Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν τη ρευστότητα του κομματικού συστήματος και τη βαθιά κρίση στην οποία έχει περιέλθει το πολιτικό σύστημα. Οι κινητοποιήσεις για το έγκλημα στα Τέμπη έχουν αποτελέσει σαφώς τη θρυαλλίδα για αυτά. Συζητούμε με τον πολιτικό επιστήμονα Πέτρο Ιωαννίδη διευθυντή και πολιτικό αναλυτή της about people, για την εικόνα των κομμάτων στη σημερινή συγκυρία.
Οι κινητοποιήσεις των τελευταίων μηνών δείχνουν την κλιμάκωση της δυσαρέσκειας και της έλλειψης εμπιστοσύνης. Βλέπεις να διαμορφώνεται ένα αντικυβερνητικό αίτημα;
Θα έλεγα ότι πρόκειται κυρίως για ένα αίτημα να λειτουργήσουν τα πράγματα καλύτερα, ένα αίτημα για το αυτονόητο, δηλαδή να λειτουργεί η ελληνική δημοκρατία όπως πρέπει. Προφανώς η κυβέρνηση εισπράττει το μεγαλύτερο μερίδιο δυσαρέσκειας, αυτοί κυβερνούν άλλωστε, αλλά μηνύματα εκπέμπονται προς όλο το κομματικό σύστημα.
Η κυβέρνηση μπορεί να ανακάμψει από αυτό; Αρκεί η προανακριτική σε βάρος του Χρ. Τριαντόπουλου και ενδεχομένως ένας ανασχηματισμός;
Έχουμε δει και στο παρελθόν την κυβέρνηση να υποχωρεί δημοσκοπικά και μετά από κάποιο διάστημα να απορροφά το μεγαλύτερο μερίδιο των κραδασμών. Όμως σε αυτή την περίπτωση έχουμε δύο ακόμα παράγοντες που πρέπει να λάβουμε υπόψη: η κυβέρνηση της ΝΔ μετρά πλέον έξι χρόνια στο τιμόνι της χώρας με ό,τι αυτό συνεπάγεται, όπως επίσης και ότι το θέμα των Τεμπών φαίνεται ότι θα συνεχίσει να απασχολεί για καιρό ακόμα (προανακριτικές, δίκες κλπ) την κοινή γνώμη. Όσον αφορά στον ανασχηματισμό, η γνώμη μου είναι ότι οι ανασχηματισμοί ποτέ δεν είναι ικανοί να ανατρέψουν το όποιο κλίμα, μόνο η παραγωγή έργου μπορεί.
Η κυβέρνηση, ωστόσο, παίζει χωρίς αντίπαλο και αυτό την κάνει αλαζονική μεν αλλά και να μπορεί να σταθεί σε αυτή τη συνθήκη δε. Υπάρχει υπό διαμόρφωση ένας δεύτερος πόλος;
Στην αντιπολίτευση δεν υπάρχει κάποιο ενιαίο μέτωπο, κάποια σύμπνοια, για να πούμε ότι υπάρχει ένας υπό διαμόρφωση άλλος πόλος. Για αυτό και βλέπουμε κατακερματισμό στις δημοσκοπήσεις και σκαμπανεβάσματα στα ποσοστά των κομμάτων. Πεποίθηση μου είναι ότι το «αντί» δεν φτάνει για να λειτουργήσει συγκολλητικά. Το “αντι-ΝΔ μέτωπο” δηλαδή, είναι ανομοιογενές για να συνδιαμορφώσει έναν δεύτερο πόλο.
Στις δημοσκοπήσεις καταγράφεται μια ενίσχυση της αντισυστημικής ψήφου. Τι σημαίνει αυτό; Που οδηγεί;
Αυτό που παρατηρούμε το τελευταίο διάστημα είναι προφανώς απότοκο της τραγωδίας των Τεμπών η οποία απασχολεί την κοινή γνώμη σε μεγάλο βαθμό, αλλά είναι και κάτι ακόμα νομίζω: όσο δεν φαίνεται ότι το δεύτερο κόμμα μπορεί να απειλήσει τη ΝΔ και να διεκδικήσει με αξιώσεις την πρωτιά, τόσο απελευθερώνονται δυνάμεις προς άλλες κατευθύνσεις. Το που θα οδηγήσει όλο αυτό, είναι ακόμα νωρίς να το πούμε.
Η ενίσχυση της Πλεύσης Ελευθερίας, μάλιστα ακούγεται και γράφεται ότι φτάνει να είναι και δεύτερο κόμμα, είναι συγκυριακή;
Η σχεδόν μονοθεματική επικαιρότητα και η γενικότερη ατμόσφαιρα σαφώς και ευνοεί το κόμμα της κυρίας Κωνσταντοπούλου. Θα λέγαμε ότι αυτή τη στιγμή το timing είναι με το μέρος της. Όμως, η εκτίμησή μου είναι ότι αυτού του είδους η αντιπολίτευση δεν αρκεί για να καθιερώσει κάποιον ως έτερο πόλο εξουσίας. Χρειάζονται προτάσεις και ρεαλιστικές λύσεις σε όλα τα θέματα που απασχολούν τη χώρα και τους πολίτες.
Η ακροδεξιά καρπώνεται την αγανάκτηση και την κινητοποίηση; Έχω την εντύπωση πως διχάζεται. Το κόμμα της Λατινοπούλου που έχει πάρει ξεκάθαρη θέση ενάντια στις κινητοποιήσεις που «δυσφημούν τη χώρα» δεν έχει την ίδια φόρα με το κόμμα του Βελόπουλου.
Και ο Βελόπουλος ευνοείται από την επικαιρότητα όλη αυτή την περίοδο και σωστά λες ότι η Φωνή Λογικής έχει πατήσει φρένο στην αύξηση των ποσοστών της, ενώ παρατηρείται και μια σχετική κάμψη. To έχουμε ξαναπεί: Είναι ευτύχημα που στη χώρα μας οι ακροδεξιές δυνάμεις είναι πολυδιασπασμένες.
Το ΠΑΣΟΚ δεν φαίνεται να μπορεί μόνο του να παίξει αυτό το ρόλο, ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ. Μια συμμαχία των προοδευτικών δυνάμεων είναι θελκτική;
Για να είναι θελκτική μια τέτοια συμμαχία πρέπει να έχει σαφές στίγμα, κοινό πρόγραμμα και βεβαίως ρεαλιστικές προτάσεις και λύσεις. Δεν φαίνεται κάτι τέτοιο να ισχύει ή έστω να διαμορφώνεται στην παρούσα φάση.
Υπάρχει, κατά τη γνώμη σου, βάση να διαμορφωθεί ή αυτή τη στιγμή το κάθε κόμμα πρέπει να διαμορφώσει τη δική του ταυτότητα και να εδραιώσει τη θέση του στο κομματικό σύστημα;
Το ΠΑΣΟΚ μετά από πολλά χρόνια κατάφερε να ξεπεράσει δημοσκοπικά τον ΣΥΡΙΖΑ, βεβαίως κυρίως χάρη στις αδυναμίες του ΣΥΡΙΖΑ και λιγότερο επειδή γοητεύει την κοινή γνώμη. Ο ΣΥΡΙΖΑ μετά τις εκλογές του 2023 έχει μια διαρκή καθοδική πορεία, προσπαθεί να βρει τα πατήματά του μετά από μια πολύ δυσάρεστη για αυτόν περίοδο. Η όποια συμμαχία κατά τη γνώμη μου δε μπορεί να γίνει «επειδή δε μας βγαίνουν τα μαθηματικά». Χρειάζεται ειλικρίνεια, αμοιβαία εμπιστοσύνη, ζύμωση, κοινό όραμα. Υπάρχουν;
Από την άλλη, η ΝΔ επιχείρησε στη συζήτηση της πρότασης μομφής να προσεγγίσει το ΠΑΣΟΚ σε ένα παζάρι άρθρων προς συνταγματική αναθεώρηση: «δύο εσείς, δύο εμείς», είπε χαρακτηριστικά. Είναι η στιγμή που πρέπει το ΠΑΣΟΚ να διαλέξει πλευρά;
Το ΠΑΣΟΚ -ορθώς- δεν «διάλεξε πλευρά» όπως λες, όταν ήταν τρίτο και με πολύ χαμηλότερα ποσοστά. Δεν βλέπω το λόγο να το κάνει τώρα που διεκδικεί να γίνει ο εκφραστής όσων διαφωνούν με την κυβέρνηση της ΝΔ. Ασκεί σκληρή αντιπολίτευση και θέλει να «μαζέψει» τη δυσαρέσκεια των πολιτών. Το αν θα μπορέσει να τα καταφέρει θα φανεί στο κοντινό μέλλον.
Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν φαίνεται να μπορεί να ανακάμψει μετά και την εκλογή νέου προέδρου. Πληρώνει ακόμα τη δυσπιστία που εξέπεμψε ή είναι αποστροφή του κόσμου προς τις ιδέες της αριστεράς;
Όχι δε θεωρώ ότι είναι αποστροφή προς τις ιδέες της Αριστεράς. Πληρώνει ακόμα τα όσα έχουν γίνει από το ’23 και πέρα. Για να είμαι δίκαιος θα έλεγα και πριν το ’23.
Το κόμμα του Στ. Κασσελάκη έχει υπόσταση στην κοινωνία ή το “φαινόμενο Κασσελάκη” ξεφουσκώνει;
Βλέπουμε ότι στις δημοσκοπήσεις τα ποσοστά που συγκεντρώνει είναι πολύ χαμηλά πλέον. Ο κ. Κασσελάκης δεν απασχολεί συνεχώς την επικαιρότητα όπως το προηγούμενο διάστημα επίσης. Η δυναμική που έλπιζε να αποκτήσει με τη δημιουργία κόμματος δεν του έχει βγει.
Ούτε η Νέα Αριστερά φαίνεται να μπορεί να σταθεί στα πόδια της δημοσκοπικά, παρότι ο κόσμος της προέρχεται από τον χώρο των κινημάτων και τώρα επιχειρεί να εκπροσωπήσει τα αιτήματα που διαμορφώνονται στις κινητοποιήσεις. Γιατί δεν τα καταφέρνει;
Γιατί “πολιτεύεται” με έναν τρόπο και στοχεύει σε ένα κόσμο που ακούει πιο «εύηχα» και πιο πειστικά όσα λένε τα κόμματα ανταγωνιστές της Νέας Αριστεράς, όπως πχ η Πλεύση Ελευθερίας.
Ιωάννα Δρόσου
