι ανακοινώσεις και η επικοινωνία του Κινήματος θα γίνονται διαμέσου της Πλατφόρμας Ρουσό, που ελέγχεται από το Σύλλογο Ρουσό. Δεν αποτελεί μια μπανάλ επιλογή: οι ηλεκτρονικές πλατφόρμες θα πρέπει να στηρίζουν την πολιτική ζωή ενός κόμματος και θα πρέπει να επιλέγονται με βάση τις τεχνικές εκτιμήσεις. Στην περίπτωση του Κ5Α, αντίθετα, η πλατφόρμα αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του Κινήματος, κατά μία πλευρά είναι το Κίνημα, και ο ρόλος της είναι γραμμένος στο καταστατικό, όπως και η εταιρεία που τον διαχειρίζεται.
Η πλατφόρμα είναι αυτό που οι ηγέτες του Κινήματος αποκαλούν συχνά «το λειτουργικό σύστημα του Κινήματος». Στην ουσία είναι η ιστοσελίδα του διαδικτύου στην οποία μπορεί να εγγραφεί κανείς και που προσφέρει την πρόσβαση στις εσωτερικές ψηφοφορίες του Κινήματος.
Ο Σύλλογος Ρουσό είναι ο ιδιοκτήτης και διαχειριστής της πλατφόρμας και, όπως κατοχυρώνει το καταστατικό, η διαχείριση της ψηφοφορίας γίνεται και πρέπει να γίνεται «με κατάλληλες συμφωνίες» με τον ίδιο τον σύλλογο. Εάν θέλετε να καταλάβετε τι είναι τυπικά ο Σύλλογος Ρουσό, συνειδητοποιείτε πρώτα απ ‘όλα ότι σχεδόν συμπίπτει με την Casaleggio Associati, την ΕΠΕ του Μιλάνου που ανήκει στον Ντάβιντε Καζαλέτζιο. Ο Σύλλογος έχει την έδρα του στην ίδια διεύθυνση με την ΕΠΕ Casaleggio Associati και σε μερικά mail που έχουν έρθει στην κατοχή του το Il Foglio, ο Καζαλέτζιο απαντά ως πρόεδρος του Συλλόγου χρησιμοποιώντας το πιστοποιημένο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο της ΕΠΕ Casaleggio Associati. Πιθανόν, μεταξύ άλλων, η εταιρεία του Καζαλέτζιο παρείχε και εξακολουθεί να παρέχει τις τεχνικές δεξιότητες για τη διαχείριση της πλατφόρμας.
Σε ένα Κίνημα που δεν έχει φυσικούς χώρους [γραφεία] και στο οποίο η πολιτική ζωή λαμβάνει χώρα ως επί το πλείστον στο διαδίκτυο, το να ελέγχεις το Σύλλογο Ρουσό – δηλαδή το σύστημα ψηφοφοριών, τα αποτελέσματά τους, τις αποφάσεις σχετικά με το πότε θα γίνει μια διαβούλευση και πώς να διατυπωθούν οι ερωτήσεις – σημαίνει ότι έχεις τον έλεγχο ενός μεγάλου μέρους της ζωής του ίδιου του Κινήματος. Επιπλέον, το καταστατικό δίνει στον Σύλλογο Ρουσό τη δυνατότητα να ελέγχει όλα τα δεδομένα των μελών, από τα ονόματά τους και τις ηλεκτρονικές διευθύνσεις τους μέχρι τις ψηφοφορίες τους σε εσωτερικές διαβουλεύσεις, πέρα από όλα τα άλλα στοιχεία που τα μέλη συμφωνούν να παραδώσουν στην πλατφόρμα. Ίσως αυτός που ελέγχει τον Σύλλογο Ρουσό δεν ελέγχει το Κίνημα, αλλά σίγουρα ασκεί ισχυρή επιρροή στο κόμμα που ίδρυσε ο Μπέπε Γκρίλο. Επομένως, είναι πολύ σημαντικό να καταλάβουμε τι είναι αυτός ο Σύλλογος.
Η έρευνα της εφημερίδας Il Foglio αρχίζει από αυτό το σημείο. Μετά από εβδομάδες έρευνας, ο Λουτσιάνο Καπόνε κατάφερε να πάρει ένα αντίγραφο του καταστατικού του Συλλόγου Ρουσό, ένα ντοκουμέντο που δεν είχε δημοσιοποιηθεί προς συζήτηση και ψηφοφορία ούτε καν στα μέλη του Κ5Α. Ο Σύλλογος Ρουσό δημιουργήθηκε στις 8 Απριλίου 2016. Την περίοδο εκείνη, σημειώνει ο Καπόνε:
«Ο Σύλλογος Ρουσό, που έχει ως σκοπό την ‘προώθηση της ανάπτυξης της ψηφιακής δημοκρατίας και την υποστήριξη του Κ5Α’ στην πολιτική δράση του, είναι ένας σύλλογος που αποτελείται από δύο άτομα: τον Τζιανρομπέρτο Καζαλέτζιο, που είναι ετοιμοθάνατος, και τον γιό του Ντάβιντε. Καταθέτουν από 150 ευρώ, τα οποία αποτελούν το αρχικό κεφάλαιο, και είναι αντιστοίχως ο ένας Πρόεδρος και ο άλλος Αντιπρόεδρος, και οι δύο μέλη της Συνέλευσης και μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, ενώ ο Ντάβιντε είναι επίσης Ταμίας. Αλλά ο στόχος του καταστατικού, λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες της υγείας του πατέρα, είναι να εξασφαλίσει στον γιο του τον διαρκή και απόλυτο έλεγχο του Συλλόγου Ρουσό. Η εξουσία του Καζαλέτζιο τζούνιορ είναι θωρακισμένη από δύο άρθρα -το 6 και το 13- που κατοχυρώνουν αιώνια τους πιο σημαντικούς ρόλους και λειτουργίες στους ‘Ιδρυτές’. Μα υπάρχουν δύο ιδρυτές. Όμως μετά από μόλις τέσσερις ημέρες, μετά τον θάνατο του Τζιανρόμπερτο, παραμένει μόνο ένας: ο Ντάβιντε».
Επομένως, ο Σύλλογος Ρουσό ελέγχεται από τον Ντάβιντε Καζαλέτζιο και δεν υπάρχει κανένας τρόπος με τον οποίο το Κίνημα θα μπορεί να τον αντικαταστήσει ως επικεφαλής του Συλλόγου. Το μόνο που μπορούν να κάνουν τα μέλη είναι να ψηφίσουν να αλλάξουν το δικό τους καταστατικό, έτσι ώστε να διαχωριστούν από την Πλατφόρμα και το Σύλλογο που την ελέγχει. Για την ειρωνεία της τύχης η ψηφοφορία πρέπει απαραίτητα να διεξαχθεί στην Πλατφόρμα Ρουσό, με διαδικασίες και πιστοποιήσεις που θα αποφασιστούν σε συμφωνία με το Σύλλογο Ρουσό. Δηλαδή με τον Καζαλέτζιο. Όπως γράφει ο Καπόνε: «Κανείς δεν μπορεί να ξεφύγει, εκτός από μια διάσπαση. Γιατί την επιτήρηση και την εποπτεία την έχει πάντα αυτός, ο Ντάβιντε Καζαλέτζιο, ο Εγγυημένος, που ως απευθείας απόγονος και με μόλις ένα κεφάλαιο 300 ευρώ, πήρε τον απόλυτο και αιώνιο έλεγχο του μεγαλύτερου ιταλικού κόμματος».
Πώς λειτουργεί η Πλατφόρμα Ρουσό;
Η έρευνα της εφημερίδας IlFoglio ανακάλυψε επίσης και κάτι άλλο, δηλαδή, ότι η Πλατφόρμα Ρουσό δεν είναι ένα ουδέτερο όργανο, μια απλή τεχνολογική υποστήριξη για την πολιτική ζωή του Κινήματος, αλλά ένα απαρχαιωμένο σύστημα, ευάλωτο και προσπελάσιμο. Η εφημερίδα ήταν σε θέση να πάρει αντίγραφα της αλληλογραφίας μεταξύ της Αρχής και της Προστασία των Προσωπικών Δεδομένων και του Ντάβιντε Καζαλέτζιο που αφορούν τη λειτουργία της Πλατφόρμας Ρουσό, που πραγματοποιήθηκε το προηγούμενο φθινόπωρο μετά από μια έρευνα της Αρχής, που ανησυχούσε για το σεβασμό των κανόνων για τα προσωπικά δεδομένα. Η Αρχή περιέγραφε με αυτόν τον τρόπο την Πλατφόρμα Ρουσό σε μια από τις αναλύσεις της:
«Η αβεβαιότητα σχετικά με την πραγματική αντοχή του συστήματος ηλεκτρονικής ψηφοφορίας, η αδυναμία ελέγχου της νομιμότητας των διαδικασιών της επεξεργασίας των αποτελεσμάτων, η αδυναμία να διασφαλιστεί η μοναδικότητα της εκφραζόμενης ψήφου, η αβεβαιότητα για την αυθεντικότητά της και, τέλος, ο κίνδυνος, ακόμη και σε θεωρητικό επίπεδο, που μπορεί να υπάρξει από την διαχείριση και να ανακατασκευή των επιλογών που εκφράζονται από τους ψηφοφόρους, λόγω της έλλειψης της ανωνυμίας, που χαρακτηρίζει την Πλατφόρμα Ρουσό, σε ό,τι αφορά τις ηλεκτρονικές ψηφοφορίες, μπορεί να αποτελεί ένα ενδιαφέρον πείραμα ενός διαδραστικού εργαλείου για την επικοινωνία και την πολιτική συμμετοχή, χωρίς ωστόσο να έχει καμία από αυτές τις προϋποθέσεις ασφάλειας των ηλεκτρονικών πληροφοριών και της προστασίας προσωπικών δεδομένων, οι οποίες θα πρέπει να χαρακτηρίζουν ένα πραγματικό σύστημα ηλεκτρονικής ψηφοφορίας».
Σε ένα άλλο απόσπασμα η Αρχή προσθέτει: «Οι ψήφοι που εκφράζονται διαμέσου της λειτουργίας της ηλεκτρονικής ψηφοφορίας που προσφέρονται από την Πλατφόρμα αποθηκεύονται, ιστορικοποιούνται [αρχειοθετούνται] και αποδίδονται σε ένα συγκεκριμένο ψηφοφόρο, ακόμη και μετά το πέρας της ψηφοφορίας, γεγονός που επιτρέπει την επεξεργασία του ιστορικού του και υποθετικά τη δυνατότητα συνεχούς προδιαγραφής της θέλησης των μελών, με βάση κάθε επιλογή ή προτίμηση που εκφράστηκε μέσω του λειτουργικού συστήματος». Στην πράξη, ο Καζαλέτζιο μπορεί να ξέρει ποιος ψήφισε και τι. Από ένα άλλο σύνολο εγγράφων που έφθασαν στην εφημερίδα Il Foglio, φαίνεται ότι η δυνατότητα αυτή τέθηκε σε εφαρμογή σε αρκετές περιπτώσεις, θέτοντας στη σειρά όλες τις ψήφους – που θεωρητικά είναι μυστικές – των εγγεγραμμένων μελών του κόμματος και, ως εκ τούτου, διαμορφώνοντας τις εν δυνάμει υποψηφιότητες για τα ψηφοδέλτια.
Τέλος, η Πλατφόρμα Ρουσό φαίνεται απαρχαιωμένη και πολύ ευάλωτη σε κυβερνο-επιθέσεις. Στο παρελθόν, αρκετοί χάκερ έχουν δείξει πόσο εύκολο ήταν να εισέλθουν στο σύστημα που χρησιμοποιείται από το Κ5Α. […]
Μετάφραση – απόδοση: Αργύρης Παναγόπουλος
Πηγή: Η Αυγή από Ilpost
