Συνεντεύξεις

Ρίμα Χασάν: Το Ισραήλ παραβιάζει το νόμο, όχι εμείς

Νωρίς σήμερα το πρωί, ακτιβιστές του Madleen ανακοίνωσαν ότι το πλοίο τους είχε αναχαιτιστεί από ισραηλινές δυνάμεις και οι επιβάτες απήχθησαν. Ενώ το βρετανικής σημαίας πλοίο, που ανήκει στον Συνασπισμό Στολίσκων Ελευθερίας (FCC), επιδιώκει να επιστήσει την προσοχή στα δεινά των κατοίκων της Γάζας, οι ισραηλινές αρχές επανειλημμένα επιδίωξαν να απονομιμοποιήσουν τις προθέσεις των ακτιβιστών και αναφέρθηκαν στο πλοίο ως «γιοτ για selfie» που μεταφέρει «διασημότητες».

Τώρα ισχυρίζονται ότι οι επιβάτες θα σταλούν πίσω στις χώρες τους, αλλά όχι πριν, όπως ανακοίνωσε ο ακροδεξιός υπουργός Άμυνας Ισραήλ Κατς, τους αναγκάσουν να παρακολουθήσουν πλάνα από τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου. Προς το παρόν, οι προσπάθειες επικοινωνίας με τους επιβάτες έχουν αποδειχθεί μάταιες.

Το Madleen απέπλευσε από την Ιταλία την 1η Ιουνίου με σαφή αποστολή: να σπάσει τον αποκλεισμό του Ισραήλ και να παραδώσει βοήθεια σε πεινασμένους πολίτες στη Γάζα. Επί του σκάφους βρίσκονταν δώδεκα ακτιβιστές από όλη την Ευρώπη που επέλεξαν την άμεση δράση προκειμένου να επιστήσουν περισσότερο την προσοχή στην εκτυλισσόμενη ανθρωπιστική καταστροφή στην Παλαιστίνη, την οποία οι κυβερνήσεις τους έχουν αποτύχει να αντιμετωπίσουν ουσιαστικά. Μία από αυτές τις επιβάτες είναι η Γαλλο-Παλαιστίνια βουλευτής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ρίμα Χασάν, εκλεγμένη τον Ιούνιο του 2024 ως εκπρόσωπος του αριστερού κινήματος La France Insoumise (Ανυπότακτη Γαλλία).

Λίγες ώρες πριν οι Ισραηλινοί αναχαιτίσουν το Madleen και συλλάβουν τη Χασάν, μίλησε με τον δημοσιογράφο Χάνο Χάουενσταϊν για τα κίνητρά της να συμμετάσχει στην αποστολή, την πολιτική αντίδραση στη Γαλλία και πώς αντιμετωπίζει τους προσωπικούς κινδύνους που συνεπάγεται η υπεράσπιση της Παλαιστίνης.

Χάνο Χάουενσταϊν: Έχετε μιλήσει ανοιχτά για την Παλαιστίνη. Τι σας ώθησε να επιβιβαστείτε σε αυτό το πλοίο;

Ρίμα Χασάν: Έχει περάσει ένας χρόνος από τότε που εκλέχτηκα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, και έχω ασχοληθεί πολύ με το Παλαιστινιακό ζήτημα. Βλέπουμε όμως ότι τα πράγματα δεν κινούνται αρκετά γρήγορα. Έχουν περάσει περισσότεροι από δεκατέσσερις μήνες από τότε που οι φορείς των Ηνωμένων Εθνών κατήγγειλαν τη γενοκτονία στη Γάζα, και ακόμα δεν έχουμε δει κυρώσεις ή παρόμοια μέτρα για να τη σταματήσουμε. Για μένα, η συμμετοχή σε αυτή τη δράση αφορά τη συνέπεια με αυτά που πρεσβεύω. Επίσης, αυτή η δράση είναι πολύ ισχυρή. Κινητοποιεί πολλούς πολίτες και φέρει πολύ ισχυρό συμβολισμό.

Χάνο Χάουενσταϊν: Ένα προηγούμενο πλοίο βοήθειας βομβαρδίστηκε τον Μάιο. Άλλοι έχουν σκοτωθεί προσπαθώντας να σπάσουν τον αποκλεισμό της Γάζας. Πώς αντιμετωπίζετε αυτό τον κίνδυνο για τη ζωή σας;

Ρίμα Χασάν: Είμαστε όλοι πολύ ενήμεροι για τους κινδύνους. Η κύρια μας ανησυχία είναι ακριβώς αυτού του είδους η επίθεση που είδαμε στις 2 Μαΐου στη Μάλτα. Το τελευταίο πλοίο ήταν μεγαλύτερο, και ευτυχώς κανείς δεν σκοτώθηκε ή τραυματίστηκε. Το δικό μας πλοίο είναι πολύ μικρότερο. Ένα μόνο χτύπημα από drone θα μπορούσε να βυθίσει το πλοίο. Αλλά είμαστε προετοιμασμένοι. Κάναμε αρκετές ημέρες εκπαίδευσης πριν την αναχώρηση, και συνεχίζουμε να εκπαιδευόμαστε καθημερινά εν πλω. Υπήρξαν αρκετές νύχτες που drones ήταν κοντά, οπότε εφαρμόσαμε ένα πλήρες πρωτόκολλο έκτακτης ανάγκης: φορώντας σωσίβια, προετοιμαζόμενοι να πηδήξουμε στη θάλασσα.

Χάνο Χάουενσταϊν: Ήταν συνειδητή απόφαση να γίνει αυτή η αποστολή τόσο δημόσια;

Ρίμα Χασάν: Το τελευταίο πλήρωμα επέλεξε τη διακριτικότητα, ελπίζοντας ότι θα τους βοηθούσε. Δέχτηκαν όμως επίθεση ούτως ή άλλως. Έτσι, εμείς κάναμε το αντίθετο: ενημερώσαμε τα μέσα ενημέρωσης, προσπαθήσαμε να κινητοποιήσουμε την κοινή γνώμη και διατηρήσαμε την προβολή για να πιέσουμε το Ισραήλ να μην μας επιτεθεί.

Χάνο Χάουενσταϊν: Το πλοίο σας διέσωσε μετανάστες στη θάλασσα. Τι ακριβώς συνέβη;

Ρίμα Χασάν: Ήταν μια πολύ έντονη στιγμή. Λάβαμε ένα σήμα κινδύνου που αναμεταδόθηκε από τη Frontex, λέγοντάς μας ότι το πλοίο μας ήταν το πιο κοντινό σε ένα σκάφος μεταναστών που είχε ανάγκη. Έτσι, αλλάξαμε πορεία και πλεύσαμε για δύο ώρες προς τη Λιβύη. Σύμφωνα με το ναυτικό δίκαιο, είναι υποχρέωση να διασώζονται άνθρωποι στη θάλασσα που βρίσκονται σε κίνδυνο.

Όταν φτάσαμε, βρήκαμε τους μετανάστες σε ένα σκάφος του οποίου ο κινητήρας δεν λειτουργούσε για δύο ημέρες. Όταν έφτασαν οι ακτοφύλακες για να παραλάβουν τους μετανάστες, τέσσερις άνθρωποι πήδηξαν στη θάλασσα. Δεν μπορούσαμε να τους αφήσουμε να πνιγούν. Έμειναν λίγες ώρες μαζί μας στο πλοίο. Τους δόθηκε τροφή και εξετάστηκαν από γιατρό της ομάδας μας. Τελικά, η Frontex τους παρέλαβε και τους μετέφερε στην Ελλάδα.

Χάνο Χάουενσταϊν: Οι επικριτές λένε ότι η αποστολή σας είναι καθαρά συμβολική και δεν θα προσφέρει καμία πραγματική βοήθεια στη Γάζα. Πώς απαντάτε σε αυτό;

Ρίμα Χασάν: Γνωρίζουμε, όπως και οι επικριτές μας, ότι η συνεισφορά μας είναι συμβολική σε σχέση με τις τεράστιες ανθρωπιστικές ανάγκες. Ο ΟΗΕ δήλωσε ότι απαιτούνται περίπου 500 φορτηγά βοήθειας την ημέρα για τη Γάζα. Προφανώς δεν έχουμε 500 φορτηγά στο πλοίο. Έχουμε ένα μικρό φορτίο.

Χάνο Χάουενσταϊν: Τι πράγματα μεταφέρετε στο πλοίο;

Ρίμα Χασάν: Πάνω από 250 κιλά ρύζι, 100 κιλά αλεύρι, 600 μονάδες βρεφικού γάλακτος, προϊόντα υγιεινής για γυναίκες, φάρμακα, πατερίτσες. Κάνουμε ό,τι μπορούμε. Η αποστολή είναι βαθιά πολιτική. Ο στόχος είναι να γίνει η Γάζα προσβάσιμη για βοήθεια. Ειδικά τώρα, καθώς η πείνα ενορχηστρώνεται από το ισραηλινό καθεστώς, θεωρούμε καθήκον μας να δράσουμε. Δεν είναι ένα ταξίδι για διασκέδαση ή περιπέτεια. Το κάνουμε για να καλύψουμε ένα πολιτικό κενό που άφησε η αδράνεια των κρατών. Καταγγέλλουμε τη συνενοχή αυτών των κρατών.

Χάνο Χάουενσταϊν: Πώς είναι η ατμόσφαιρα στο πλοίο καθημερινά;

Ρίμα Χασάν: Θέλουμε να κρατάμε ανθρώπινη αυτή την αποστολή. Προσπαθούμε να έχουμε καλή διάθεση — μαγειρεύουμε μαζί, καθαρίζουμε μαζί, συντηρούμε το πλοίο. Μας βοηθά να παραμένουμε συγκεντρωμένοι. Θέλουμε οι άνθρωποι που παρακολουθούν το ταξίδι μας να βλέπουν ποιοι είμαστε και πώς ζούμε σε αυτό το πλοίο. Παρακολουθούμε επίσης συνεχώς τις ειδήσεις, ειδικά από τις ισραηλινές και διεθνείς αρχές. Δέκα ειδικοί εισηγητές του ΟΗΕ κάλεσαν πρόσφατα τα κράτη να μας βοηθήσουν να φτάσουμε στη Γάζα, επικαλούμενοι το διεθνές δίκαιο. Δεν είμαστε εμείς αυτοί που παραβιάζουμε το νόμο.

Χάνο Χάουενσταϊν: Το Ισραήλ κατηγόρησε την αποστολή ότι υποστηρίζει την τρομοκρατία. Πώς απαντάτε σε αυτό;

Ρίμα Χασάν: Το Ισραήλ δεν είναι ένας αξιόπιστος συνομιλητής. Για περισσότερο από ενάμιση χρόνο —και πριν από αυτό— οι Ισραηλινοί εκπρόσωποι έχουν χαρακτηρίσει οποιονδήποτε επικρίνει τις πολιτικές του ως τρομοκράτη ή αντισημίτη. Κατηγόρησαν τον ΟΗΕ για αντισημιτισμό. Κατηγόρησαν τον Πάπα για αντισημιτισμό. Ακόμη και τον Εμανουέλ Μακρόν. Είναι ένας πόλεμος προπαγάνδας.

Οι κατηγορίες εναντίον μας είναι μέρος μιας ευρύτερης εκστρατείας παραπληροφόρησης. Η απάντησή μας είναι να μιλήσουμε τη γλώσσα του διεθνούς δικαίου. Το διεθνές δίκαιο λέει ότι ο αποκλεισμός είναι παράνομος, ότι λαμβάνουν χώρα εθνοκάθαρση και γενοκτονία, και ότι έχουμε το δικαίωμα να παραδώσουμε ανθρωπιστική βοήθεια.

Χάνο Χάουενσταϊν: Πώς αξιολογείτε τον ρόλο των ευρωπαϊκών χωρών όπως η Γαλλία και η Γερμανία;

Ρίμα Χασάν: Τα ευρωπαϊκά κράτη είναι συνένοχα — ή στην καλύτερη περίπτωση παθητικά. Αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο. Μπορούμε να το αναγάγουμε στη Συμφωνία Σάικς-Πικό και τον αποικιακό διαμελισμό της περιοχής. Υπό τη Βρετανική διοίκηση, μέλη της δικής μου οικογένειας φυλακίστηκαν και σκοτώθηκαν. Ο Μακρόν μπορεί να μιλά για αναγνώριση της Παλαιστίνης, αλλά η Γαλλία συνεχίζει τη στρατιωτική συνεργασία με το Ισραήλ. Στον [Μπενιαμίν] Νετανιάχου επετράπη ακόμη και να πετάξει πάνω από τον γαλλικό εναέριο χώρο, παρά το ενεργό ένταλμα σύλληψης του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου.

Χάνο Χάουενσταϊν: Βλέπετε διπλά μέτρα και σταθμά στον τρόπο εφαρμογής του διεθνούς δικαίου;

Ρίμα Χασάν: Φυσικά. Δεν πρέπει να υπάρχει καμία ασυλία για τα εγκλήματα για τα οποία καταζητείται ο Νετανιάχου — όπως ακριβώς δεν υπάρχει καμία ασυλία για τον [Βλαντιμίρ] Πούτιν. Θέλω να τονίσω: αυτή η συνενοχή δεν εκτελείται εν ονόματι του λαού. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι τρεις στους τέσσερις Γάλλους υποστηρίζουν κυρώσεις κατά του Ισραήλ. Στη Γερμανία, μια πρόσφατη δημοσκόπηση έδειξε ότι το 80 τοις εκατό των Γερμανών πολιτών αντιτίθεται στην επίθεση στη Γάζα. Υπάρχει μια σαφής απόκλιση μεταξύ των ενεργειών των κυβερνήσεων και της κοινής γνώμης.

Χάνο Χάουενσταϊν: Αντιμετωπίσατε προσωπικά πολιτικές πιέσεις ή απειλές για τη συμμετοχή σας σε αυτή την αποστολή;

Ρίμα Χασάν: Συμβουλευτήκαμε το γαλλικό Υπουργείο Εξωτερικών, και είπαν ότι δεν μας συμβουλεύουν να πάμε — λόγω των κινδύνων. Φυσικά, σε ορισμένα μέσα ενημέρωσης, υπήρξε συμπάθεια. Μας παρουσιάζουν ως αφελείς ή μισητούς ακτιβιστές. Ευτυχώς, άλλοι το αντιμετώπισαν ως μια σοβαρή πολιτική πράξη. Αυτό που κάνουμε είναι να ασκούμε πίεση στους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων να παρέμβουν. Επειδή το Ισραήλ έχει προειδοποιήσει ότι θα μας συλλάβουν μόλις προσεγγίσουμε τα χωρικά ύδατα της Παλαιστίνης, τα οποία ελέγχονται παράνομα από το Ισραήλ.

Χάνο Χάουενσταϊν: Ποια στιγμή σας έχει μείνει περισσότερο μέχρι τώρα;

Ρίμα Χασάν: Η πιο δύσκολη και συναισθηματική στιγμή για μένα προσωπικά ήταν η διάσωση των μεταναστών στη θάλασσα. Ήταν πολύ δύσκολο να το δω. Δεν περιμέναμε να τους δούμε να πηδούν στη θάλασσα. Για λίγα λεπτά, πανικοβληθήκαμε λίγο αφού ήταν μακριά. Φοβόμασταν ότι θα πνιγούν — και θα πεθάνουν. Και τι θα κάναμε με τα σώματα; Πραγματικά περάσαμε από όλα τα σενάρια. Νομίζω ότι αυτή ήταν η στιγμή που όλοι κατέρρευσαν λίγο. Εγώ η ίδια έκλαψα γιατί ήταν μια τόσο δύσκολη στιγμή.

Η άλλη στιγμή που ήταν πολύ δύσκολη ήταν όταν μας ξύπνησε στη μέση της νύχτας ο συναγερμός για drones. Πανικοβληθήκαμε γιατί αναρωτηθήκαμε αν ήταν επίθεση drone ή αν ήταν απλώς παρακολούθηση. Κράτησε μόνο λίγα λεπτά, αλλά συνέβη στη μέση της νύχτας, οπότε ήταν δύσκολη κατάσταση, μόλις ξυπνούσαμε, και ήταν αγχωτικό. Όταν χτυπάει ο συναγερμός τη νύχτα, είναι δύσκολο να το διαχειριστείς. Αυτές ήταν οι δύο στιγμές που ήταν οι πιο συναισθηματικά έντονες.

THE THIRD DRAFT