Δεν χρειάζεται να είναι κανείς σπουδαγμένος μαρξιστής για να διαπιστώσει ότι οι τάξεις των καπιταλιστών κατά την τρέχουσα ιστορική περίοδο και οι πολιτικές δυνάμεις που τις εκφράζουν έχουν εξαπολύσει μια γενικευμένη επίθεση κατά του κόσμου της εργασίας. Επίθεση για την υπεραξία, για την πρόσοδο, για το δημόσιο χρήμα, για τον χώρο, για την υγεία, για τη γνώση, για την ίδια τη ζωή. Και όσο προκύπτει ότι η επιδίωξη του κέρδους και των προνομίων απειλείται από την «κρίση του νεοφιλελευθερισμού» (τη θεαματική αποτυχία των προβλέψεων και υποσχέσεών του) και την περιβαλλοντική κρίση, τόσο εντονότερη και αυτοτροφοδοτούμενη γίνεται αυτή η επίθεση. Η διεύρυνση των ανισοτήτων στις αναπτυγμένες χώρες είναι το άμεσο αποτέλεσμα αυτής της επίθεσης κατά της εργασίας.
Η Αριστερά, όπως δηλώνει το κάλεσμα του ΣΥΡΙΖΑ–Προοδευτική Συμμαχία, έχει στόχο τον σοσιαλισμό με δημοκρατία και ελευθερία για όλη την κοινωνία. Αλλά η πολιτική παράταξη που επιδιώκει να εγκαθιδρύσει ένα τέτοιο καθεστώς δεν μπορεί να βασιστεί σε μια αντίστοιχη επιδίωξη της αστικής τάξης και των συμμάχων της στη μεσαία τάξη, που συστηματικά επωφελούνται από την αποδιοργάνωση, εξατομίκευση και φτωχοποίηση του κόσμου της εργασίας.
Η πλειονότητα του ενεργού πληθυσμού που αποτελείται από το πλήθος των μισθωτών, των ανθρώπων της επισφάλειας, των αναγκαστικά αυτοαπασχολούμενων και των ανέργων, που μόνο η Αριστερά μπορεί να εκφράσει πολιτικά, πρέπει να αποκτήσει την ισχύ που δίνει η αυτόνομη παρουσία στην παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών, η συνδικαλιστική οργάνωση στις επιχειρήσεις και τον δημόσιο τομέα και η εμπλοκή στους δημοκρατικούς θεσμούς του παραγωγικού, κοινωνικού και περιβαλλοντικού σχεδιασμού.
Ο κόσμος της εργασίας έχει σήμερα το μορφωτικό επίπεδο και τις γνωσιακές ικανότητες για να βρεθεί στην πρώτη γραμμή της πάλης για την παραγωγική ανασυγκρότηση, τη διαμόρφωση ενός νέου κοινωνικού κράτους, τη συγκράτηση και αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής για να αποτελέσει την κοινωνική τάξη που επιβάλλει την κάλυψη των αναγκών του συνόλου του πληθυσμού, την κοινωνική δικαιοσύνη, την προστασία του περιβάλλοντος, μέσω της ριζικής αναβάθμισης και συμπλήρωσης των δημοκρατικών θεσμών.
Η στρατηγική της Αριστεράς, όταν βρίσκεται στην κυβέρνηση ή ακόμα και στην αντιπολίτευση, πρέπει να υλοποιείται με την πάλη για την τμηματική και προοδευτική βελτίωση του συσχετισμού δυνάμεων προς όφελος των εργαζομένων, με τη δημιουργία αυτοοργανωμένων παραγωγικών μονάδων, την ενίσχυση και δικτύωση συνεταιρισμών, τη δικτύωση μικρών οικογενειακών επιχειρήσεων, την ενίσχυση των ταξικών συνδικαλιστικών οργανώσεων, την ανάληψη από το κράτος καθοριστικών επενδυτικών πρωτοβουλιών για την κατάκτηση πρωτεύοντα ρόλου σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης σε ό,τι αφορά όλες τις πλευρές του τοπικού αναπτυξιακού σχεδιασμού.
Μια τέτοια εξέλιξη δεν μπορεί να είναι το αποτέλεσμα μιας ανάπτυξης με κινητήρια δύναμη το κεφάλαιο –επιχειρηματικό ή τραπεζικό– όχι μόνο λόγω της προφανώς αντεργατικής του στρατηγικής, αλλά σήμερα, στην Ελλάδα ιδιαίτερα, λόγω και της αδυναμίας του να αναπαραχθεί μετά τη μακρόχρονη πορεία απώλειας παραγωγικού δυναμικού, αλλά και της ανυπαρξίας τραπεζικού κεφαλαίου που πληρώνει μερίσματα και μπόνους με δημόσιο χρήμα.
Για τη συγκρότηση του κόσμου της εργασίας σε πρωτοποριακή τάξη, με ενισχυόμενο ρόλο σε επίπεδο οικονομικών πρακτικών, κοινωνικών δικαιωμάτων και δημοκρατικών θεσμών, είναι καθοριστικός ο ρόλος της Αριστεράς ως οργάνωσης αλλά και ως πολιτικού και πολιτισμικού χώρου.
Χρειάζεται όμως να καλυφθούν οι ανάγκες σε στελέχη, ικανά να κατανοήσουν πραγματικές καταστάσεις, να σχεδιάσουν και υλοποιήσουν αλλαγές. Χρειάζεται να διαχυθούν στην κοινωνία, με αφετηρία τους νέους, οι διαθέσιμες και οι νέες γνώσεις που θα παράγονται στους κατάλληλους ερευνητικούς θεσμούς, να αξιοποιηθεί και να ενισχυθεί η «συλλογική ευφυΐα», να ενδυναμωθεί η δυνατότητα ανάδειξης «κοινωνικών καινοτομιών», να γίνουν ταυτοχρόνως οι οργανώσεις και οι συλλογικότητες χώροι εκμάθησης, πράξης και δημοκρατίας.
Ο καπιταλισμός δεν εφηύρε μόνο την υπεραξία. Δημιούργησε και αξιοποίησε, τη διοίκηση επιχειρήσεων και δημόσιων υπηρεσιών, τον σχεδιασμό πολιτικών και την ανάπτυξη θεσμών παραγωγής γνώσης, με διαφορετικούς τρόπους σε περιόδους ειρήνης ή περιόδους πολέμων.
Η Αριστερά σήμερα δεν μπορεί να επιδιώκει απλά τη συνέχιση της καπιταλιστικής ανάπτυξης. Πρέπει να επιδιώξει τη γέννηση ενός νέου καθεστώτος, που προσωρινά ονομάζεται σοσιαλισμός με δημοκρατία και ελευθερία, αλλά θα είναι στην πραγματικότητα το καθεστώς που χάρη σε νέες γνωσιακές, θεσμικές και κοινωνικές κατακτήσεις, και χάρη στην αξιοποίηση επιτυχημένων μεθόδων του παρελθόντος, θα σώσει τις ανθρώπινες κοινωνίες από την κατάρρευση.
Ο Πέτρος Λινάρδος-Ρυλμόν είναι Οικονομολόγος
Πηγή: Η Εποχή
